علی کرمی 
سرمایه‌گذاری در طلا؛ کی بخریم، کی بفروشیم
طلا همواره یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری در سطوح خرد و کلان بوده است. به همین دلیل، تغییرات قیمتی آن در کنار تاثیرات غیرمستقیم، روی پس‌انداز افراد نیز تاثیر می‌گذارد. در حال حاضر با توجه به نوسان‌های قیمت طلا در کوتاه‌مدت و کاهش قیمت آن به‌طورکلی، این سؤال در ذهن همگان وجود دارد: آیا سرمایه‌گذاری
طلا همواره یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری در سطوح خرد و کلان بوده است. به همین دلیل، تغییرات قیمتی آن در کنار تاثیرات غیرمستقیم، روی پس‌انداز افراد نیز تاثیر می‌گذارد.
در حال حاضر با توجه به نوسان‌های قیمت طلا در کوتاه‌مدت و کاهش قیمت آن به‌طورکلی، این سؤال در ذهن همگان وجود دارد: آیا سرمایه‌گذاری در بازار طلا منطقی است؟
البته که پاسخ این سوال برای هر فرد متفاوت است و یک نسخه ثابت برای همه وجود ندارد. در این مقاله، هدف مشخص کردن علل اصلی سرمایه‌گذاری در طلا و چرایی آن است. سپس، بهترین زمان برای سرمایه‌گذاری در طلا را با توجه به بازه‌های زمانی ماهیانه، نشان خواهیم داد.
چرا باید در طلا سرمایه‌گذاری کرد؟
دلیل شما برای سرمایه‌گذاری در طلا چیست؟ مسلما همه انسان‌ها برای اقدامات خود هدفی دارند و سرمایه‌گذاری نیز از قاعده مثتثنی نیست. اولین اصل سرمایه‌گذاری موفق ، مشخص کردن هدف است و این‌که بدانید به دنبال چه نوع بازدهی در قبال آن هستید.
درنتیجه سه دلیل اصلی برای سرمایه‌گذاری در طلا را مرور می‌کنیم:
1 - طلا برای پوشش ریسک ( Gold as a Hedge )
این نوع سرمایه‌گذاری معمولا برای جبران ضرر درزمینهٔ دیگری (مانند ارز) انجام می‌شود. سرمایه‌گذاران بسیاری سعی می‌کنند تا ریسک خود را در برابر کاهش ارزش ارز‌هایی مانند دلار، توسط طلا پوشش دهند.
برای مثال وقتی ارزش دلار در برابر ریال در حال کاهش است، اکثریت سرمایه‌گذاران برای جبران ضرر خود به طلا روی می‌آورند.
2- طلا به‌عنوان سرمایه‌گذاری امن
هنگامی‌که احتمال وقوع یک فاجعه اقتصادی وجود دارد، دلیل اصلی سرمایه‌گذاری افراد در طلا حفاظت از سرمایه خود است. با توجه به تحقیقات انجام‌شده، خرید طلا بهترین را برای حفظ سرمایه در مقابل سقوط بازار بورسی محسوب می‌شود. به همین علت، اگر پیش‌بینی‌ها و نشانه‌ها به شرایط بد بورس در آینده اشاره دارد، می‌توان مطمئن بود که بهترین سرمایه‌گذاری طلا است.
یکی از مثال‌های معروف در این زمینه، دوران پس از بحران اقتصادی 2008 آمریکا بود. محققان عقیده دارند که رشد حداکثری قیمت طلا در سال 2011 (که همچنان رکورد آن شکسته نشده است، البته با در نظر گرفتن نرخ تورم در ریال) ناشی از رشد تقاضای بی‌سابقه برای آن در دوران ناامنی بوده است.
3- طلا به‌عنوان سرمایه‌گذاری مستقیم
معمول‌ترین حالت سرمایه‌گذاری در طلا، سرمایه‌گذاری مستقیم است. در این حال افراد با توجه به افزایش قیمت طلا، سعی در رشد سرمایه خوددارند. یکی دیگر از انگیزه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم، این نکته است که به دلیل محدودیتهای عرضه درنهایت قیمت طلا رشد شدیدی را تجربه خواهد کرد؛ بنابراین منبع خوبی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت محسوب می‌شود.
عوامل موثر بر نوسانات قیمت
هدف شما از سرمایه‌گذاری در طلا، هرکدام از موارد بالا که باشد، باعث می‌شود تا عوامل مختلفی روی سرمایه طلای شما اثر بگذارند.
در این بخش عوامل موثر بر نوسانات قیمت طلا را بررسی می‌کنیم. بدیهی است که قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری، باید توانایی پیش‌بینی (هرچند ابتدایی) را در حوزه طلا داشته باشید.
1- ارزش دلار
ازآنجایی‌که قیمت‌گذاری طلا در بازار‌های جهانی بر مبنای ارز جهانی یعنی دلار انجام می‌شود، تغییرات ارزش دلار مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر قیمت طلا است. نحوه این تاثیر گذاری بدین گونه است که کاهش ارزش دلار آمریکا به‌منزله تضعیف اقتصاد جهانی تلقی می‌شود و درنتیجه ارزش طلا به‌عنوان وسیله حفظ ارزش برحسب تمام ارز‌ها افزایش می‌یابد. همچنین کاهش ارزش دلار باعث کاهش ارزش دارایی‌های دلاری شده و برای حفظ ارزش دارایی‌های خود، باید به دنبال جایگزین‌های مناسبی مانند طلا بود.
از طرف دیگر، کاهش ارزش دلار باعث کاهش ذخیره ارزی بانک مرکزی کشور‌های مختلف شده و آن‌ها برای جبران این مسئله، تصمیم به افزایش ذخیره طلای خود می‌گیرند. این اتفاق باعث رشد چرخش پول در بازار طلا و افزایش قیمت آن خواهد شد؛ بنابراین هم بانک مرکزی و هم سرمایه‌گذاران برای جلوگیری از کاهش دارایی خود طلا را بهترین گزینه برای جایگزینی دلار می‌دانند.
2- نرخ بهره بانکی
نرخ بهره بانکی، میزان سود بدون ریسک قابل پرداخت به سپرده‌های بانکی است. در کشور‌هایی مانند آمریکا، ژاپن و تعدادی از کشور‌های اروپایی نرخ‌های بهره بانکی نزدیک به صفر مشخص‌شده‌اند. علت این‌گونه سیاست‌گذاری کاهش تمایل افراد به سپرده‌گذاری و درنتیجه رشد تمایل به خرید طلا است.
به‌طورکلی از دید کارشناسان، در شرایط معمول، یک رابطه عکس میان نرخ بهره و ارزش طلا وجود دارد. رشد بازدهی بانکی نشانه رشد اقتصادی برای عموم تلقی می‌شود، اقتصاد قوی باعث رشد تورم شده و درنتیجه طلا به‌عنوان وسیله‌ای برای پوشش ریسک در برابر تورم استفاده خواهد شد. البته باید نکته شرایط معمول را حتما در کنار این نتایج در نظر بگیرید!
3- تورم
این موردنیاز به توضیح چندانی ندارد، خصوصا که در تمامی موارد قبلی نیز اثرات مکمل آن ذکر شد. مقایسه روند تاریخی میان قیمت طلا و تورم جهانی، نشان‌دهنده یک رابطه مستقیم میان این دو عامل است.
4- قیمت نفت
به خاطر ماهیت استراتژیکی نفت و طلا، ارتباط تنگاتنگی میان این دو وجود دارد که متاثر از تحولات اقتصادی است. یکی از منشا‌های اصلی این تغییرات از سمت آمریکا ایجاد می‌شود. زمانی که قیمت نفت افزایش یابد، برای گسترش گردش مالی نفت به نقدینگی (در اینجا دلار) بیشتری نیاز است و ایالات‌متحده، این افزایش قیمت را استفاده از چاپ دلار تامین مالی می‌کند. افزایش عرضه دلار در بازار جهانی باعث کاهش ارزش و قدرت خرید دلار خواهد شد. تمامی این عوامل دست‌به‌دست یکدیگر داده تا دولت‌ها به سمت دارایی‌هایی مانند طلا گرایش داشته باشند، که این تصمیم نیز به رشد قیمت آن منجر خواهد شد.
عرضه محدود طلا باعث می‌شود تا بازار آن در هنگام رشد تقاضا، نوسان‌های شدیدی داشته باشد؛ به‌عبارت‌دیگر تعداد معامله‌گران اصلی بازار کم بوده و درنتیجه توانایی کنترل قیمت‌های بازار در اختیار آن‌ها است.
شاید شما توانایی تاثیر گذاری در بازار طلا را نداشته باشید، اما با آگاهی از متغیر‌های این بازار، حتی ممکن است بتوانید سیاست‌های دولت‌ها در قبال طلا را پیش‌بینی کنید.
بهترین زمان برای خرید طلا
با تمام حرف‌هایی که گفته شد، باید مقداری دید خود را وسیع‌تر کرده و نگاهی آماری به تغییرات قیمت طلا بیندازیم. شاید برای عموم مردم این قسمت از مقاله بسیار کاربردی باشد.
بررسی آمار‌ها و داده‌های مربوط به قیمت طلا در طی 40 سال گذشته، نشان می‌دهد که قیمت طلا معمولا در بازه‌های زمانی مشخص رفتارهای ثابتی را از خود نشان می‌دهد. البته که توجیه این تغییرات ثابت به هزاران عامل بستگی دارد، اما صرفا برای پیدا کردن زمان مناسب سرمایه‌گذاری، می‌توان از این اطلاعات بهره زیادی کسب کرد.
با توجه به داده‌های فراهم‌شده از بوندس‌بانک (Bundesbank) و انجمن بازار شمش لندن، می‌توان تغییرات قیمت طلا در بازه‌های ماهانه در طی 40 سال گذشته را مقایسه کرد که نتایج جالبی را نشان می‌دهند. لازم به ذکر است که حتی با متفاوت بودن منابع داده و نوع تقسیم‌بندی آن‌ها نتایج همچنان ثابت است.
اولین نمودار بررسی میانگین قیمت طلای ماهانه در طول سال‌های 1975 تا 2018 است.
همان‌طور که می‌بینید، به‌طور میانگین، طلا در طول ماه‌های اول سال (میلادی؛ یعنی حدود اواخر آذر تا اواخر بهمن) رشد قیمت ناگهانی را تجربه کرده و پس‌ازآن در فصل‌های بهار و تابستان ثبات در قیمت‌های پایین را تجربه می‌کند.
همچنین نمودار نشان می‌دهد که قیمت طلا هیچ‌گاه به کمترین قیمت سال قبل خود نمی‌رسد. بدون شک پایین‌ترین قیمت سال در ژانویه (آذر-دی) است، ولی باید درنظر داشته باشید که آن رقم، پایین‌ترین قیمت سال جاری است نه سال قبلی. درنتیجه سرمایه‌گذاران بهترین قیمت‌ها را در ابتدای سال یا سال قبل میلادی تجربه می‌کنند.
حال اگر بخواهیم تغییرات و نوسانات قیمت طلا را در نظر بگیریم نتایج مشابه و حتی دقیق‌تری را مشاهده می‌کنیم. اگر فرصت خرید خود را در آخر پاییز ازدست‌داده‌اید، بهترین زمان خرید طلا در ماه مارس یا محدوده بهمن-اسفند است. خصوصا که در ایران با شلوغی‌های بازار مربوط به عید، فرصت مناسبی برای خرید طلا به‌وجود می‌آید.
داده‌های تاریخی نشان می‌دهند که قیمت طلا در مارس هرسال (بهمن-اسفند) به کمترین حد خود رسیده و تا پایان جولای(مرداد- شهریور) نیز حتی باوجود رشد، در قیمت‌های پایین تغییر می‌کند.
از آمار‌های به‌دست‌آمده دو نتیجه استخراج می‌شود:
- فصل زمستان تا ماه‌های اردیبهشت و همچنین پایان مرداد، زمانی است که قیمت طلا نسبت به دیگر مواقع پایین‌تر بوده و درنتیجه زمان بهتری برای خرید است. همچنین ارقام و داده‌ها بر این موضوع تاکید دارند که به‌طور حتمی باید خرید‌های خود را تا قبل از پایان مرداد انجام دهید.
- این احتمال همواره وجود دارد که با خرید طلا در سال جاری، قیمت بهتری نسبت به سال آینده دریافت خواهید کرد. هر مقداری که قصد سرمایه‌گذاری در طلا را دارید، در سال جاری انجام دهید، نه سال آینده.
درنهایت، میزان عرضه طلا همواره ثابت بوده و همچنین طلا یک منبع تجدید ناپذیر است؛ درنتیجه اگر به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت (10 سال به بالا) فکر می‌کنید، توجه اصلی شما باید به هدفتان ازاین‌گونه سرمایه‌گذاری باشد. واضح است که در چنین موقعیتی اطلاعاتی مانند تغییراتی قیمت روزانه طلا برای شما اهمیتی نخواهد داشت.
اما اگر قصد شما سرمایه‌گذاری مستقیم و کسب سود از دارایی‌های خود است، طلا همیشه بهترین گزینه نیست و بهتر است که پرتفوی از مجموعه دارایی‌ها مانند سهام، ارز و طلا در کنار هم تشکیل بدهید. در این حالت می‌توانید با بررسی روند تغییر قیمت طلا در طول زمان ، زمان بهینه را برای ورود به بازار شناسایی کرده و سود خود را حداکثر کنید.
نظرات