نکاتی طلایی برای سرمایه‌گذاری در طلا

هنگام خرید هدیه تولد، ازدواج، سالگرد و یا تقدیر و تشکر، همیشه یکی از گزینه‌ها طلا است. چون باارزش است. نه الزاماً گران. خیلی از هدایا ممکن است از آن قطعه طلا گران‌قیمت‌تر باشد. ولی طلا یک هدیه باارزش است. و می‌دانیم که قیمت با ارزش فرق دارد. طلا این ارزش را مدیون خواص شیمیایی، فیزیکی، اقتصادی، روانی و عوامل دیگرش است.

خانم‌ها طلا را پشتوانه زندگی خود می‌دانند. چون همیشه ارزش آن درحال افزایش است. برای آقایان سهولت نقدشوندگی طلا از اهمیت ویژه‌ای دارد. در چالش‌های اقتصادی زندگی، تنها خریدی است که از آن پشیمان نمی‌شویم. نگهداری و جابجایی آن هم آسان است.

جدا از جلای زرد طبیعی، چکش‌خواری آن به نحوی است که قابلیت ورقه شدن تا یک ردیف اتم را دارد. این یعنی با آلیاژهای آن می‌توان وسایل تزیینی بسیار نفیسی ساخت.

بله. قصد داریم راجع به یکی از جذاب‌ترین کالاها، بااهمیت‌ترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری و ارزنده‌ترین پشتوانه‌های اقتصاد صحبت کنیم. کالایی که مورد‌توجه افراد، خانواده و حتی یک کشور و البته تمام سیستم‌های اقتصادی در جهان است.

سرمایه‌گذاری در طلا

سرمایه‌گذاران می‌دانند که بهتراست بخشی از سبد سرمایه‌شان را به خرید طلا اختصاص ‌دهند. البته در زمان کم‌رونق‌شدن بازارهای موازی مثل مسکن و یا کاهش سود بانکی، طلا موردتوجه بیشتری واقع می‌شود.

فعالان بازار سرمایه هم برپایه این دارایی، ریسک بسیاری از معاملاتشان را پوشش می‌دهند، یا در اصطلاح هج (hedjing) می‌کنند. وجود بازارهای نقدی و ابزار مشتقه باعث ایجاد فرصت آربیتراژ و کسب سود بدون‌ریسک در این کالا است.

با تمام پیشرفت‌های تکنولوژیکی بشر در طی قرون، نه‌تنها از ارزش طلا کاسته ‌نشده. بلکه افزایش هم یافته ‌است. در داستان‌های تاریخی آورده‌اند که همیشه کیمیاگران‌ در آرزوی تبدیل سایر فلزات به طلا بوده‌اند.

طلا به عنوان زینت و سرمایه

طلا به عنوان زینت موردتوجه است. ولی با‌ دید سرمایه‌گذاری کارمزدِ هزینه ساخت دارد. بنابراین برخی افراد، علاقه‌مند به خرید طلای دست‌دوم هستند. با این کار هزینه اجرت ساخت را نمی‌دهند. البته بازهم تا حدود قابل‌توجهی قیمت خریدو‌فروش آن متفاوت است.

به‌هرحال طلا در اشکال سکه، شمش و حتی زیورآلات، حکم سرمایه را دارد.

نوعی از سرمایه‌گذاری در ‌این‌ کالا با عنوان گواهی سپرده نیز وجود دارد. گواهی سپرده یک ورقه بهادار است. این فرزند خلف طلا، بسیاری از خواص مادر را با قدرت و شدت بیشتری دارد. تنها ضعفش این ‌است‌ که جلایی طلایی رنگ ندارد.

گواهی سپرده کالایی چیست؟

بر طبق تعریف، گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیت مقدار معینی کالای سپرده‌شده در انبار است. پشتوانه آن، بیجک یا قبض انباری است که انباردار برای آن صادر می‌کند.

برای سکه طلا، بانک رفاه کارگران به عنوان انبار پذیرفته شده است.

برای سرمایه‌گذاری سکه بهتر از طلای زینتی است.

برای خریدوفروش این گواهی، باید کد معاملاتی بورس اوراق بهادار خود را از یک کارگزار بورس دریافت کنیم. پس‌ازآن می‌توانیم با یک تلفن، یا به صورت آنلاین سفارش خرید و یا فروشمان را در سامانه معاملات ثبت کنیم.

تسویه نقدی خریدوفروش این اوراق یک روز کاری پس از انجام معامله است. هر ۱۰ ورقه گواهی سپرده طلا معادل یک سکه تمام بهار آزادی است.

هزینه معاملاتی گواهی سپرده طلا

در هنگام سپرده‌گذاری، هر ۱ سکه به ۱۰ برگ گواهی تبدیل می‌شود.

هزینه کارشناسی و ارزیابی هر سکه ۵۰۰۰ ریال است. بابت انبارداری هم بانک رفاه کارگران روزانه ۵۰ ریال دریافت می‌کند.

کارمزد معاملات درصدی از مبلغ معامله است. این رقم برای خرید ۰٫۰۰۲۶۲ و فروش ۰٫۰۰۲۷۸ حجم معاملات است. این رقم شامل مجموع کارمزدهای کارگزار، بورس، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه، شرکت مدیریت فن‌آوری بورس و حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است.

سکه طلا

در ایران برای اولین بار داریوش هخامنشی، اقتصادی برمبنای دو فلز طلا و نقره را بنا نهاد. اولین سکه به نام «دریک » از جنس طلای خالص بود. سکه «شکل» از جنس نقره و معادل ارزش یک گوسفند بود. ۲۰ شکل نقره‌ای معادل یک دریک بها داشت. ضرب سکه در دوره‌های مختلف حکومتی همواره با مقاصد تجاری، فرهنگی و سیاسی ادامه داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سال ۱۳۵۸ سکه طلا با عنوان بهار آزادی و به‌ جای سکه پهلوی با همان وزن، اندازه و عیار ضرب شد:

شکل: دایره، قطر ۲۲ میلی‌متر

وزن سکه: ۸٫۱۳۵۹۸ گرم، وزن طلای خالص ۷٫۳۲۲۳۸۲

عیار: ۲۱٫۶ در ۲۴ معادل عیار ۹۰۰ در ۱۰۰۰

از سال ۱۳۷۰ و پس از رحلت بنیان‌گذار جمهوری اسلامی تا‌کنون، سکه‌ای معروف به سکه امامی توسط بانک مرکزی ضرب می‌شود. این سکه از لحاظ وزن و سایر مشخصات مشابه سکه بهار آزادی است.

واحد معمول اندازه‌گیری طلا مثقال است. یک مثقال معادل ۴٫۶۰۸ گرم است.

واحد جهانی وزن طلا انس است. یک انس معادل ۳۱٫۱۰۳۴۳۱ گرم وزن دارد. هر گرم معادل ۱۰۰۰ سوت است. یعنی اگر یک گرم را به ۱۰۰۰ واحد تقسیم کنیم، هر قسمت معادل یک سوت است. یک قیراط معادل ۲۰۰ سوت است.

مظنه طلا نیز به مفهوم قیمت یک مثقال طلای ۱۷ عیار است.

عوامل موثر بر قیمت سکه

قیمت جهانی طلا عاملی است که با نوسان خود بر قیمت سکه به صورت مستقیم تاثیر می‌گذارد. یک انس طلا معادل ۳۱٫۱۰۳۴۳۱ گرم با عیار ۹٫۹۹۹ یا همان ۲۴ است.

قیمت دلار ‌به ریال در بازار، دیگرعامل موثر بر قیمت طلا است.

هزینه ضرب سکه معادل ۷۰،۰۰۰ ریال، کارمزد عرضه سکه در بانک به مبلغ ۵،۰۰۰ ریال و مالیات برارزش‌افزوده، مواردی است که به قیمت تمام‌شده سکه اضافه می‌شود. قیمت حقیقی سکه با درنظرگرفتن این عوامل و از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

[۳۱٫۱ /(قیمت یک انس*قیمت دلار ‌به‌ریال)]*۰٫۹ * وزن سکه + حق ضرب = قیمت سکه

فاصله قیمت محاسبه شده از قیمت بازاری سکه را حباب می‌گویند. حباب براثر عوامل روانی و میزان عرضه‌وتقاضا ایجاد می‌شود.

بازارهای طلا در ایران

خریدوفروش سکه به‌صورت فیزیکی را می‌توان دریک صرافی یا بازار طلا انجام داد.

معاملات آتی (futures) و اختیار معامله (options) با مراجعه به یک کارگزار بورس کالا صورت ‌می‌پذیرد. این امر با کد معاملاتی ابزارمشتقه در بورس کالا ممکن ‌است.

برای سرمایه‌گذاری در طلا گزینه‌هایی به غیر از خرید فیزیکی هم وجود دارد.

همان‌گونه که پیش‌تر هم بیان‌ شد، گواهی ‌سپرده ‌طلا را از توسط یک کارگزار بورس اوراق بهادار خریدوفروش می‌کنیم.

واحدهای صندوق طلا در زمان پذیره‌نویسی در بورس کالا به فروش می‌رسند. سپس معاملات ثانویه آن در بورس اوراق بهادار و از طریق کارگزاری مربوط به‌ آن ‌بورس انجام می‌شود.

صندوق طلا

صندوق‌های کالایی ابزارهای جدید مالی در بازار سرمایه هستند. این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهند تا به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر، واحدهای این صندوق‌ها را خریداری کنند. این صندوق­ها تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کنند. پذیره‌نویسی آن‌ها در بورس کالا انجام می‌پذیرد. معاملات ثانویه بر روی واحدهای آن در بورس اوراق بهادار شکل می‌گیرد.

هدف از تشکیل یک صندوق، جمع‌آوری و تجمیع وجوه سرمایه‌گذاران و مدیریت حرفه‌ای این وجوه است. این امر با استفاده از روش‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری مدیران خبره و صرفه‌جویی ناشی از مقیاس، ممکن می‌شود.

براین‌اساس، مدیران صندوق طلا، انواع اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا را در بورس می‌خرند. بنابراین سرمایه‌گذاران از نوسانات قیمت طلا و ارز می‌توانند بازده مناسبی کسب کنند.

ترکیب دارایی‌های صندوق طلا

حداقل ۷۰ درصد وجوه موجود در صندوق، به خرید گواهی سپرده کالایی سکه طلا، اختصاص می‌یابد.

حداکثر ۲۰ درصد اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا و ۵ درصد، اخذ موقعیت خرید درقرارداد اختیار معامله سکه طلا نیز مجاز است.

حداکثر به میزان ۵۰% از ارزش کل دارایی­های صندوق در زمان اتخاذ موقعیت، می‌تواند به سرمایه‌گذاری در تعهد خالص موقعیت‌های بدون پوشش در قراردادهای مشتقه مبتنی بر سکه طلا تخصیص یابد. در صورت وجود مازاد وجوه، می‌توان اقدام به خرید اوراق بهادار با درآمد ثابت، سپرده و گواهی سپرده بانکی کند.

آیا این سرمایه‌گذاری واقعا بدون ریسک است؟

شاید باور داشته ‌باشیم که قیمت طلا و دلار ‌به ‌ریال، همواره روند افزایشی دارد. بهترین شکل خرید طلا هم واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه طلا است. اما این سرمایه‌گذاری، آیا واقعا بدون ریسک است؟

ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق طلا

سرمایه‌گذاری بدون ریسک هنگامی ‌است که سرمایه‌گذار، اطمینان کامل از بازگشت اصل و سود پیش‌بینی‌شده مبلغ سرمایه‌گذاری خود را داشته باشد.

البته با استفاده از پتانسیل مربوط به ماهیت این صندوق‌ها، امکان طراحی روش‌هایی به‌منظور کاهش ریسک وجود دارد.

مثلاً خرید واحدهای این صندوق‌ها (long) و اخذ موقعیت فروش در بازار جهانی طلا (short) در مقیاس‌کوچک‌تر سرمایه، معاملات فیوچر و آپشن بورس کالا می‌تواند بازار مناسبی برای فروش سکه طلا باشد.

در این شرایط، همچنان ریسک نوسان قیمت دلار وجود خواهد داشت.

درصورتی‌که سرمایه‌گذار تنها اقدام به سرمایه‌گذاری در صندوق طلا کند، در معرض دو نوع ریسک قرارمی‌گیرد. اولین ریسک، کاهش ارزش دارایی‌های صندوق است.

دلایلی که باعث کاهش قیمت سکه طلا می‌شود می‌تواند ارزش گواهی سپرده طلا را نیز کاهش دهد. این عوامل تاثیرگذار اقتصادی شامل نوسانات قیمت انس جهانی، کاهش قیمت دلار و هر چیزی است که موجب افزایش عرضه اوراق گواهی سپرده سکه طلا باشد.

ریسک کاهش ارزش بازاری واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، دومین ریسک است.

قیمت واحدها در بازار بورس و بر اساس عرضه‌وتقاضا تعیین می‌شود. بنابراین میزان عرضه‌وتقاضا در بورس، بر قیمت واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق موثر است.

مدیر صندوق، با اخذ موقعیت‌های مناسب خریدوفروش اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا و تحلیل صحیح روند قیمتی انس جهانی، امکان کاهش این ریسک‌ها را فراهم خواهد کرد.

روش سرمایه‌گذاری در صندوق چگونه است؟

پیش از هر چیز، داشتن کد معاملاتی بورسی اوراق بهادار الزامی است.

قیمت هر واحد در زمان پذیره‌نویسی ۱۰،۰۰۰ ریال است. پس از آن، قیمت واحدها بر پایه ارزش‌خالص‌دارایی‌های صندوق (NAV) و بر اساس نظام عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

برای خرید صندوف طلا باید از طریق یک کارگزاری اقدام کنید.

سقف و کفی برای میزان خرید وجود ندارد. حداقل مقدار مجاز یک واحد است.

انجام معاملات به صورت آنلاین و تلفنی ممکن است. کافی است با کارگزار خود تماس گرفته و سفارش خرید یا فروش دهید.

پیش‌بینی بازار

این نمودار روند قیمت طلای جهانی را در سی سال گذشته نشان می‌دهد.

ولی قیمت سکه در ایران تابع عامل دیگری نیز هست. قیمت دلار ‌به ریال.

چنانچه تصور بر این باشد که قیمت طلا و قیمت دلار روند افزایشی دارد، می‌توان نتیجه گرفت که قیمت سکه طلا و متعاقبا ارزش واحدهای صندوق مبتنی بر سکه طلا افزایش‌خواهد یافت.

قیمت جهانی طلا

اتفاق‌نظر جهانی بر افزایش قیمت این فلز گران‌بها است. در سال‌های اخیر، منابع و معادن جدیدی کشف نشده است. بنابراین در آینده با روند کاهشی عرضه آن روبرو هستیم.

وضعیت اقتصادی کشورهای مصرف‌کننده عمده طلا، از جمله هندوستان، به وضوح بیانگر افزایش تقاضای طلا در بلندمدت از جانب این کشورها است.

درکل، پیش‌بینی شرایط رونق اقتصاد جهانی، منجر به افزایش قیمت طلا خواهد شد.

قیمت داخلی طلا

علاوه بر عوامل موثر بر افزایش قیمت جهانی، جو روانی اقتصاد داخلی بر قیمت طلا موثر است. روند افزایشی قیمت دلار در بازه زمانی طولانی‌مدت مستقیما بر افزایش قیمت طلا در داخل کشور موثر است.

در فرمول محاسباتی ارزش قراردادهای آتی، برای تعداد ماه‌های باقی‌مانده تا سررسید، نرخ بهره ماهانه را در قیمت سکه نقدی تاثیر می‌دهند.

به عنوان مثال، چنانچه نرخ بهره سالیانه ۱۵ درصد باشد، با تقسیم آن به تعداد ماه‌های سال، به عدد ۱٫۲۵ درصد می‌رسیم.

در حالت کلی قیمت سکه تحویل ماه آینده از قیمت نقدی آن به میزان نرخ بهره بانکی بالاتر است. ممکن است قیمت سکه در بازار آتی بالاتر از قیمت‌های محاسبه‌شده به روش فوق باشد. در این هنگام معامله‌گران اقدام به خرید سکه در بازار نقدی و فروش آن در بازار آتی کرده و سودی بیشتر از سود بانکی کسب می‌کنند.

با مطالعه بر روی قیمت‌های کشف‌شده در ماه‌های آتی، مشخص می‌شود که فعالان این بازار، در قیمت‌هایی بسیار بالاتر از نرخ رشد متناسب با سودبانکی در حال انجام معاملات طلا هستند. به عنوان مثال، در شرایطی که قیمت سکه نقدی ۱،۳۰۰،۰۰۰ تومان است، پیش‌بینی آن‌ها برای ارزش سکه تحویل تیرماه سال ۹۷ (۸ ماه بعد) ۱،۴۹۰،۰۰۰ تومان است.

خلاصه و نتیجه‌گیری

چنانچه شما تمایل به سرمایه‌گذاری در طلا دارید، خرید سکه مناسب‌تر از طلای تزئینی ‌است. چون اجرت ساخت ندارد. وزن، عیار و سایر مشخصاتش هم استاندارد است.

خرید گواهی سپرده سکه از خود سکه هم معقول‌تر است. چرا که سهولت بیشتر در معاملات و هزینه کمتری در خریدوفروش و نگهداری دارد.

درصورت آشنایی و تخصص، اخذ موقعیت آتی نیز گزینه مناسبی ‌است. چرا که در این‌گونه معاملات با پرداخت وجه تضمینی معادل یک تا دو سکه امکان اخذ موقعیت خرید یا فروش یا هردو با دو سررسید مختلف وجود دارد. و این در حالی است که هر قرارداد شامل ۱۰ سکه است. در اصل می‌توان از اهرم مالی معمولاً در حدود ۵ استفاده کرد. تعیین مقدار وجه تضمین اولیه بر عهده هیئت پذیرش بورس کالا است. درزمان اعمال تغییرات، نتایج به اطلاع فعالان بازار می‌رسد.

در میان تمام روش‌های سرمایه‌گذاری، خرید واحد‌های صندوق طلا، مناسب‌ترین روش است. ضمن عدم نیاز به نگهداری فیزیکی سکه و مخاطرات نگهداری آن، کاهش هزینه‌های ارزیابی، انبارداری و معاملاتی را نیز به همراه دارد. معافیت منافع حاصل از مالیات بر درآمد و مالیات ارزش‌افزوده، بر جذابیت این سرمایه‌گذاری می‌افزاید.

جایگزین شمش و سکه

درصورت تمایل به اخذ تسهیلات بانکی، امکان وثیقه‌گذاری واحدهای صندوق وجود دارد. چراکه گواهی صادره از شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه برای دارنده واحدهای صندوق، قابلیت تودیع و وثیقه‌گذاری دارد.

هیچ‌گونه محدودیتی در مبلغ و تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق طلا وجود ندارد. سهولت در خریدوفروش آن از طریق شبکه کارگزاری یکی از بزرگ‌ترین‌ مزیت‌های آن است.

بخشی از وجوه صندوق تحت مدیریت خبرگان بازار طلا، در قراردادهای آتی و اختیار معامله سرمایه‌گذاری می‌شود. این امر موجب کسب بازدهی بیشتری نسبت به خرید سکه، برای سرمایه‌گذاران می‌شود.

علاوه بر این نکات، برای کسانی که با خرید سکه طلا و فروش آن در بازارهای آتی، کسب سود بدون ریسک می‌کنند، مزیت‌های ویژه‌ای وجود دارد.

واحدهای صندوق طلا، جایگزین شمش و سکه برای سرمایه‌گذاران متقاضی ابزارهای مرتبط با طلا است. امکان بهره‌برداری از نوسانات قیمت دلار و افزایش قیمت آن را به شکل مناسبی فراهم ‌می‌کند.

مطالعه بیشتر

با مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس www.tsetmc.com می‌توان از قیمت واحدهای این صندوق‌ها مطلع شد. همچنین سایت خود صندوق طلا نیز اطلاعات کاملی از روند قیمت، ارکان، مدیر، امیدنامه و اساس‌نامه و سایر اطلاعات مربوط را در اختیار می‌گذارد. همچنین می‌توانید با مراجعه به سایت www.ime.co.ir بخش بازارمشتقه با روند معاملات آتی طلا آشنا شوید. سپس با واحدهای صندوق طلایی که خریده‌اید، بازده مناسب مورد‌نظر را کسب کنید.