بیکاری در انتظار ۲۰۰ هزار کسب‌وکار اینترنتی / فیلترینگ اینستاگرام جدی است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، در سال‌های اخیر، فضای مجازی و شبکه‌‌های اجتماعی به محلی برای اشتغال و ارتزاق بسیاری از افراد تبدیل شده‌اند. تلگرام و اینستاگرام، دو اپلیکیشنی هستند که در میان کسب و کارها و کاربران ایرانی طرفداران زیادی دارند؛ مسدودسازی اولی بسیاری از آنها به ویژه مشاغل خانگی را با مشکلاتی مواجه کرد. حالا هم زمزمه‌هایی که گاه از احتمال فیلترینگ دومی بلند می‌شود، برخی را نگران کرده است.

250 هزار کسب و کار در اینستاگرام

به گفته عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی، آمار رسمی نمی‌‌گویند چند نفر از اینستاگرام برای فعالیت اقتصادی استفاده می‌کنند و پژوهش قابل اتکایی نیز در این زمینه انجام نشده است؛ اما برآوردهای غیررسمی نشان می‌دهند که 200 تا 250 هزار کسب و کار، در این بستر فعال هستند.

او در گفتگو با تجارت‌نیوز می‌افزاید: شرکت‌های رسمی که از اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی به عنوان ابزار ارتباطی با مشتریان و کاربران خود بهره می‌گیرند در آمار ارائه شده، لحاظ نشده‌اند؛ این تعداد در واقع شامل کسب و کارهایی می‌شوند که فعالیت آنها مبتنی بر این اپلیکیشن است و اگر آن را از دست بدهند، با بحران مواجه خواهند شد.

طالبی ادامه می‌دهد: عمده اشخاصی که جزو این آمار غیررسمی قرار می‌گیرند، صاحبان مشاغل خانگی و کسب و کارهای کوچک و متوسط هستند. یعنی آنهایی که خدمت یا محصولی را در این فضا ارائه می‌کنند. تعداد اینفلوئنسرها در میان آنها بسیار کم است و شاید مجموع این افراد، به پنج هزار نفر هم نرسد.

مقاومت در برابر فیلترینگ

اما تا چه حد احتمال فیلترینگ اینستاگرام جدی است؟ دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی در این مورد می‌گوید: به نظر می‌رسد بخشی از حاکمیت تلاش زیادی برای مسدودسازی ابزارهای مختلف ارتباطی می‌کند اما بخش دیگر، در حال مقاومت در برابر این اقدام است؛ باید دید این مقاومت تا چه زمانی ادامه می‌یابد.

به گفته او همین شرایط در مورد تلگرام هم وجود داشت که در نهایت حکم به فیلترینگ آن داده شد و مشخص نیست آیا چنین اتفاقی در مورد اینستاگرام نیز رخ می‌دهد یا خیر.

مهاجرت اجباری به اپ‌های داخلی

در شرایطی که برخی از کارشناسان معتقدند با فیلترینگ اینستاگرام، اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های داخلی، توان جایگزینی آن را ندارند، طالبی اعتقاد دارد این مهاجرت به اجبار و با تاخیر، انجام می‌شود.

دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی می‌گوید: اکنون برخی از اپ‌های ایرانی ظرفیت این انتقال را دارند؛ تجربه در برخی از کشورها از جمله چین نیز نشان می‌دهند که محصولات داخلی در نهایت جایگزین اپلیکیشن‌های خارجی می‌شوند.

به گفته او، با وجود این، در نهایت سال‌ها بعد مشخص می‌شود که چه فرصت‌هایی با مسدودسازی اپلیکیشن‌هایی چون اینستاگرام از دست می‌رود.

کاهش تخلفات با افزایش آگاهی

طالبی می‌افزاید: اگر تصمیم‌گیری‌ها بر مبنای عقلانیت باشد، چنین اتفاق‌هایی رخ نمی‌دهد. اکنون معضل نخست کشور اقتصاد فلج شده است و نهادهایی چون مجلس نباید به دنبال طرح‌هایی برای فیلترینگ یا محدودیت شبکه‌های اجتماعی باشند.

دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی معتقد است که دغدغه‌هایی چون کلاهبرداری و تخلف در این بسترها، با آموزش به مردم در مورد اصول خرید اینترنتی کاهش می‌یابد؛ به گفته او می‌توان از رسانه‌های رسمی و آموزش در مدارس، برای آگاه‌سازی افراد در مورد مباحثی چون الزامات پرداخت الکترونیک استفاده کرد.

این فعال اقتصادی تاکید می‌کند: اکنون در دنیای دیجیتال به سر می‌بریم و حاکمیت وظیفه دارد دانش مردم را در این زمینه افزایش دهد؛ در این صورت کلاهبرداری‌ها نیز کاهش می‌یابد.

به گفته طالبی، تقلب و کلاهبرداری در هر کشوری ممکن است رخ دهد و در کنار آگاه‌سازی افراد، نهادهای نظارتی و قضایی نیز باید به اندازه کافی چابک باشند تا در صورت بروز تخلف، به موقع با آن مقابله کنند.

بروز «فاجعه» با فیلترینگ

برخی کارشناسان دیگر نیز در مورد احتمال فیلترشدن اینستاگرام هشدار داده‌اند و از راه‌های مقابله با تخلفات در بستر آن گفته‌اند. برای مثال، رضا الفت‌نسب، عضو هیات‌مدیره اتحادیه صنفی کسب و کارهای مجازی، چندی پیش در گفتگو با یکی از برنامه‌های تلویزیونی، با اشاره به فعالیت هزاران کسب و کار در اینستاگرام، تاکید کرد که در صورت فیلتر شدن این اپلیکیشن، «فاجعه» در کشور رخ می‌دهد.

او در عین حال، فضا در این زمینه را «غبارآلود» توصیف کرد؛ چرا که بخشی از حاکمیت، فعالیت اقتصادی در اینستاگرام را قانونی و بخشی دیگر غیرقانونی می‌داند. الفت‌نسب تاکید کرد که اگر این اپلیکیشن بد بود، باید از ابتدا جلوی آن گرفته می‌شد؛ نه حالا که تعداد زیادی کسب و کار بر بستر این اپ شکل گرفته‌اند.

به گفته عضو هیات‌مدیره اتحادیه صنفی کسب و کارهای مجازی، اکنون این اتحادیه، قادر به ساماندهی کسب و کارهای مبتنی بر اینستاگرام نیست، چرا که برخی نهادهای نظارتی، این فعالیت‌ها را غیرقانونی می‌دانند؛ در نتیجه کلاهبرداری‌هایی نیز در بستر آن صورت می‌گیرد.

الفت‌نسب تاکید کرد که در کشورهای دیگر، نوعی چارچوب قانونی اولیه، برای فعالیت اقتصادی در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد؛ به گونه‌ای که نهادهایی اعتبار افراد را می سنجند و مالیات آنها را نیز محاسبه می‌کنند؛ در نتیجه سطح تخلفات صورت گرفته بسیار پایین است.

او تاکید کرد که در ایران نیز کسب و کارهای زیادی به صورت سالم در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، ولی در میان آنها کلاهبردار و قاچاقچی نیز وجود دارد؛ پیشنهاد اتحادیه به حاکمیت برای حل این چالش‌ها، احراز هویت اولیه بوده تا دسترسی به متخلفان امکان‌پذیر باشد.

بیکاری هزاران نفر؛ نتیجه مسدودسازی فضای مجازی

در کنار همه این نگرانی‌ها، تجربه نشان داده است که فیلترینگ می‌تواند کسب و کارهای متعددی را ورشکسته و افراد زیادی را بیکار کند.

همانگونه که برخی آمارها می‌گویند مسدودسازی تلگرام، در فاصله کوتاهی، 250 هزار کسب و کار خانگی را تحت‌الشعاع قرار داد و حداقل حدود 10 هزار نفر را بیکار کرد. حالا نیز برخی کارشناسان این نگرانی را مطرح کرده‌اند که در صورت انتقال کاربران ایرانی به فضای اینترنت ملی و فیلترینگ اپ‌هایی چون اینستاگرام، 90 درصد مشاغل خانگی ورشکسته می‌شوند (دنیای اقتصاد).

البته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اخیرا به ماهنامه پیوست، گفته است که موضوع قطع کامل اینترنت در دستور کار «هیچ‌کدام از افراد موثر در اتمسفر فعلی و آینده کشور» قرار ندارد. همچنین محمدجواد آذری‌جهرمی در گفتگوی دیگری، در پاسخ به این پرسش ‌که آیا اخبار منتشر شده درباره فیلتر اینستاگرام درست است، تاکیده کرده که بحثی در این خصوص مطرح نیست (ایرنا).

با وجود این، باید دید در شرایطی که خود او اخیرا از فیلترینگ اشتباه یک سایت مخصوص گیمرها خبر داده بود (پیوست) و حدود یک هفته نیز از مسدودسازی اپلیکیشن ساند کلاد می‌گذرد، تا چه حد می‌توان به اطمینان وزیر جوان، اعتماد کرد.

آخرین اخبار و گزارش‌ها در حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه اختصاصی استارتاپ تجارت‌نیوز دنبال کنید.