تحلیل صنعت خودرو/ کشتی خودروسازی به گل نشسته است!

به گزارش تجارت‌نیوز ، گروه خودرو و ساخت قطعات در حال حاضر با ارزش بازار 332 هزار و 66 میلیارد تومان، هشتمین صنعت بورس ایران محسوب می‌شود. از مهم‌ترین شرکت‌های این گروه می‌توان به خودرو، خساپا و خگستر اشاره کرد. اما نکته مهم درباره این صنعت وضعیت عملکرد سود و زیان آن است و باید بررسی شود چرا این صنعت در سال‌های گذشته همواره پای ثابت صنایع زیان‌ده بوده است؟

خودروسازی در دنیا، همواره جز صنایع سودساز بوده است، اما داستان تجارت خودرو در ایران کمی متفاوت است؛ به طوری که از سال 1392 بنا بر این شد که قیمت نهایی فروش خودرو‌های داخلی توسط شورای رقابت تعیین شود و همین امر سودسازی صنعت را به شدت تحت تاثیر قرار داد.

به نحوی که دو خودروساز بزرگ ایران از سال 92 با کاهش سودسازی مواجه شدند و حتی سایپا در سال 1396 و ایران خودرو در سال 97 زیان‌ده شدند. تاثیر قیمت‌گذاری دستوری تا حدی بود که تمام صنعت خودروسازی در ابتدا با کاهش سودسازی و در نهایت با زیاندهی روبه‌رو شدند.

نمودار زیر روند سودسازی صنعت خودروسازی را در سال‌های گذشته نشان می‌دهد. همان‌طور که در نمودار مشخص است، افزایش سود صنعت خودروسازی و ساخت قطعات از سال 1395 متوقف شده و این صنعت از سال 1396 به این سو به زیان نشسته است.

در سال گذشته نیز صنعت خودروسازی بدترین عملکرد را میان صنایع بورسی به ثبت رساند. بررسی صورت‌های مالی شرکت‌های گروه خودرو و ساخت قطعات نشان می‌دهد، صنعت خودروسازی مجموعا 36 هزار و 658 میلیارد تومان زیان داده است. مقایسه این عدد با زیان 15 هزار و 473 میلیارد تومانی سال 1400 حاکی از آن است که زیان خالص سال 1401 این صنعت حدود 137 درصد بیشتر شده است.

این موضوع نشان‌دهنده آن است که در حال حاضر با توجه به سیاست‌های کنونی فروش خودرو نه تنها سودی نصیب شرکت‌های این صنعت نمی‌شود، بلکه روزبه‌رو به زیان انباشته خودروسازان اضافه خواهد شد. در نهایت نیز در صورت ادامه یافتن وضعیت کنونی، راهی جز ورشکستگی پیش روی خودروسازان نخواهد بود. برای مثال ایران خودرو و سایپا که دو خودروساز بزرگ ایرانی هستند، هر دو در سال 1401 زیان‌ده بودند و به این زیان خود نیز افزودند.

خودروسازی، غرق در زیان

مقایسه سود و زیان صنعت خودرو در سال‌های 1400 و 1401

اما وضعیت صنعت در سال 1401 چگونه بود؟ برای پاسخ به این سوال نباید راه دوری رفت و می‌توان تنها به اعداد ارقام اتکا کرد. اعداد و ارقامی که خبر خوبی برای سهامداران این صنعت ندارند و از این واقعیت خبر می‌دهند که صنعت خودروسازی در ایران با آخرین نفس‌های خود پابرجاست!

نگاهی به وضعیت صنعت خودروسازی نشان می‌دهد، با وجود رشد درآمد این صنعت در سال 1401 این صنعت نتوانسته است به سود ناخالص برسد و زیان ناخالصی معادل 9 هزار و 364 میلیارد تومان شناسایی کرده است.

زیان‌دهی صنعت در این سال به دلیل افزایش 84 درصدی بهای تمام‌شده صنعت خودروسازی بود که البته دور از انتظار هم نبوده است. زیان خالص این صنعت نیز در سال 1401 جهش چشمگیری داشت؛ به طوری که زیان خالص صنعت خودروسازی با رشد 137 درصدی از 15 هزار و 473 میلیارد تومان در سال 1400 به 36 هزار و 658 میلیارد تومان در سال 1401 رسید.

تمامی این‌ موارد تنها یک موضوع را نشان می‌دهد، آن هم آثار نامیمون دخالت دولت در بازار و رویکرد قیمت‌گذاری دستوریست. اگر قیمت‌ خودرو در سال‌های پیشین با سیاست عرضه و تقاضا تعیین می‌شد، وضعیت صنعت خودروسازی در حال حاضر اینچنین نبود.

گزارش‌های بیشتر را در صفحه بازار سرمایه بخوانید.