سیگنال‌های ارزی همتی و واکنش مطبوعات به آن

به‌گزارش تجارت‌نیوز ، امروز (دو‌شنبه 19 فروردین 1398) بیشتر روزنامه‌های رسمی کشور سخنان روز گذشته عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی در دیدار سالانه با اهالی رسانه در خصوص نرخ واقعی دلار را نقل کرده‌اند و روزنامه مردم سالاری هم با توجه به سخنان ارزی همتی پیش‌بینی از قیمت دلار در سال 98 کرده است.

فروشندگان ارز ۱۰ برابر خریداران شده‌اند

روزنامه جوان با تیتر «فروشندگان ارز ۱۰ برابر خریداران شده‌اند»، سخنان ارزی روز گذشته عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی در دیدار سالانه با اهالی رسانه را نقل کرده است.

این روزنامه نوشته است: عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی در دیدار سالانه با اهالی رسانه از برنامه‌ریزی دشمنان به خصوص در کشور‌های همسایه برای برهم‌زدن بازار ارز خبر داد و گفت: برای این حمله‌ها پاتک‌هایی طراحی می‌کنیم که اگر اطلاع‌رسانی نمی‌کنیم به این خاطر است که دشمن از این اطلاعات سوء‌استفاده می‌کند.

دشمن جنگ روانی به راه انداخته ‌بود، اما توانستیم جلوی به هم ریختن اقتصاد را بگیریم، می‌دانم فشار اقتصادی به مردم به‌ویژه طبقه متوسط در حوزه تورم و رانت‌خواری برخی در کالا‌های اساسی وارد شد، اما آن‌ها برنامه‌ریزی‌های بیشتری داشتند و همین که از بدتر شدن اوضاع جلوگیری کردیم، موفقیت بزرگی بود. در هفته‌های نخست که وارد بانک مرکزی شدم کار‌ها سخت بود، صرافی‌ها تعطیل بود و باید راه‌اندازی می‌کردیم و همچنین ذخایر ارزی باید کنترل می‌شد.

رییس کل بانک مرکزی افزود: در این مدت هیچ‌گاه درباره نرخ ارز اظهار نظر نکردم، ولی با توجه به مدیریت عملیات‌های روانی و کاهش انتظارات روانی در سال جدید امیدوارم که نرخ ارز روند کاهشی به خود بگیرد و مطمئنم که آینده بهتر خواهد شد و فشار‌ها به تدریج کاهش پیدا خواهد کرد.

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: شک نکنید که دشمنان برای بر‌هم‌ زدن بازار پول و ارز برنامه دارند، دشمنان نرخ‌هایی را می‌گفتند که حتی برخی مسئولان هم باور کرده بودند. برای بازار ارز باید سایر بخش‌های اقتصادی هم با بانک مرکزی هماهنگ باشد، بر‌خی معتقدند ارز باید در خدمت اقتصاد باشد، ولی من معتقدم وقتی هدف دشمن به هم زدن بازار ارز و کاهش ارزش پول ملی باشد، باید همه به کمک بانک مرکزی بیایند.

همتی تصریح کرد: گزارش‌های محرمانه‌ای از کشور‌های همسایه می‌رسد که دشمنان برای به هم زدن بازار ارز برنامه‌ریزی دارند و مطلعم که از همین ابتدای سال چند برنامه را در دستور کار قرار داده‌اند. نباید درگیر فضاسازی سایت‌ها و دلال‌ها بشویم، همین دیروز در کانال‌ها نرخ ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان اعلام می‌کردند، اما هیچ‌کس خریدار نبود، اما در صرافی‌های ما خرید ارز با نرخ ۱۳ هزار و ۱۰۰ تومان ۱۰ برابر بیشتر از فروش آن بود و قیمت فروش نیز 13 هزار و 200 تومان بود.

روایت همتی از هجوم مردم برای فروش ارزهای خانگی

همچنین روزنامه خراسان هم با تیتر «روایت همتی از هجوم مردم برای فروش ارزهای خانگی» سخنان ارزی روز گذشته رییس کل بانک مرکزی را نقل کرده است.

این روزنامه نوشته است: رییس کل بانک مرکزی به مردم اطمینان خاطر داد که قیمت ارز حتما از ارقام کنونی پایین‌تر بیاید، گفت: در روز شنبه ۱۰ برابر میزان فروش ارز، خرید داشتیم و این ارز را به قیمت ۱۳ هزار و ۱۰۰ تومان خریدیم. این در حالی است که قیمت دلار در بازار ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان اعلام می‌شد، این آمار مشخص می‌کند که این قیمت‌ها واقعی نیست.

همتی افزود: به تازگی خبرنگار صداوسیما از من پرسید که دلار به قیمت بالای 13 هزار تومان رسیده است، اما به او گفتم که قیمت برمی‌گردد به عقب، البته عده‌ای نوشتند که همتی گفته است قیمت دلار 11 هزار تومان می‌شود، ولی من چنین حرفی را نزده بودم، امیدوارم پایین‌تر هم بیاید ولی درباره رقم نرخ چیزی نگفتم، البته در آینده قیمت ارز حتما کاهش خواهد یافت.

وی درباره ادغام بانک‌های نظامی نیز بر اطلاع‌رسانی دقیق تاکید کرد و افزود: بانک‌های ناتراز زیاد داریم که برایشان برنامه داریم، اما سعی می‌شود به تدریج اجرایی شود که مشکلی پیش نیاید.

رییس کل بانک مرکزی یکی دیگر از برنامه‌های بانک مرکزی را جلوگیری از اضافه‌برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی دانست.

همتی گفت: نکته مهمی که امسال اجرا می‌کنیم، سیاست باز پولی است تا نرخ سود را در کانالی تعیین کنیم که بانک‌ها در آن چارچوب حرکت کنند؛ در اولین دستور کار شورای پول و اعتبار قرار دارد.

رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه نقدینگی را نمی‌توان هدایت کرد و مثل مهمان به او گفت این جا برو و آن جا برو، افزود: نرخ بالای سود بانکی باعث شد بانک‌ها برای پرداخت سود از بانک مرکزی اضافه‌برداشت کنند و این اضافه‌برداشت منجر به افزایش پایه پولی از این محل شد، بنابراین اگر بخواهیم رشد نقدینگی را کاهش دهیم باید نرخ سود سپرده را کاهش داد.

تشکیلات جدید برای بازار ارز

همچنین روزنامه دنیای اقتصاد با تیتر «تشکیلات جدید برای بازار ارز» نوشته است که همتی از عملیاتی شدن بازار متشکل ارزی خبر داد.

این روزنامه نوشته است: رییس‌ کل بانک مرکزی از اجرایی شدن بازار متشکل ارزی تا پایان این ماه خبر داد. همتی تاکید کرد که اعضای هیات‌مدیره این بازار انتخاب شده و با رفع موانع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این بازار به‌زودی فعال خواهد شد، بازاری که برای انتقال معاملات غیرشفاف و خیابانی، به یک مکانیزم شفاف و متشکل طراحی شده است.

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که این بازار قرار است در قالب یک شرکت فعالیت کند و هیات‌مدیره آن از کانون صرافان، بانک‌های دولتی و تجاری، شرکت فرابورس و شرکت خدمات انفورماتیک تشکیل می‌شوند. در این بازار قرار است که صراف‌ها معاملات خرد را در یک بستر مشخص و شفاف انجام دهند و در نتیجه با توجه به آگاه بودن خریداران و فروشندگان، از قیمت خرید و فروش معاملات، این معاملات با بیشترین کارایی صورت گیرد.

به بیان دیگر، مکانیزم خرید و فروش ارز در این بازار مشابه بازار سرمایه خواهد بود. از سوی دیگر، در این مکانیزم ارزهای معتبر به جای نگهداری در گاوصندوق‌ها یا خانه‌ها، در بانک‌ها قرار می‌گیرند که در مرحله بعد می‌تواند دست سیاستگذار را برای اجرای سیاست‌های ارزی باز نگه دارد.

از سوی دیگر، صرافان نیز می‌توانند در صورت نیاز به اسکناس خرد، این اسکناس را از بانک‌ها تهیه کنند. در این شرایط بانک‌ها و صرافی‌ها نیز وارد این بازار می‌شوند و در صورت فعال شدن این بازار، زمینه برای اعطای کارت‌های ارزی (مانند کارت‌های بانکی ریالی) فراهم خواهد شد. البته کارشناسان معتقدند که در این بازار باید ملاحظاتی در نظر گرفته شود. نخست اینکه بانک مرکزی نیز باید مکانیزم بازار را برای قیمت تعادلی بپذیرد و خارج از این مکانیزم وارد خرید و فروش ارز نشود.

از سوی دیگر، بانک مرکزی نباید به‌دنبال مدیریت نرخ نباشد و صرفا باید با بازارگردانی، نوسانات نرخ را مدیریت کند. از سوی دیگر، یکی از نگرانی‌ها درخصوص این بازار، عدم استقبال خریداران و فروشندگان خواهد بود که باید برای این موضوع نیز تمهیداتی در نظر گرفته شود تا به سرنوشتی مشابه حساب‌های ارزی بانک‌ها مبتلا نشود.

رییس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه به مردم نمی‌گویم نرخ ارز واقعی نیست، اظهار کرد: نمی‌خواهم کسی براساس حرف من ارز نخرد و ضرر کند، اما می‌دانم که این نرخ‌ها واقعی نیست؛ اما هدف ما ثبات در بازار است، چرا که ثبات از قیمت برای ما مهم‌تر است. به گفته او، فعالان اقتصادی با ثبات بازار ارز می‌توانند برنامه‌ریزی کنند. بنابراین ما به همین دلیل این نرخ‌ها را می‌پذیریم تا ثبات در بازار حاکم شود. البته به‌نظر می‌رسد که بعد از صحبت‌های رییس کل بانک مرکزی درخصوص نرخ ارز، قیمت ارز نیز افزایشی شد.

همتی با توجه به حجم خسارت‌های سیل بر زیرساخت‌ها و منازل و دارایی‌های مردم و بخش کشاورزی و دام‌ها تاکید کرد: قطعا بودجه ۹۸ امکان پاسخگویی به آن را ندارد و کنار تسهیلات بانکی، استفاده از منابع صندوق توسعه ملی ضروری خواهد بود.

پیش‌بینی قیمت ارز در سال ۹۸

همچنین روزنامه مردم‌سالاری با تیتر «پیش‌بینی قیمت ارز در سال ۹۸» با توجه به سخنان ارزی روز گذشته همتی پیش‌بینی از قیمت دلار در سال 98 کرده است.

این روزنامه نوشته است: در نخستین روزهای کاری سال ۹۸، هیچ آثاری از مهار نرخ ارز شاهد نبودیم و در مقابل جهش شدید قیمت‌ها نیز مثل نوروز سال گذشته، در بازار ارز روی نداد. قیمت ارز در سال جدید، در بازار آزاد، تاکنون در کانال ۱۳ هزار تومانی نوسان کرده است. اگر واقع‌بین باشیم وضعیت نرخ دلار آمریکا در روزها و هفته‌های اخیر به ما می‌گوید که قیمت دلار به احتمال زیاد در سال ۹۸ به کانال ۱۰ هزار تومانی باز نخواهد گشت.

روز ۱۸ فروردین، دومین روز کاری جدی در سال ۹۸ بوده است و قیمت‌ها در بازار ارز با افزایش مواجه شده‌اند. هر دلار آمریکا در بازار آزاد، ۱۳ هزار و ۶۵۰ تومان قیمت‌‌گذاری شد که نسبت به روزهای پایانی سال گذشته، افزایش چند صد تومانی را نشان می‌دهد.

قیمت دلار همبستگی زیادی با قیمت سکه در بازار دارد و وقتی حباب سکه بزرگ می‌شود، پیش‌بینی بازار این است که قیمت‌ها در بازار ارز، افزایشی خواهد بود.

روز یکشنبه قیمت سکه امامی وارد کانال ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی شد و حباب سکه به بیش از ۶۵۰ هزار تومان رسید. این میزان از حباب در قیمت سکه، نشان‌دهنده آن است که فعالان بازار انتظار نرخ‌های بالاتری را برای قیمت ارز در ماه‌های آینده دارند.

دلیل دیگری که باعث می‌شود تا پی ببریم که در سال ۹۸ قیمت دلار به کانال ۱۰ هزار تومانی باز نمی‌گردد، این است که عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی، در اسفند سال ۹۷ به‌طور تلویحی کانال ۱۱ هزار تومانی را به‌عنوان نرخ مناسب ارز اعلام کرد. در واقع، هدف‌گذاری دولت و بانک مرکزی برای قیمت ارز تغییر کرده و مثل پاییز سال گذشته آن‌ها دیگر از دلار ۷ هزار تومانی یا ۸ هزار تومانی حرف نمی‌زنند.

عامل تعیین‌کننده دیگر، نرخ ارز در سامانه نیما است. نرخ نیمایی، نرخی است که با آن، صادرکنندگان غیرنفتی باید ارز خود را در اختیار واردکنندگان قرار دهند. نرخ دلار در سامانه نیما که عمدتا در کانال هشت هزار تومانی قرار داشته در هفته‌های اخیر افزایش یافته و در ۱۷ فروردین بنا به آمارهای بانک مرکزی به ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است. احتمالاً هدف از افزایش نرخ ارز در سامانه نیما این است که دولت انگیزه بیشتری برای صادرکنندگان غیرنفتی برای بازگرداندن ارز آن‌ها به چرخه اقتصادی کشور ایجاد کند.

مقامات دولتی بارها گلایه کرده‌اند که بخش بزرگی از ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور بازنگشته است. بازار متشکل ارزی، سازوکار جدیدی برای معاملات ارز در کشور است که بانک مرکزی وعده راه‌اندازی آن در سال جدید را داده است. بسیاری از کارشناسان بر این عقیده‌اند که مبنای معاملات در بازار متشکل ارزی، نرخ ارز در سامانه سنا (نرخ ارز در صرافی‌های مجاز) خواهد بود که فاصله اندکی با نرخ‌های بازار آزاد دارد. اگر قرار باشد، مبنای معاملات ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی و فولادی، قیمت‌های نزدیک به بازار آزاد باشد، بعید نیست قیمت معاملات اسکناس در بازار آزاد، روند افزایشی به خود بگیرد و نرخ ارز وارد کانال ۱۵ هزار تومانی یا ۱۶ هزار تومانی شود.

در واقع، نشانه‌ها حاکی از این است که قیمت‌ها در بازار ارز، افزایشی خواهد بود. کسری بودجه دولت، طبق آخرین گزارش‌های بانک مرکزی، هشداردهنده بوده است و معمولا در ایران، کسری بودجه شدید به محرکی برای افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی و افزایش قیمت ارز تبدیل می‌شود. احتمالا در سال جاری، کسری بودجه دولت بیشتر نیز خواهد شد و خسارت‌های سیل اخیر نیز هزینه‌های دولت را افزایش داده است.

تحریم باعث شده تا درآمدهای دولت کاهش یابد و ممکن است همه این موارد در سال جاری، به افزایش قیمت ارز منجر شود.

علی‌رغم پیش‌بینی افزایش قیمت ارز در سال جاری، باید خاطرنشان کنیم که بعید است این افزایش از طریق جهش‌های شدید صورت گیرد. هفت ماه ابتدایی سال ۹۷، ماه جهش‌های شدید قیمت ارز بود و این جهش‌ها، پیش‌خور شدن بخشی از افزایش قیمت ارز را در پی داشت. در پنج ماه پایانی سال گذشته، ما شاهد جهش شدید قیمت ارز نبودیم و احتمالا در سال جاری نیز افزایش قیمت ارز به‌صورت تدریجی صورت گیرد.

شاید در ماه‌های آتی به تدریج قیمت ارز به کانال ۱۵ یا حتی ۱۶ هزار تومان هم برسد و در صورتی که دو لایحه باقی‌مانده از لوایح اف‌ای‌تی‌اف تصویب نشوند، این افزایش قیمت شاید بیشتر هم شود.