چگونه درست صحبت کنیم؟

سخنرانی یا صحبت کردن برای دیگران از ملزومات بسیار مهم دنیای امروز است. شما چه در موقعیت‌های کاری و چه در موقعیت‌های شخصی بارها با شرایطی مواجه می‌شوید که لازم است چیزی را به یک یا چند نفر شرح دهید، آن‌ها را قانع کنید یا مسئله‌ای را حل‌وفصل کنید. در همه این‌ها شما به مهارت سخنرانی نیاز دارید.

مهارت سخنرانی را هم مثل هر مهارت دیگری می‌توانید بیاموزید. تکنیک‌ها و توصیه‌های فراوانی در اینترنت وجود دارند که به‌ شما کمک می‌کنند مهارت سخنرانی را فرا بگیرید؛ اما ما در این مقاله قصد داریم کمی فراتر برویم و با ارائه دلایل شناختی، مسئله را بیشتر باز کنیم و سپس ایده‌هایی برای ارائه یک سخنرانی خوب بیان کنیم. این ایده‌ها هم برای حرف زدن با یک شخص و هم برای سخنرانی در جمع به کار می‌روند و مهارت سخنرانی شما را بهبود می‌بخشند.

چگونه متن یا محتوا آماده کنیم؟

مقدار حافظه اجرایی یا رم (RAM) آدم‌ها کم است. اگر کسی از شما بخواهد 1234 را به خاطر بسپارید، کارتان راحت است؛ اما اگر کسی به شما بگوید مثلا ۹۸۷۳۵۷۲۸۶۲۱ را حفظ کنید، احتمالا کمی به‌زحمت می‌افتید؛ زیرا حافظه اجرایی مغز ما ظرفیت چندانی ندارد.

وقتی صحبت کردن افراد در زبان‌های گوناگون را بررسی کنید، احتمالا متوجه می‌شوید که کلا حرف زدن افراد در برخی از زبان‌ها خیلی تند است؛ یعنی نرخ کلماتی که مثلا در زبان اسپانیایی در هر دقیقه گفته می‌شود شاید حدود دو برابر نرخ کلماتی است که در زبان انگلیسی بیان می‌شوند.

ولی یک سوال مطرح است: آیا نرخ انتقال اطلاعات هم در زبان اسپانیایی بیشتر از انگلیسی است؟

استیو جابز در تمام سخنرانی‌هایی خود از جملات کوتاه و شمرده همراه با قصه‌های قابل فهم و زبان بدنی قدرتمند بهره می‌برد.

پاسخ این سوال خیر است. همه آدم‌ها حافظه کوچکی دارند. در نتیجه نمی‌توانند حجم زیادی از اطلاعات را در آن نگه دارند و پردازش کنند.

در نتیجه با اینکه نرخ کلمات که در برخی از زبان‌ها صحبت می‌شود به دلیل ساختار آن زبان شاید زیاد باشد اما نرخ انتقال اطلاعات در همه زبان‌ها برابر است و این بیانگر یکی از اولین نکته‌ها در مورد سخنرانی کردن و متن نوشتن است.

اولین نکته برای نوشتن یک متن یا آماده کردن محتوای سخنرانی این است: باید حجم انتقال اطلاعاتی را در هر گام تا جای ممکن کاهش دهید، خصوصا وقتی با مخاطب عام حرف می‌زنید. یعنی جملاتتان باید کوتاه باشند.

جملات کوتاه باعث می‌شوند مکث‌های متعدد در بین کلام شما ایجاد شود و ذهن مخاطب فرصتی برای هضم و جذب حرف‌های شما بیابد.

پس تا اینجا دو نکته را گفتیم. جملات را کوتاه کنید. بین جملات فاصله زمانی کمی قرار دهید؛ یعنی شمرده حرف بزنید.

سخنرانی روشی غیربهینه

در کنار این‌ها یک سخنرانی خوب باید دارای یک پیام روشن و مشخص و شامل چندین داستان واضح باشد. باید سخنان شما یک آغاز، میانه و پایان ساده داشته باشند.

حتما لازم نیست پاورپوینت یا اسلاید تهیه کنید. در مواردی وجود پاورپوینت نتیجه عکس هم دارد و برای امثال باعث حواس‌پرتی مخاطب می‌شود.

چون حافظه آدم‌ها کوچک است، مخاطبان شما بخش زیادی از قصه‌های عریض و طویلی را که می‌گویید، فراموش می‌کنند. همین باعث می‌شود سخنرانی کردن یک‌طرفه، یک روش ارتباطی غیر بهینه باشد.

در نتیجه در همین قصه‌هایی که در حرف‌های خود نقل می‌کنید، باید سادگی کلام رو حفظ کنید. تا جایی ممکن وارد مباحث پیچیده و جزئیات غیرضروری نشوید. این کار باعث می‌شود مخاطبان شما بهتر بتوانند حرف‌های شما را دنبال کنند.

این مسئله در مورد حرف زدن دوطرفه هم صادق است اما چون در یک مکالمه دوطرفه، فرصت بیشتری برای شفاف‌سازی کلام وجود دارد، می‌توان وارد جزئیات بیشتر هم شد.

شما برای اینکه بتوانید یک سخنرانی خوب ارائه دهید باید ابتدا پیام محوری موردنظر خود را انتخاب کنید و سپس متناسب با طول سخنرانی یک تا سه قصه برای آن بگویید و تمام. این یک تا سه قصه هم باید متناسب با آغاز، میانه و انتهای کلام شما باشند.

اما همه این‌ها برای نوشتن یا آماده کردن متن یا محتوای سخنرانی هستند. گام بعدی این است روی سن بروید یا وارد جمع شوید و حرف بزنید.

چگونه روی سن حرف بزنید

برخی از افراد هنگامی‌که می‌خواهند سخنرانی بکنند ابتدا سیلی از تقدیر و تشکر را نثار مخاطبین خود می‌کنند. این کار اشتباه است. شما باید مستقیما به سراغ موضوع موردنظر خود بروید و قصه‌ای را که می‌خواهید بگویید، آغاز کنید. البته بلافاصله وارد نمودارها و آمارها نشوید. فقط محفل را با قصه خود گرم کنید.

بعدازآنکه فضای ذهنی مخاطبین شما با موضوع آشنا شد، آن‌وقت می‌توانید داده‌ها و اطلاعات بیشتری نیز ارائه دهید.

برای اینکه روی سن عملکرد بهتری داشته باشید هم می‌توانید این نکات را اجرا کنید.

از روی متن نخوانید

تمام چیزهایی که در سطور بالا برای نوشتن یک متن سخنرانی گفتیم، برای ایجاد چارچوب و اسلوب محتوایی و ایجاد ترتیب‌بندی در سخنان شما بودند. متن‌خوانی هنگام حرف زدن برای جمع، ارتباط چشمی شما را با مخاطبان کاهش می‌دهد، در نتیجه مخاطبان شما درگیر حرف‌هایتان نمی‌شوند و احتمالا خوابشان می‌گیرد.

لازمه یک سخنرانی تاثیرگذار ارتباط چشمی و زبان بدن مناسب شما است. خواندن متن سخنرانی از روی کاغذ هر دوی این‌ها را از شما می‌گیرد.

در نتیجه اگر می‌توانید از جایگاه سخنرانی کنار بروید. روی سن قدم بزنید و با زبان بدن خود احساس خود را منتقل کنید. اگر هم فکر می‌کنید هنگام سخنرانی ممکن است نکاتی را فراموش کنید، بهتر است کل آنچه را می‌خواهید بگویید، به‌صورت فهرست‌وار روی کاغذ کوچکی بنویسید و در دست داشته باشید.

از قبل تمرین کنید

یکی از مشهورترین روش‌های تمرین، تمرین سخنرانی مقابل آینه است و این ایده بدی است. تمرین جلو آینه حواسمان را پرت می‌کند.

برای تمرین مهارت سخنرانی این چند موقعیت می‌توانند بسیار مفید باشند. تمرین خود را هنگام پیاده‌روی، زیر دوش حمام یا مثلا هنگام دویدن آرام انجام دهید. در این تمرین‌ها هم باید با صدای بلند و دقیقا مشابه موقعیت واقعی حرف بزنید.

تمرین را واقعی‌تر کنید

پیش از آنکه با جمع بزرگی مواجه شوید بهتر است حداقل یک بار سخنرانی خود را مقابل چند نفر از دوستان خود نیز انجام دهید. دیدن چهره‌های آشنا باعث می‌شود استرس شما کم شود. ارتباطات چشمی نیز با این افراد به آرامش و مقابله با استرس شما کمک می‌کند.

از تکنیک‌های آرامش استفاده کنید

اگر برای حضور در مقابل جمع استرس دارید و نمی‌دانید چگونه تحت فشار آرام بمانید ، چند نفس عمیق بکشید و به نتیجه خوشایند سخنرانی جذاب خود بیندیشید. این روش به شما کمک می‌کند ذهنتان را از وضعیت مبارزه یا فرار خارج کنید و سطح هورمون آدرنالین را در خون پایین بیاورید.

یادتان باشد اگر شما نشانه‌ای از استرس در خود بروز دهید، مثلا بازوهای خود را جلو سینه ببنید یا انگشتان دستان خود را مقابل شکم قفل کنید، مخاطبین شما متوجه استرس شما خواهند شد و در نتیجه چندان پذیرای سخنان شما نخواهند بود.

حتی اگر استرس هم دارید باید تظاهر کنید که حالتان خوب است، هیجان دارید و دارید لذت می‌برید. وقتی شما هیجان داشته باشید، مخاطب شما هم هیجان‌زده می‌شود.

صاف بایستید

نکته آخر هم اینکه شاید مجبور باشید در کل سخنرانی پشت جایگاه بایستید. مهم نیست روی سن راه می‌روید، پشت جایگاه می‌مانید یا اینکه جایگاهی در کار نیست و می‌خواهید فقط با یک یا دو نفر حرف بزنید، کمرتان را صاف کنید و سرتان را بالا بگیرید زیرا در غیر این صورت هم ارتباط چشمی را از دست می‌دهید هم مخاطبین شما دیگر به حرف‌هایتان گوش نخواهند داد.