استقبال تجار از پایان عصر نیما/ سامانه ارز تجاری به تک‌نرخی‌شدن ارز کمک می‌کند؟

به گزارش تجارت نیوز،

سامانه ارز نیما از سال 1397 مبنای معاملات ارزی تجار قرار گرفت. در ابتدا مسئولان هدف از ایجاد سامانه نیما را تسهیل واردات و صادرات، مدیریت تقاضا و تأمین ارز مورد نیاز برای تجارت خارجی عنوان کرده بودند.

همچنین قرار بود در این سیستم، تجار و صادرکنندگان ارز خود را به نرخ مشخص و ازپیش‌تعیین‌شده به فروش برسانند، اما ارز نیما تبعات ملموسی را در تجارت ایران به همراه آورد.

برخی افراد با دریافت ارز ارزان از سامانه نیما کالاهای اساسی را وارد نکرده و آن‌ را در بازار آزاد می‌فروختند، همچنین نوسانات نرخ ارز و فاصله بین نرخ‌های رسمی و بازار آزاد بی‌ثباتی اقتصادی را در کشور به همراه آورد.

زمانی که ارز نیما برای برخی افراد رانت ویژه‌ای ایجاد می‌کرد، در حق تولیدکنندگان اجحاف و باعث کاهش انگیزه فعالیت‌های تولیدی برای صادرات شد. همچنین این سامانه با ضربه زدن به تولید، باعث متضرر شدن سهامداران شرکت‌ها شده بود. 

در مجموع ارز نیما با وجود اهداف اولیه خود، به دلیل مشکلات ساختاری و اجرایی نه‌تنها نتوانست گره‌ای از مشکلات تجارت ایران باز کند، بلکه چالش‌هایی را هم به تجارت ایران تحمیل کرد.

سرانجام دولت چهاردهم به دنبال سیاست‌های خود تصمیم گرفت بساط ارز نیمایی را برچیند. 

اکنون سامانه ارزی جدیدتری تحت عنوان، ارز تجاری، معرفی شده است. گفته می‌شود در این سامانه، نرخ ارز بیشتر به سمت توافقی شدن میل کرده و قیمت ارز در آن به‌طور مستقیم‌تر و انعطاف‌پذیرتر تعیین می‌شود، اما اصلی‌ترین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا تجار فعالیت در این سامانه را سودمندتر از سامانه نیما می‌دانند؟ آیا این سامانه می‌تواند به تک‌نرخی شدن ارز و ثبات بازار کمک می‌کند؟ 

قیمت‌گذاری دستوری در بازار ارز تجاری کمتر است

شهاب جوانمردی، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به تاثیر حذف ارز نیما بر تجارت ایران پرداخت و گفت: با توجه به اینکه سامانه جدید ارزی به نرخ توافقی نزدیک‌تر است، این تغییر می‌تواند به روان‌تر شدن عرضه ارز صادرکنندگان کمک کند.

او ادامه داد: در این سامانه، قیمت‌گذاری دستوری کمتر به چشم می‌خورد و تجار ممکن است این سیستم را به‌صرفه‌تر از سامانه نیما ارزیابی کنند. اما هنوز باید منتظر ماند و دید که آیا این روند ادامه می‌یابد یا مانند سامانه نیما، کنترل و مدیریت آن در آینده شدیدتر می‌شود.

سامانه ارز تجاری فاصله زیادی تا تک نرخی شدن ارز دارد

جوانمردی در پاسخ به پرسشی درباره تاثیر این تغییرات بر حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز و ثبات بازار، عنوان کرد: بانک مرکزی و وزارت اقتصاد اعلام کرده‌اند که این تغییرات اولین گام‌ها برای حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز است، اما باید توجه داشت که تک نرخی شدن ارز نیازمند پیش‌نیازهایی است که باید طی شوند. این موضوع به طور مستقیم بر زندگی روزمره افراد، از خوراک گرفته تا سایر مسائل اقتصادی، تأثیر می‌گذارد. 

وی همچنین به چالش‌های موجود در این مسیر اشاره کرد و گفت: با وجود این گام‌ها، هنوز فاصله زیادی تا تک نرخی شدن ارز وجود دارد. برای اینکه این امر عملی شود، مکانیزم‌های حمایتی و پشتیبانی از دهک‌های مختلف جامعه باید در ابتدا مستقر شوند تا از تبدیل این تغییرات به مشکلی برای اقشار آسیب‌پذیر جلوگیری شود.

این فعال بخش خصوصی در پایان خاطرنشان کرد: گرچه حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز آغاز شده، اما نیازمند زمان و تدابیر دقیقی است تا به ثباتی پایدار در بازار ارز و اقتصاد کشور منجر شود.

برای مطالعه بیشتر صفحه تولید و تجارت را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.