تحریم تالاب های مازندران از سوی پرندگان مهاجر/ علت چیست؟

به گزارش تجارت نیوز،

همه ساله با پایان فصل گرما و هجوم سرمای شدید در سیبری فصل کوچ پرندگان مهاجر از سیبری به مازندران آغاز می‌شود و مهم‌ترین باند نشست این پرندگان مهاجر در مازندران و به ویژه ‌شهرستان بابل تالاب‌ها و آب‌بندان‌ها هستند؛ شهرستان بابل با دارا بودن بیش از 207 آب‌بندان به عنوان شهر تالابی ایران در کنسرسیوم رامسر ثبت جهانی شد.

آب‌بندان‌ها با دارا بودن نیزارها و پوشش‌های گیاهی محل خوبی برای نشست و اتراق پرندگان مهمان از سیبری هستند؛ با پایان یافتن ماه شهریور پیش قراولان پرنده‌های مهاجر نیز در ایران و مازندران رویت می‌شوند و هر ساله بالای 300 هزار بال پرنده مهاجر به مازندران کوچ می‌کنند که این تعداد شامل 100 گونه پرنده زمستان‌گذران است؛ بیشتر این پرندگان زمستان‌گذران هستند که از زمانی که سرمای شدید در سبیری آغاز می‌شود این پرندگان نیز کوچ خود را به سمت ایران آغاز می‌کنند.

پرندگان مهاجر به خاطر علاقه‌مندی به آب بیشتر در لای نیزارهای تالاب‌ها لانه و تخم‌گذاری می‌کنند و بچه‌های خود را تا پایان سرما در این نیزارها بزرگ کرده و به پرواز در می‌آورند، اما در سال‌های اخیر به‌ ویژه در سال جاری علاقه‌مندی پرندگان مهاجر به خاطر حضور رقیب که همان ماهیان پرورشی هستند به این تالاب‌ها و آب‌بندان‌ها کم شده است؛ تبدیل شدن آب‌بندان‌ها به محلی برای پرورش ماهی باعث شده ‌تا پرندگان مسیر کوچ خود را عوض کنند و راه دیگری را برای زمستان‌گذرانی در نظر بگیرند.

هر چند‌ در طول سال شاهد مهاجرت پرندگان از مناطق شمالی به سمت ایران هستیم اما اوج این مهاجرت در زمستان است؛ تعداد آبندان‌های موثر در مهاجرت پرندگان خارجی 800 آبندان در سطح مازندران است که 17هزار هکتار از وسعت مازندران را به خود اختصاص داده‌ و بیشترین آن مختص به شهرستان بابل است؛ ‌از این تعداد فقط 50 آب‌بندان در شرایط تالابی و مستعد حضور پرندگان مهاجر‌ند و مابقی به محلی برای پرورش ماهیان تبدیل شده‌اند که این پرورشگاه ماهیان نگرانی را در مهاجران مهمان سیبری به وجود آورده‌ و باعث شده تا در سال جاری شاهد مهاجرت قهر‌گونه این پرندگان به مکانی دیگر باشیم‌.

چرا پرندگان مهاجر دیگر به مازندران نمی‌آیند؟

احمد کثیری‌بالاکناری یکی از میراب‌های شهر بابل در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: در میان تالاب‌های مازندران تالاب بزرگ مرزن‌آباد که در کنار شهر بابل واقع شده  از زیبایی خاصی برخوردار است؛ این آب‌بندان دارای وسعتی حدود 450 هکتار است که هم‌نام روستای بزرگ مرزن‌آباد‌ بوده ‌‌که برخی این تالاب را با مرزن‌آباد چالوس اشتباه می‌گیرند.

وی افزود: علت علاقه‌مندی پرندگان مهاجر یا شکاری به این تالاب گوناگونی گیاهان تالابی است که در این تالاب انواع نیلوفر آبی و جلبک‌ها و نی‌های آبی و لاله آبی و انواع سبزه‌ها در این تالاب با گستردگی فراوان رشد می‌کنند و محل امنی برای این پرندگان مهاجر‌ند.

این دوستدار محیط زیست بیان کرد: تبدیل شدن این آبندان به محل پرورش ماهی و دیگر آبندان‌های شهر بابل باعث شده‌ تا اکوسیستم این آبندان‌ها دچار تغییر و تحول فراوان شود؛ این آب‌بندان‌ها با هزینه‌ای نه چندان زیاد به افراد بومی و یا غیر‌بومی در قالب مزایده اجاره داده می‌شود و ماهیان کپور و سفید و غیره در آن پرورش داده می‌شود که معمولا با آب‌های سطحی و یا رودخانه  بابلرود پُر می‌شود. 

محمد احمدی یکی دیگر از دوستداران محیط زیست نیز به خبرنگار تسنیم گفت: من مجوز اسلحه برای شکار دارم ولی هیچ وقت پرنده مهاجر که به این شهر و استان پناه آورده‌اند را شکار نمی‌کنم چون این شکار را مهمان‌کشی می‌دانم؛ زمانی این آب‌بندان‌ها محلی برای تماشای زیبایی‌های بکر و طبیعی خدادادی چون پرندگان مهاجر و حیاط وحش بودند اما از زمانی که در انحصار شورای روستا‌ها قرار گرفت و منافع و سود مالی به میان آمد این حیات بکر دچار تغییر و دگرگونی شد و این تغییر و دگرگونی توسط پرندگان خارجی هم حس شد.

این دوستدار پرندگان اظهار داشت: از همه مسئولان و همه دوستداران محیط زیست درخواست می‌کنم ما که در مهمان نوازی شهره خاص و عام هستیم برای این مهمانان خدادادی هم میزبانان خوبی باشیم.

تعداد پرندگان مهاجر یا شکاری به بابل کم شد

حسین حیدرپور رئیس محیط زیست بابل نیز در گفت‌وگو  با خبرنگار تسنیم توضیح داد: در سال اخیر تعداد پرندگان مهاجر یا شکاری به بابل کم شده است؛ گونه‌های پرندگان مهاجر که به تالاب‌های بابل کوچ می‌کردند و زمستان را در این تالاب‌ها می‌گذراندند شامل دم جنبانک، قوها، کو کو و اردک دم سر حنایی و تنجه، طاووسک و ماهی خورک و همچنین اکراس سیاه سارگیه و سینه سرخ شانه به سر و سار و زردپره لیمویی و سنگ چشم بزرگ و گونه‌های مختلف دیگر بودند که در بابل زمستان را سپری می‌کردند و اکنون برخی از این پرندگان در سال جاری رویت نشدند.

رئیس اداره محیط زیست بابل عنوان کرد: وضعیت پرندگان مهاجر نسبت به سنوات گذشته خوب نیست چون در بابل تعداد آب‌بندان‌هایی که پرنده بگیرد کم شده ‌و بیش از 70درصد آب‌بندان‌های ما تبدیل به مراکز پرورش ماهی شده است؛ پرندگان رغبتی به نشستن در این آب‌ندان‌ها ندارند؛ جاهایی که مرکز پرورش ماهی است تمامی نیزارها و پوشش‌ها را از بین می‌برند و پرنده جایی برای نشستن و استراحت و لانه درست کردن ندارد و پرنده زیستگاه خود را پیدا نمی‌کند تا بنشیند‌.

حیدر‌پور علت این عدم علاقه‌مندی پرندگان مهاجر را اینگونه بیان کرد: بحث مهم دیگر عدم رغبت پرندگان با کشت دوم برنج است؛ در کشت دوم بر‌نج استفاده از سموم و کودهای شیمیایی بیشتر است و پرندگان این سموم را در آب‌های آب‌بندان‌ها حس می‌کنند و علاقه‌ای به نشستن در این آب‌ها ندارند؛ تغییرات اقلیمی عامل اصلی دیگر است‌؛ سیبری باید آنقدر سرد شود تا پرنده نتواند در آنجا زیست کند و اگر سیبری هوای خوبی داشته باشد پرنده رغبتی به مهاجرت ندارد‌.

وی با بیان اینکه همه ساله همان پرندگان به مازندران و بابل مهاجرت می‌کنند ولی امسال با تعداد کمتری این مهاجرت صورت گرفته است، گفت: قوها به بابل مهاجرت کردند ولی انواع اردک‌ها و چنگک‌ها کم شدند؛ در بحث کنترل شکارهای پروانه‌ای در بحث شکار پرندگان صادر نشده ‌و هر شکاری که صورت می‌گیرد غیر‌مجاز است.