سیستان‌وبلوچستان در بن‌بست ریزگردها/ هیچ مسئولی این بحران را قبول نمی کند؟
طوفان های گرد و خاک در سیستان به‌طورجدی تهدیدی برای سلامت، اقتصاد و زندگی روزمره مردم منطقه به حساب می‌آید و نیاز است ریزگردها به‌عنوان یک بحران طبیعی جدی شناخته شوند.
طوفان‌های گردوغبار و ریزگردها در منطقه سیستان واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان شامل شهرستان‌های زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز، به یک بحران همه‌جانبه تبدیل شده‌اند، این پدیده نه‌تنها سلامت عمومی را به‌شدت تهدید می‌کند، بلکه باعث ایجاد مشکلات اقتصادی، اجتماعی و حتی روانی برای مردم این مناطق شده است.
در این گزارش، به تحلیل وضعیت بحرانی ریزگردها در سیستان و اثرات آن بر سلامت مردم، زیرساخت‌های پزشکی و معیشت اهالی پرداخته می‌شود.
شرایط در زمان وقوع طوفان‌های گردوخاک در سیستان به‌نحوی است که مردم حتی توان مراجعه به مراکز درمانی را ندارند و سنگینی «ریزگردها» را به جان می‌خرند. بر اساس گفته‌های مسعود صالحی، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی زابل، ریزگردها یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بهداشتی در سیستان است. این طوفان‌ها به‌ویژه برای افراد مسن و بیماران تنفسی و قلبی که در این منطقه زندگی می‌کنند، تهدیدات جدی به‌همراه دارد.
صالحی در مصاحبه با تسنیم تأکید کرده است: وضعیت بیماری‌های چشمی، قلبی و تنفسی در روزهای طوفانی به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، اما این افزایش به‌دلیل شرایط خاص منطقه و مشکلات دسترسی به خدمات پزشکی، در آمارهای رسمی مراکز درمانی ثبت نمی‌شود.
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی زابل در این رابطه اظهار داشت: ریزگردها از مشکلات مهم سیستان است، اما در واقع کسی این ریزگرد و طوفان را به‌عنوان یک چالش مهم و مشکل‌ساز برای مردم قبول ندارد و هر مرحله که ما آمار مراجعان ناشی از بیماری‌های چشمی، قلبی و تنفسی ناشی از طوفان و ریزگرد را در رسانه‌ها اعلام می‌کنیم، کلی تذکر می‌گیریم که؛ "چرا شما آمار اعلام کردید؟"!
آمار اعلامی مراجعان به مراکز درمانی با واقعیت فاصله دارد
وی افزود: رسانه‌ها دنبال آمار بیماران ناشی از طوفان نباشند چرا که این مسیر انحرافی است؛ علت این است که این آمارهای اعلامی بر مبنای میزان مراجعان به مراکز درمانی در روزهای طوفانی است که این آمارها با واقعیت فاصله زیادی دارد چرا که در زمان وقوع طوفان افراد پیر و بیمار حتی نمی‌توانند در منزل را باز کنند و بیایند بیرون و حدود سه کیلومتر را طی کند تا ببینند آیا ماشین پیدا می‌شود یا نه و بعد به بیمارستان مراجعه کنند و در چنین شرایطی آیا اساساً در بیمارستان متخصص ریه پیدا بشود که تشخصیص درست بدهد یا نه.
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی زابل اضافه کرد: اتفاقاً خلوت‌ترین روزهای ما در مراکز درمانی زمان وقوع طوفان است و به بیماران با ناراحتی قلبی و آسم می‌گوییم به‌دلیل پایین آمدن کیفیت هوا در پی پراکنده شدن ریزگرد، از منازل بیرون نیایند، در واقع در زمان وقوع طوفان شرایط به‌نحوی است که باید همه 500 هزار نفر مردم سیستان را خفه در نظر بگیرید.
طوفان سیستان مثل سیل و زلزله مصیبت تلقی شود
صالحی بیان کرد: در گام نخست باید این را قبول کنیم که طوفان یک مسئله جدی است؛ اگر خشکسالی و سیل مصیبت است، مسئولان ارشد کشور باید طوفان را هم به‌عنوان مصیبت قبول کنند. اخیراً در استان جلسه شورای برنامه‌ریزی برای خشکسالی برگزار شد و در جنوب استان هم به‌علت بارندگی، آب‌گرفتگی به وجود آمد و مبلغ دو هزار میلیارد تومان برای این موضوع اختصاص داده شد؛ ولی کسی طوفان را به‌عنوان حادثه غیرطبیعی قبول ندارد و بابت خسارات ناشی از آن به کسی هم پول نمی‌دهند.
وی خاطرنشان کرد: زمان وقوع زلزله و سیل، همه می‌گویند؛ "زلزله و سیل آمده است و باید برویم برای کمک."؛ آب که می‌بارد کمک می‌کنند ولی شن که می‌بارد، کمک نمی‌کنند. من آمار طوفان را اعلام کردم و همه گفتند؛ "چرا این آمار را اعلام می‌کنید؟"، هر بار که آمار را اعلام می‌کنم دعوا داریم اما باز هم این کار را می‌کنم.
کسی بحران ریزگرد را قبول نمی‌کند!
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی زابل افزود: آب‌وخاک برای دستگاه‌های پزشکی سم هستند و دستگاه‌های یونیت دندان‌پزشکی و دستگاه آزمایشگاه که زیر خاک است، آسیب می‌بینند، از حالت کالیبره خارج می‌شوند و آزمایش‌ها را پایین و بالا جواب می‌دهند که کلی هزینه برای ما اضافه خواهد شد، در مرکز روستای من، پنجره دوجداره وجود ندارد و این‌ها همه آسیب است، ولی با وجود این، کسی بحران ریزگرد را قبول نمی‌کند.
صالحی تأکید کرد: زمان اعلام آمار که می‌گوییم پنج هزار مراجعه‌کننده داریم، می‌گویند این تعداد مراجعه‌کننده زیاد است؛ با اینکه این رقم فقط یک درصد از جمعیت 500هزارنفری مردم سیستان است و همین یک درصد را هم قبول نمی‌کنند.
ضرورت نگاه ویژه رئیس‌جمهور به بحران ریزگردها
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی زابل خاطرنشان کرد: طبق اطلاعی که از سازمان مدیریت گرفتیم، ان‌شاءالله سفر ریاست‌جمهوری به منطقه سیستان که به‌زودی اتفاق بیفتد در سیستان شورای برنامه‌ریزی تشکیل نخواهد شد، بلکه قرار است شورای مربوط به گردوغبار تشکیل شود که بسیار به ما کمک می‌کند. در این سفر، تمام حرف ما این است که طوفان گردوخاک را هم به‌عنوان یک مصیبت قبول کنند.
وی ادامه داد: در شورای مربوطه پیشنهادات متعددی برای ارائه داریم مثلاً عدم دریافت هزینه درمان برای بیماران قلبی و ریوی است تا بعداً هزینه درمان را به ما بدهند. اگر این سفر اتفاق افتاد، این مطالب را بیان می‌کنیم، ولی نمی‌دانیم چقدر از این پیشنهادات را قبول خواهند کرد.
چالش‌های اجتماعی و اقتصادی
یکی از مهم‌ترین مشکلات در ارتباط با طوفان‌های ریزگرد، عدم توانایی مردم در تأمین هزینه‌های درمانی است. بسیاری از مردم سیستان در شرایطی قرار دارند که توانایی پرداخت هزینه‌های درمانی را ندارند، کنار این موضوع، فقدان بیمه‌های درمانی و یا پوشش‌های بیمه‌ای مناسب برای افراد ساکن در مناطق بحران‌زده، مشکلات را پیچیده‌تر کرده است،
این در حالی است که مشکلات ناشی از طوفان‌های گردوخاک، آسیب‌های اقتصادی بزرگی به بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، دامپروری و بهداشت وارد می‌کند، علاوه بر این، در بسیاری از مناطق روستایی، مانند روستاهای اطراف زابل، زیرساخت‌هایی چون پنجره‌های دوجداره که می‌توانند از نفوذ گردوغبار به داخل ساختمان جلوگیری کنند، وجود ندارد، این موضوع باعث می‌شود گردوغبار به‌راحتی وارد خانه‌ها و مراکز درمانی شود و به مشکلات بهداشتی دامن بزند.
تأثیرات روانی و اجتماعی
ریزش گردوخاک نه‌تنها بر جسم و سلامت مردم تأثیر می‌گذارد، بلکه اثرات روانی و اجتماعی این بحران نیز قابل توجه است. مردم در این مناطق با احساس بی‌پناهی و فرسودگی روانی روبه‌رو هستند. عدم دسترسی به خدمات درمانی، مشکلات اقتصادی و بحران‌های اجتماعی باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش اضطراب و افسردگی میان مردم شده است،
به‌ویژه در روزهای طوفانی، بسیاری از افراد به‌دلیل عدم دسترسی به دارو و درمان، دچار استرس‌های روانی و فیزیکی می‌شوند که خود به‌نوبه خود می‌تواند باعث تشدید بیماری‌ها شود، این موضوع نیاز به توجه ویژه به سلامت روان مردم در این مناطق را نشان می‌دهد.
شرایط سیستان به‌نحوی است که مسئولان کشوری و محلی باید طوفان‌های گردوخاک را به‌عنوان یک بحران طبیعی در نظر بگیرند و برای آن بودجه و منابع کافی تخصیص دهند، این گام می‌تواند به‌طور مؤثری مشکلات مردم را کاهش دهد و به بهبود شرایط معیشتی و بهداشتی آن‌ها کمک کند.
طوفان‌های گردوخاک در سیستان، پدیده‌ای است که به‌طور جدی تهدیدی برای سلامت، اقتصاد و زندگی روزمره مردم این منطقه به حساب می‌آید. به‌رغم تأکید مسئولان محلی بر اهمیت این بحران، هنوز اقدامات کافی در سطح ملی برای مقابله با آن انجام نشده است. به‌نظر می‌رسد که برای بهبود شرایط، نیاز است ریزگردها به‌عنوان یک بحران طبیعی جدی شناخته شوند و تدابیر مؤثری در جهت کاهش اثرات آن بر سلامت و معیشت مردم اتخاذ شود.
نظرات