از چه راهی می‌توان با فراریان مالیاتی مبارزه کرد؟/ نگاهی به حجم فرار مالیاتی در ایران

به گزارش تجارت‌نیوز، اقدامات غیرقانونی همچون حساب‌سازی، ارائه نکردن دفاتر رسمی یا فعالیت‌های اقتصادی زیرزمینی را می‌توان از جمله اموری دانست که افراد برای فرار از پرداخت مالیات انجام می‌دهند.

امروز حجم فرار مالیاتی به ارقام قابل توجهی رسیده و کارشناسان می‌گویند احتمالا به این دلیل است که راه‌های فرار نیز متنوع و گوناگون است. در این بین، برخی از سیاستگذاری‌ها و برخی قوانین حفره‌هایی را برای گریز به وجود آورده‌اند.

هرچند می‌توان به صراحت بیان کرد که میزان فرار مالیاتی افزایش داشته اما ارقام آن مختلف است و بنابراین دقیق نیست اما عددهای گفته شده ارقام قابل توجهی هستند.

حجم فرار مالیاتی چقدر است؟

محاسبات مختلفی درباره حجم فرار مالیاتی انجام شده و مقدار آن را بین 50 هزار میلیارد تومان تا 100 هزار میلیارد تومان تخمین زده‌اند. البته برخی دیگر از محاسبات عددهای بالاتری را نشان می‌دهند. در این میان آنچه اهمیت دارد این است که تکیه نظام مالیاتی بر مالیات‌ستانی از دانه درشت‌ها باشد.

ابزاری که در این زمینه به کمک سازمان امور مالیاتی آمده است، سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی است که به جلوگیری از فرار مالیاتی کمک می‌رساند.

اخیرا رئیس سازمان امور مالیاتی هم به مقابله با فرار مالیاتی اشاره کرده و گفته بود که با راه‌اندازی سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی برای اولین بار شاهد لحاظ شدن اطلاعات کارت به کارت در اخذ مالیات بودیم، از طرف دیگر با راه‌اندازی سامانه سوت‌زنی نیز در 6 ماهه سال 1402 تعداد 16251 گزارش مردمی در سامانه مربوطه ثبت شده است.

5 روش مبارزه با فرار مالیاتی

ظاهرا سازمان امور مالیاتی پنج روش برای مبارزه با فرار مالیاتی دانه درشت‌ها در پیش گرفته است.

تحقق عدالت مالیاتی برای جلوگیری از فرار مالیاتی یکی از اهداف سازمان است که در این مسیر یکی از روش‌ها افزایش کیفیت رسیدگی به پرونده مالیاتی افراد است که با استفاد از داده‌ها و اطلاعات متقن، مالیات واقعی از آنها وصول شود.

روش دوم، شناسایی مؤیان جدید در راستای عدالت مالیاتی است. این افراد قبلا پرونده مالیاتی نداشتند. در دو سال اخیر بیش از 2.4 میلیون مؤدی جدید شناسایی و ثبت‌نام شده‌اند.

روش سوم همان استفاده از الگوهای هوشمند در شناسایی از فرار مالیاتی و همچنین شرکت‌های مشکوک به شرکت کاغذی و صوری است. متوقف کردن فعالیت شرکت‌های کاغذی و شناسایی ثروتمندانی که درآمد و  نشانه ثروت دارند، اما پرونده مالیاتی متناسب با آن ندارند.

همچنین در مورد افرادی که برای کار تجاری از حساب بانکی اجاره‌ای استفاده می‌کنند، سازمان امور مالیاتی علاوه بر این روش‌ها برای جلوگیری از فرار مالیاتی مبارزه مصداقی هم دارد، از جمله حسا‌ب‌های اجاره‌ای یا حساب‌های شخصی که مشکوک به فعالیت تجاری هستند که با اطلاعات بانک مرکزی و تراکنش‌های بانکی حساب‌های مشکوک به فعالیت تجاری شناسایی می‌شوند.

پنجمین روش مبارزه هم آنگونه که مقامات سازمان عنوان کرده‌اند مواردی که مشکوک به فرار مالیاتی باشند، بازدید میدانی از طریق گزارش‌های مردمی و سامانه سوت‌زنی در سازمان امور مالیاتی انجام می‌شود که هم مصداق‌های کلان و هم مصداق‌های کوچک در این زمینه وجود دارند.