آیا روسیه و اوکراین برای گفتگو در مسیر برخورد هستند؟
گروهی بر این باورند که حمله اوکراین به کورسک فارغ از تهدیدها، می‌تواند فصل آخر جنگ اوکراین قلمداد شود. از منظر آنها همه چیز به ایده‌های پوتین منوط است، با این همه تسلط اوکراین بر کورسک به این بازیگر اهرم چانه زنی قدرتمندی برای رایزنی‌های صلح خواهد داد.
مدتی است که میان سیاست‌گذاران غربی، کارشناسان و عموم مردم در مورد چگونگی پایان جنگ در اوکراین گمانه‌زنی‌ها بسیار است، در روسیه نیز در باب چگونگی پایان دادن به این جنگ بحث‌های زیادی مطرح شد، فارین پالسی با انتشار یادداشتی به این گزاره اشاره کرد و در این باره نوشت: در روسیه صرفا یک اقلیت کوچک معتقدند که مسکو باید برای پیروزی کامل در اوکراین، الحاق مناطق بزرگ جدید یا ایجاد یک رژیم سیاسی مشترک، به این جنگ ادامه دهد. اکثریت بزرگ روس‌ها خواهان آتش بس زودهنگام تقریباً در امتداد خطوط نبرد هستند. بسیاری از آنها نیز باور دارند که ارتش اوکراین قادر به بازپس گیری بخش عمده‌ای از مناطقی که از دست داده، نخواهد بود. با این همه موضع گیری این گروه پیش از حمله اوکراین به کورسک قابل توجه بود.
سناریو ها درباره پایان جنگ در اوکراین
فارین پالسی در ادامه آورد، موفقیت اوکراینی‌ها در کورسک، محاسبات و دیدگاه‌های مردم و کارشناسان روسیه را تغییر نداده است، به ویژه به این دلیل که در همان زمان، ارتش روسیه در شرق، در دونباس به شکلی برجسته پیشروی کرده و دستاوردهایی را از آن خود کرده و حالا در یک قدمی شهر کلیدی پوکروفسک قرار دارد. به گفته یک کارشناس امنیتی روس «حمله به کورسک ممکن است در نهایت به اوکراین کمک کند تا در شرایط نسبتاً بهتری قرار بگیرد، اما چیزی شبیه به یک پیروزی واقعی نیست».
او در ادامه خاطر نشان کرد« اوکراینی ها دیر یا زود باید از کورسک عقب نشینی کنند، اما ما هرگز از کریمه و دونباس خارج نخواهیم شد». حمله اوکراین به کورسک بدون شک پوتین را در موضع ضعف قرار داد. از دست دادن کورسک در کنار شکست‌های شرم آور دیگر روس‌ها قرار می‌گیرد؛ شکست‌هایی که با برهم خوردن پلن‌های اولیه مسکو در باب اوکراین کلید خورد. در میان نخبگان آگاه روسیه، تعداد اندکی برای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به عنوان یک رهبر نظامی احترام قائل هستند - اگرچه تعداد زیادی از روس‌ها از کارنامه اقتصادی دولت در برابر تحریم های غرب و بازسازی صنعت روسیه برای جنگ به شدت حمایت می‌کنند.- با این حال، همان‌ها می‌دانند که روسیه نباید و احتمالاً نمی‌تواند شهرهای بزرگ اوکراین مانند خارکف را با زور اسلحه تصرف کند. این گروه به زمان، تلفات زیاد و ویرانی‌های زیاد اشاره کردند که در جریان تصرف حتی شهرهای کوچکی مانند باخموت بر روسیه تحمیل شد. بنابراین، هر منطقه‌ای از حومه استان خارکف که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، باید نه به عنوان پاداش، بلکه به عنوان اهرم چانه‌زنی در مذاکرات آینده در نظر گرفته شود.
زیربنای چنین نگرشی این باور است که برای قدرت دادن به ارتش روسیه به دور تازه‌ای از بسیج عمومی نیاز است؛ گزاره‌ای که می‌تواند منجر به نوعی مقاومت مردمی شود که اکنون در اوکراین دیده می‌شود. دولت مراقب بوده است که از سربازگیری در مسکو و سن پترزبورگ خودداری کند و به سربازانی که از مناطق فقیرتر به ارتش پیوسته‌اند، حقوق زیادی بپردازد. هیچ یک از این محدودیت‌ها نمی‌تواند در چارچوب بسیج کامل حفظ شود و به همین دلیل، ایده فراتر رفتن از اوکراین برای انجام یک حمله گسترده به ناتو رد می‌شود. بسیاری در روسیه بر این باورند که هدف تمام هشدارها به ناتو این بوده است که این نهاد را از هم صدایی با اوکراین به واسطه هزینه‌های بالا بازدارد. یکی از روس‌ها گفت «چرا به نام خودمان به ناتو حمله می‌کنیم و این خطرات را متوجه خود می‌کنیم؟ چه چیزی می‌توانیم به دست آوریم؟ این ایده پوچ است.»
از سوی دیگر، گروهی دیگر بر این باورند روسیه از چهار منطقه اوکراینی که مسکو مدعی است ضمیمه آنها شده است، عقب نشینی نخواهد کرد. اکثریت پیشنهاد کردند که هر منطقه‌ای در استان‌های دیگر مانند خارکف می‌تواند در ازای غیرنظامی شدن آن جغرافیا به اوکراین بازگردانده شود. این گزاره به تضمین آتش‌بس کمک می‌کند و همچنین به پوتین اجازه می‌دهد تا ادعا کند که امنیت استان‌های مجاور روسیه را تضمین کرده است. برخی از روس‌های خوش‌بین‌تر هستند و تصور می کنند که ممکن است امکان مبادله قلمرو خارکف با چهار استان وجود داشته باشد که در حال حاضر هیچ یک از آنها به طور کامل توسط روسیه اشغال نشده است.
سیگنال مسکو برای صلح
فارین پالسی در ادامه این یادداشت آورده، براساس داده‌های نظرسنجی سال گذشته مرکز لوادا، با حمایت شورای امور جهانی شیکاگو، تعداد پاسخ دهندگانی که خواهان مذاکرات فوری صلح بودند و آنهایی که از بازگرداندن سرزمین‌های الحاق شده به اوکراین سرباز می‌زدند یکسان بود. هر دو ایده 62 درصد حامی داشت. علاوه بر این هیچ اختلافی در مورد بی‌طرفی اوکراین وجود ندارد، گزاره‌ای که همه آن را ضروری می‌دانند. با این حال، به نظر می‌رسد که بخش‌هایی از تشکیلات روسیه به این پرسش فکر می‌کنند که چگونه می‌توان بدون ضمانت‌های نظامی رسمی غربی و تدارکات به اوکراین، راه‌حل صلح را تضمین کرد. از این رو بحث گسترده در مورد یک معاهده صلح که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شود و مناطق وسیع غیرنظامی شده را در اختیار داشته باشد، مطرح است. همانطور که یک تحلیلگر برجسته سیاست خارجی روسیه گفت، «به نظر می‌رسد در غرب، تصور این است که فقط تضمین‌های نظامی مفید است. اما عوامل سیاسی نیز حیاتی هستند. ما تلاش‌های دیپلماتیک زیادی را برای ایجاد روابط خود با جنوب جهانی انجام داده‌ایم که مطمئناً جنگ جدیدی را نمی‌خواهند. آیا فکر می‌کنید اگر بتوانیم به یک توافق صلح دست یابیم که شرایط اولیه ما را برآورده کند، آن را دور می‌اندازیم؟» اکثر روس‌ها می‌گویند که اگر در جریان مذاکرات غرب با خواسته‌های کلیدی روسیه موافقت کند، روسیه با صلح موافقت خواهد کرد. بنابراین، در مورد تقاضای روسیه برای " هویت زدایی" از اوکراین، چند نفر گفتند که روسیه باید همچنان به دنبال یک دولت "دوست" در کی یف باشد.
به نظر می‌رسد که این رمزی برای تغییر رژیم است، زیرا تصور تشکیل دولتی آزاد و در عین حال دوست با روسیه سخت است. با این حال، اکثریت روس‌ها گفتند که اگر شرایط روسیه در سایر زمینه‌ها برآورده شود، این کشور باید به تصویب قانونی برای ممنوعیت احزاب و نمادهای نئونازی، با الگوبرداری از یک بند از معاهده دولتی اتریش در سال 1955 بسنده کند. در یک مورد اتفاق نظر وجود دارد: اینکه هیچ شانسی برای شناسایی رسمی و قانونی بین‌المللی الحاق اوکراین وجود ندارد و روسیه برای این کار فشار نخواهد آورد. بنابراین امید این است که به عنوان بخشی از فرایند صلح، موضوع وضعیت این مناطق برای مذاکرات بی‌پایان آینده (همانطور که دولت اوکراین در مورد کریمه در مارس 2022 پیشنهاد کرد) به تعویق بیفتد تا زمانی که در نهایت همه آن را فراموش کنند.
در پایان، البته، مواضع روسیه توسط پوتین تعیین خواهد شد. پیشتر موضع عمومی او در باب "پیشنهاد صلح" در آستانه "اجلاس صلح" غرب در سوئیس در ماه ژوئن بیان شد. در این مورد، پوتین موافقت با آتش بس فوری را به خروج نیروهای اوکراینی از سایر استان های این کشور که روسیه مدعی تسلط بر آن است و همچنین عدم عضویت اوکراین در ناتو منوط کرد. در ظاهر، بیان چنین خواسته هایی مضحک است. اوکراین هرگز به طور داوطلبانه شهرهای خرسون و زاپروژیا را رها نمی کند. با این حال، پوتین نگفت که روسیه پس از صلح این مناطق را اشغال خواهد کرد. او این احتمال را گذاشت که توافقی حاصل شود که در آن این مناطق غیرنظامی شوند اما تحت مدیریت اوکراین بمانند. با این حال کسی نمی داند در ذهن پوتین چه می گذرد. در حالی که پوتین ممکن است با اشاره به مواضع بالا سازش را بپذیرد، بسیاری باور دارند که خواسته های روسیه بر اساس آنچه در میدان جنگ اتفاق می افتد تعیین می شود. اگر اوکراینی‌ها بتوانند تقریباً خط فعلی خود را حفظ کنند، آتش‌بس نهایی بر همین مبنا اجرا خواهد شد. اما اگر اوکراینی‌ها عقب نشینی کنند، بازی را باختند. به قول یکی از سربازان سابق روسی، پیتر کبیر و کاترین کبیر هنوز منتظر هستند، چرا که هنوز در شرق و جنوب اوکراین مناطق زیادی برای تصرف وجود دارد.
نظرات