تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
شتابزدگی برای تغییرات در آموزش و پرورش/ ماجرای ادغام رشته‌ها چیست؟
محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس حوزه آموزش ادغام رشته‌های تحصیلی و تغییر محتوای برخی از دروس می‌گوید: «آموزش و پرورش تحت فشار است. برخی از تصمیمات در این نهاد سیاسی و ناشی از شتابزدگی است. تصمیماتی که تن نحیف آموزش و پرورش را نحیف‌تر می‌کند.»
به گزارش تجارت‌نیوز، آموزش و پرورش روی دور تند تغییرات است. هر چند وقت یکبار صحبت از تغییر محتوای کتاب‌های درسی در مقاطع مختلف تحصیلی می‌شود. حالا هم صحبت از ادغام رشته‌های تحصیلی تا دو سال آینده است. تغییراتی که محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس حوزه آموزش می‌گوید ناشی از شتابزدگی و فشار نهادهای فراقانونی است.
روز گذشته محمدمهدی کاظمی، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش به ایسنا گفت بازطراحی شاخه‌ها و رشته‌های متوسطه دوم از سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است. او همچنین از ادغام و کاهش رشته‌های نظری تا دو سال آینده خبر داد.
اما آیا رشته‌های تجربی، انسانی و ریاضی با یکدیگر ادغام می‌شوند و قرار است فقط یک رشته واحد تحصیلی داشته باشیم؟ کاظمی در پاسخ به این سوال گفت: «هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است. الگوهای متفاوتی مورد نظر است. اینکه یک رشته واحد یا دو رشته داشته باشیم در دست بررسی است.»
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش جزئیات بیشتری از ادغام رشته‌ها و چگونگی اجرای آن نداده است. محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس حوزه آموزش به تجارت‌نیوز می‌گوید هر گونه تغییری در ساختار آموزش و پرورش باید به فضای عمومی بیاید تا بدانیم با چه تصمیم و اثرات مثبت و منفی مواجه خواهیم شد.
تصمیمات پشت درهای بسته در آموزش و پرورش
نیک‌نژاد می‌گوید: «نکته‌ای که آموزش و پرورش نمی‌بیند یا نمی‌خواهد ببیند، این است که آموزش و پرورش یک نهاد گسترده اجتماعی است. هر تغییر یا اتفاقی که در این نهاد می‌افتد بخش بزرگی از جامعه یا شاید کلیت جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل نمی‌توانند ناگهانی در یک دوره‌ای تغییراتی که مورد نظر خودشان است را اعمال کنند.»
او ادامه می‌دهد: «مسائل باید به گفت‌وگو گذاشته شود. برای مثال در مورد موضوع ادغام رشته‌ها می‌گویند کارهای کارشناسی آن انجام شده است. باید این کارها کارشناسی را در اختیار عموم قرار دهند تا ببینیم چه خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد؛ نه اینکه چند کارشناس پشت درهای بسته تصمیم بگیرند.
تغییراتی که بدون اطلاع‌رسانی بخشنامه می‌شود
این کارشناس حوزه آموزش توضیح می‌دهد: «منظور این نیست که ادغام رشته‌های تحصیلی لزوما تبعات منفی دارد. اتفاقا در برخی کشورها هم ادغام رشته‌ها صورت گرفته است، اما ما در ابتدا باید بدانیم که این تغییرات برای چیست؟ چه ضرورتی دارد که ادغام رشته صورت بگیرد؟ ما به عنوان شهروندانی که تحت تاثیر این ساختار هستیم از جزئیات ماجرا بی‌اطلاع هستیم.»
نیک‌نژاد به تجارت‌نیوز می‌گوید: «شاید نتوان یک موضوع امنیتی را در جامعه مطرح کرد و نیازی نباشد شهروندان درباره آن نظر دهند، اما آموزش و پرورش اینگونه نیست. با توجه به ساختار این نهاد باید موضوعات را در جامعه مطرح و نظرات مختلف را در این مورد جمع‌آوری کنند. من به عنوان کسی که در حوزه آموزش کار می‌کنم جزئیات این موضوع و موضوعات این چنینی را نمی‌دانم. گاهی حتی تغییرات را اعمال می‌کنند و خبررسانی هم نمی‌شود. بعد از اعمال تغییرات به شکل بخشنامه به مدارس می‌رسد.»
برخی از تصمیمات در آموزش و پرورش سیاسی است
نیک‌نژاد می‌گوید: «حالا خبر ادغام رشته‌ها را منتشر کرده‌اند، توضیح هم بدهند که متن کارشناسی شده آن کجا بارگذاری شده و چطور می‌توانیم به اصل ماجرا و متن کارشناسی‌شده آن دسترسی داشته باشیم؟ باید اصل متن را ببینیم تا متوجه شویم این تغییرات چه تاثیری در سرنوشت خودم، فرزندم و دانش‌آموزان خواهد داشت؟»
او ادامه می‌دهد: «مشخص نیست که با ادغام رشته‌ها قرار است واحدهای درسی چگونه به دانش‌آموزان ارائه شود؟ برخی از دروسی که در رشته‌های علوم تجربی و ریاضی کمتر ارائه می‌شود را دانش‌آموزان باید بخوانند؟ برخی از این تصمیمات علت سیاسی دارد.»
این کارشناس حوزه آموزش توضیح می‌دهد: «رشته علوم انسانی دروسی دارد که دانش‌آموزان از نظر ایدئولوژیکی بیشتر بمباران می‌شوند. نه اینکه رشته علوم تجربی و ریاضی چنین دروسی نداشته باشد، اما تعداد دروس کمتر است. مسئولان مرتبط باز هم راضی نمی‌شوند. فکر می‌کنند هر چقدر حجم دروس بیشتر شود، دانش‌آموزان بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند.»
او همچنین توضیح می‌دهد: «ادغام رشته‌ها با برخی از تصمیمات از جمله حذف کنکور تناقض پیدا می‌کند. در برنامه حذف کنکور در نظر دارند که اگر کسی می‌خواهد رشته ریاضی شرکت کند فقط همان دورس اختصاصی خود را آزمون دهند. اما مشخص نیست با ادغام رشته‌های مختلف چگونه قرار است این تصمیمات را با هم هماهنگ کنند. اما و اگرهای متفاوتی دارد.»
نیک‌نژاد می‌گوید: «امیدواریم در روزهای آینده طرح کارشناسی‌شده که گفته‌اند در فضای عمومی منتشر شود، مورد بحث قرار گیرد تا نقاط ضعف و قدرت آن مشخص شود.»
تن نحیف آموزش و پرورش
تاکنون بارها صحبت از تغییرات محتوای کتاب‌های درسی شده است. برخی از درس‌ها و اشعار حذف شده و برخی مطالب دیگر اضافه شده است. تغییراتی که بازتاب رسانه‌ای و انتقادات زیادی از سوی کارشناسان و کاربران فضای مجازی هم در پی داشت.
نیک‌نژاد درباره تغییرات محتوای دروس می‌گوید: «آموزش و پرورش تحت فشار است. خواسته‌های بدنه سیاسی (چه قانونی، چه فراقانونی) از آموزش و پرورش زیاد است. متاسفانه در برداشتی اشتباه بخشی از بحران‌هایی که در جامعه امروز دیده می‌شود را ناشی از محتوای غلطی می‌دانند که در آموزش و پرورش تدریس می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «آموزش و پرورش گیر و گرفتاری‌های زیادی دارد. تن آموزش و پرورش نحیف و بیمار است و مسئولان بار روی دوش این بدن نحیف را بیشتر می‌کنند. فکر می‌کنند اگر در دروس تغییر محتوا انجام شود، مشکلات حل می‌شود.»
شتابزدگی نهادهای فراقانونی برای تغییرات
این کارشناس حوزه آموزش می‌گوید: «به طور کلی تغییرات در هر سطحی که می‌خواهد در آموزش و پرورش صورت بگیرد، باید مراحلی را طی کند. طرح باید در ابتدا کارشناسی شود، دیدگا‌ه کارشناسان در جامعه مطرح می‌شود، سوهان‌کاری شود. بعد برای اجرای طرح اگر به اجماع رسیدند، آن را به صورت محدود در یک محدوده جغرافیایی اجرا کنند. بعد از اجرای آزمایشی دوباره باید نتایج بررسی شود.»
او ادامه می‌دهد: «اما برای تغییر محتوا در مدت کوتاهی تصمیم می‌گیرند. کتاب با تغییرات جدید وارد چرخه آموزشی که می‌شود، بعد اشکالات آن از سوی معلمان و دانش‌آموزان مشخص می‌شود. این موضوع ناشی از شتابزدگی نهادهای فراقانونی و فشار بر آموزش و پرورش است که این تغییر ساختار انجام شود.»
نیک‌نژاد در پایان می‌گوید: «این را هم در نظر بگیریم مسئولان آموزش و پرورش بیش از آنکه کارشناس در حوزه آموزش باشند، افراد سیاسی هستند. نتیجه هم این می‌شود که تن آموزش و پرورش نحیف‌تر می‌شود و دانش‌آموزان را هم از آموزش رسمی گریزان می‌کنند.»
نظرات