رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه، در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز»:
دست بانک مرکزی برای اجرای سیاست‌های ارزی دولت باز است/ در دو سه سال گذشته بیش از ۲۶ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده است
سخنگوی کمیسیون برنامه بودجه مجلس گفت: دست بانک مرکزی همه مدل برای جلوگیری از فساد باز گذاشته شده است. اگر بانک مرکزی سیاست‌های ارزی خود را بر اساس آن قانونی که مجلس همه‌جوره با دولت برای اجرای آن همراهی کرده است در پیش گیرد، می‌تواند همه آسیب‌ها، نوسان‌ها، رانت‌‌ها، سوءاستفاده‌ها را به ثبات برساند فقط باید اراده داشته باشد.
نوسانات قیمت ارز در هفته‌های اخیر و اجرای سیاست‌های جدید ارزی از طرف دولت موجب شده صفی از موافقان و مخالفان در برابر اقدامات تیم اقتصادی دولت شکل بگیرد. برخی اجرای این سیاست‌ها را تورم‌زا می‌دانند و روند قیمت دلار را صعودی تصور می‌کنند و برخی دیگر معتقدند چون دولت چهاردهم به سمت تک ترخی شدن ارز پیش می‌رود، شرایط اگرچه سخت خواهد بود اما نیاز به فرصت بیشتری دارد.
پیش از این محمد قسیم عثمانی، عضو کمیسون برنامه و بودجه، درباره سیاست جدید ارزی دولت به تجارت‌نیوز گفته بود: این ساختاری که تعریف شده ساختار درستی است چون جلوی رانت و فساد را می‌گیرد و منجر به تک نرخی شدن ارز می‌شود. این اقدام به نظر من، اقدام خوبی است. منتها در شرایط فعلی با کمبود منابع ارزی مواجه هستیم. پمپاژ اصلی در بازار ارز از طرف دولت است و وقتی دولت حجم پمپاژ ارز را کاهش می‌دهد طبیعتاً تقاضا افزایش می‌یابد و موجب بالا رفتن قیمت ارز می‌شود.
مهدی طغیانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی، نیز در اظهارنظری در این خصوص به تجارت‌نیوز گفته بود: باید مداخله موثرتری در بازار ارز داشته باشد. در شرایط پیش‌آمده بانک مرکزی ابزارهایی داشته که از آن استفاده نکرده است. هرچند بازار غیررسمی وجود دارد، اما بانک مرکزی به عنوان مقام ناظر ارزی باید به نحوی مداخله کند که ثبات بازار ارز حفظ شود.
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون اصل نود مجلس، با تاکید بر اینکه باید باور کنیم که در یک جنگ ارزی به سر می‌بریم و دشمنان دنبال ایجاد مشکل برای کشور هستند به تجارت‌نیوز گفت: دولت با این نوع رهاسازی نرخ ارز و در این شرایط ممکن است به هدف مورد نظر نرسد و قیمت‌ها را افزایش دهد. بعید است با این روش دولت بتواند به هدف خود برسد.
مهرداد لاهوتی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، هم دراین‌باره توضیح داد: وقتی فاصله ارز توافقی را با بازار آزاد کم می‌کنید این قیمت ارز بازار غیررسمی و آزاد است که بر بازار غلبه میکند و این مساله می‌تواند به ناپایداری‌های بیشتری منجر شود. من فکر نمی‌کنم دولت از این روش نتیجه خاصی بگیرد.
رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز درباره سیاست‌های ارزی جدیدی که دولت چهاردهم آنها را به اجرا گذاشته است، ضمن تاکید بر اینکه در دو سه سال گذشته ۲۶ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده و لزوم اعتمادسازی در زمینه ارز، گفت: مجلس به گونه‌ای دست بانک مرکزی را برای جلوگیری از فساد و اجرای سیاست‌های ارزی باز گذاشته است که تا ۵۰ سال آینده در این زمینه نیازی به قانون‌گذاری نیست. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
***
دست بانک مرکزی برای جلوگیری از فساد باز گذاشته شده است/ دولت فقط باید اراده به ثبات رساندن شرایط را داشته باشد
*بعد از اجرای سیاست‌های جدید ارزی دولت چهاردهم برخی به نحوه اجرای آن و واکنش بازار به این سیاست‌ها اعتراض دارند. نظر شما دراین‌باره چیست؟ آیا انتقاداتی را که متوجه بانک مرکزی است درست می‌دانید؟
ببینید ما سه نوع ارز در سیستم اقتصادی داریم. یک ارز شناور آزاد که عرضه و تقاضا خودشان تعیین‌کننده قیمت هستند. دوم ارز میخکوب که مثلاً یک دلار در امارات چهار درهم است. ارز دیگری هم داریم که ارز شناور مدیریت‌شده است که در ماده ۲۰ قانون رفع موانع، ماده ۴۴ قانون بانک مرکزی، ماده ۱۱ قانون برنامه توسعه، بند ۱۹ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به آن اشاره شده است و به این معناست که دولت می‌تواند در جریان قیمت‌گذاری ارز مداخله کند، منتها این مداخله باید منطقی باشد.
در این مواد و قوانینی که نام بردم دست بانک مرکزی برای جلوگیری از فساد به همه مدل باز گذاشته شده است. اگر بانک مرکزی سیاست‌های ارزی خود را بر اساس آن قانونی که مجلس همه‌جوره با دولت برای اجرای آن همراهی کرده است در پیش گیرد، می‌تواند همه آسیب‌ها، نوسان‌ها، رانت‌‌ها، سوءاستفاده‌ها را به ثبات برساند فقط باید اراده داشته باشد.
دولت باید سیاست ارزی شناور کنترل‌شده را به روند اجرایی فعلی خود اضافه کند/ بانک مرکزی از اقدامات قضایی و امنیتی برای مقابله با تعیین‌کنندگان قیمت ارز بازار استفاده کند
*این چیزی که در حال اجراست بر اساس قوانینی که اعلام کردید نیست؟
دولت باید سیاست ارزی شناور کنترل‌شده را به روند اجرایی فعلی خود اضافه کند. دولت می‌گوید کانال‌های تلگرامی قیمت ارز را تعیین می‌کنند. بانک مرکزی می‌تواند اقدام شبه‌قضایی انجام دهد، می‌تواند از ظرفیت قوه قضائیه و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی کشور استفاده کند.
دست بانک مرکزی برای مقابله با هر چیزی که رانت و فساد ایجاد میکند باز است
*یکی از بحث‌ها همین است که کارایی رئیس بانک مرکزی چگونه است که یک کانال تلگرامی می‌تواند برای او قیمت ارز تعیین کند؟
ببینید دست بانک مرکزی برای مقابله با هر چیزی که رانت و فساد ایجاد میکند باز است، قانون در این باره وجود دارد. به حدی قانون در این زمینه وجود دارد و دست بانک مرکزی برای اقدام باز است که تا ۵۰ سال دیگر هم در این حوزه نیاز به قانون نداریم. به نظر من دولت هر تصمیمی که می‌خواهد در زمینه ارز بگیرد بر اساس همان طرح شناور مدیریت‌شده جلو برود.
دولت باید فرایندهای مبادلات پولی و مالی را اصلاح کند/ در دو سه سال گذشته بیش از ۲۶ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده است
*موانع اینکه دولت نمی‌تواند سیاست‌های ارزی خود را اجرا کند چیست؟
یکسری موانع ساختاری و قانونی وجود دارد که ما درست کرده‌ایم، تحریم هم که وجود دارد اما در نهایت کاری که باید انجام شود این است که فرایندها اصلاح شود. کسی که می‌خواهد کالای کشاورزی از برزیل وارد کشور کند که نباید روند انتقال پول خود را از لندن پیگیری کند. نفت خود را به چین داده‌ایم؟ انتقال پول را هم از چین انجام دهیم و اگر بانک مرکزی فرایندها را اصلاح کند قیمت تمام‌شده پایین‌تر می‌آید.
باید آن‌قدر اعتماد وجود داشته باشد که فرد حساب ارزی باز کند و ارز خود را در این حساب نگه دارد نه اینکه معادل ریالی ارز توافقی را بگیرد. در دو سه سال گذشته بیش از ۲۶ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده است.
دولت تازه کار خود را آغاز کرده است/ تلاش دولت تک نرخی کردن ارز است/ دولت باید برای حل مشکلات اقتصادی بازه زمانی مشخص کند
*فکر می‌کنید سیاست ارزی که دولت به‌تازگی در دستورکار قرار داده است با توجه به شرایط اقتصادی به جایی خواهد رسید؟
اول اینکه دولت تازه کار خود را آغاز کرده است و از طرفی در تلاش است ارز تک نرخی به وجود آورد. ولی دولت باید بازه زمانی مشخص کند. مثلاً بگوید مجلس، در یک سال آینده به من در حوزه اقتصادی اعتماد کنید، این کار را درست می‌کنم.
باید پیمان‌های پولی یک‌جانبه و چندجانبه، فین تک‌ها، رمزارزها را فعال کنیم/ ایران رمزارزها و امکانات مالی را فعال کند می‌تواند دلار را کنار بگذارد
*درباره دریافت پول از کشورهایی که محصولات را به آنها صادر می‌کنیم؛ مثلاً شنیده می‌شود که عمده صادرات ما به چین است اما این کشور به ایران یوهان را مستقیم نمی‌دهد بلکه پول به امارات می‌رود و پس از تبدیل به درهم به ایران تحویل داده می‌شود. شما هم درباره برزیل به همین موضوع اشاره کردید. این خود باعث کاهش منابع ارزی نمی‌شود؟
اینها از تبعات تحریم است، باید فرایندها را با کشوری که در حال تبادل تجاری با آن هستیم اصلاح کنیم. پیمان‌های پولی یک‌جانبه و چندجانبه، فین تک‌ها، رمزارزها و ... را باید فعال کنیم. الان چین بخش قابل توجهی از مبادلات خود را با رمزارزها انجام می‌دهد ما هم باید از این ظرفیت استفاده کنیم. اگر ایران از رمزارزها و دیگر امکانات مالی از این دست استفاده کند، به‌راحتی می‌تواند دلار را کنار بگذارد.
نحوه انجام مبادلات مالی ما با کشورهای خارجی عطش ارزی ایجاد میکند
*در حال حاضر ایران از این امکانات مالی و پولی استفاده نمی‌کند. اما تبعات مبادلاتی از این دست، برای اقتصاد چیست؟ اصلاً چرا چنین روندی وجود دارد؟
این مبادله فرایند رخ می‌دهد چون در آن رانت وجود دارد البته این از تبعات تحریم‌ها هم هست. همین موجب ایجاد عطش ارزی در کشور می‌شود. به همین دلیل تاکید می‌کنیم که دولت باید در زمینه ارز اعتمادسازی کند.
نظرات