حدود چهار ماه از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد و با برداشته شدن محدودیت‌ها، رعایت اصول بهداشت فردی و اجتماعی بیش از گذشته حائز اهمیت است. یکی از این اصول، استفاده از ماسک است. اگر ناچار هستید برای برخی فعالیت‌ها خانه را ترک کنید یا در محل کارتان حضور داشته باشید، حتما ماسک بزنید. درحالی‌که تئوری‌های مختلفی طی این مدت در زمینه استفاده از ماسک ارائه شده، اما آخرین مطالعات نشان می‌دهد، کشورها و مناطقی که در آنها همه مردم ماسک می‌زنند، زودتر به مرحله پایش و پیشگیری کرونا می‌رسند. سازمان جهانی بهداشت هم در آخرین گزارشش توصیه کرده که بهتر است مردم در مکان‌های عمومی از ماسک استفاده کنند. اما چه ماسکی مناسب است؟ درحالی‌که به‌علت تقاضای بالا، در برخی مناطق با کمبود این کالا مواجه هستیم، آیا استفاده از ماسک دست‌دوز خانگی مجاز است؟ چطور می‌توانیم ماسک فیلتردار تولید کنیم؟ ماسک‌های N95 از بالاترین سطح استاندارد برخوردارند و به‌خوبی از ما در برابر ویروس کرونا محافظت می‌کنند. اما از آنجا که این نوع ماسک به‌اندازه کافی تولید نمی‌شود، توصیه شده که بهتر است ماسک‌های N95 برای کادر درمانی کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها نگه داشته شوند. این افراد مدام با بیماران مبتلا سروکار دارند و در نتیجه بیشتر در معرض خطر هستند. در این مقاله به بررسی انواع ماسک‌های موجود در بازار، ماسک‌های دست‌دوز خانگی و کارکرد آنها پرداخته‌ایم. ماسک N95 N95 یکی از موثرترین ماسک‌ها برای پیشگیری از ویروس کروناست. همان‌طور که از نام آن پیداست این نوع ماسک می‌تواند حداقل ۹۵ درصد از ذرات معلق در هوا با اندازه ۰٫۳ میکرون را فیلتر کند. متوسط قطر موی انسان حدود ۷۰ تا ۱۰۰ میکرون است. مواد تشکیل‌دهنده این ماسک پلی‌استر و سایر الیاف مصنوعی است و برای یک‌بار مصرف طراحی شده است. ماسک N95 یکی از موثرترین ماسک‌ها در پیشگیری از ویروس کروناست. اگر از ماسک N95 استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که فضایی میان لبه‌های ماسک و صورت شما وجود ندارد و به‌خوبی به صورت شما چسبیده است. N95 برای افرادی که ریش و سبیل دارند، توصیه نمی‌شود؛ چون به‌درستی بر روی صورت قرار نمی‌گیرد و از شما در برابر ویروس محافظت نمی‌کند. همچنین با توجه به اندازه کوچک صورت کودکان، ماسک N95 برای آنها مناسب نیست. برخی از ماسک‌های N95 سوپاپدار هستند و تا حدی تنفس را تسهیل می‌کنند. این نوع ماسک‌ها بیشتر در فعالیت‌هایی مانند ساخت‌وساز کاربرد دارند. استفاده از ماسک‌های سوپاپدار در بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی توصیه نمی‌شود. ماسک سوپاپدار تنفس را تسهیل می‌کند اما محافظت را کاهش می‌دهد. ماسک پزشکی ماسک‌های پزشکی که به آنها ماسک جراحی هم گفته می‌شود، به‌گونه‌ای طراحی شدهاند تا از ورود و خروج قطرات تنفسی بزرگ و پاشیده شدن بزاق جلوگیری کنند. برخی از این ماسک‌ها که در مدل‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شوند، حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد از ذرات معلق در هوا را فیلتر می‌کنند. یک ماسکِ جراحی باکیفیت حداقل از سه لایه تشکیل شده است. اگر به‌درستی از آنها استفاده شود، می‌توانند از ابتلا به ویروس کرونا در اثر سرفه یا عطسه جلوگیری کنند؛ هرچند به دلیل شُل بودن، در مقایسه با ماسک‌های N95 محافظت کمتری دارند. ماسک‌های جراحی از پارچه یا مواد دیگر از جمله پلی‌پرولین‌ها ساخته می‌شوند و کارکنان مراکز بهداشتی و بیمارستان‌ها برای جلوگیری از انتقال ارگانیسم‌های هوابرد در طول جراحی از آنها استفاده می‌کنند. یک ماسک جراحی باکیفیت حداقل از سه لایه تشکیل شده است. این ماسک‌ها هم یک‌بارمصرف هستند. ماسک‌های دست‌دوز پوشاندن بینی و دهان برای جلوگیری از ورود ویروس، به‌ویژه در مکان‌های عمومی بسیار مهم است و با افزایش تقاضا برای ماسک و کمبود آن در بازار، بسیاری از افراد به تولید ماسک‌های خانگی و دست‌دوز روی آورده‌اند. بهتر است ماسک خانگی حداقل دولایه باشد. این ماسک‌ها هم می‌توانند به‌انداز ماسک‌های معمولی موثر باشند اما باید از پارچه‌های مناسب برای تولید آنها استفاده کرد. از پارچه‌هایی استفاده کنید که ضخامت لازم برای فیلتر کردن ذرات را داشته باشند و در عین حال روند تنفس را برای شما مشکل‌ساز نکنند. بهتر است ماسک خود را با استفاده از حوله آشپزخانه، فلانل، پارچه‌های کتان چندلایه که برای تولید تی‌شرت به‌کار می‌روند یا پارچه‌های میکروفیبر تولید کنید. الگوهای مختلفی برای تولید ماسک نخی در اینترنت موجود است. توجه داشته باشید که ماسک شما حداقل دولایه باشد، بالای بینی و زیر چانه شما را به‌خوبی بپوشاند و بندهای محکمی داشته باشد. ماسک‌های دست‌دوز فیلتردار ماسکی که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، از پارچه کتان تی‌شرت تهیه شده و یک جیب هم برای نگه داشتن فیلتر به آن دوخته شده است. فیلتر این ماسک، فیلتر کاغذی قهوه است. می‌توانید از حوله کاغذی به‌عنوان فیلتر استفاده کنید. می‌توانید از فیلتر کاغذی قهوه یا حوله کاغذی به‌عنوان فیلتر استفاده کنید. بر اساس آزمایش‌هایی که انجام شده، دو لایه حوله کاغذی می‌تواند حدود ۲۳ تا ۳۳ درصد ذرات معلق با اندازه ۰٫۳ میکرون را حذف کند. فیلترهای هوا یا پارچه کیسه جاروبرقی از دیگر فیلترهایی است که مورد آزمایش قرار گرفته است. اگرچه ممکن است این مواد برای جلوگیری از مبتلا شدن به کرونا موثر باشند، اما در عین حال خطراتی هم ایجاد می‌کنند. ممکن است این پارچه‌ها حاوی الیاف مضر باشند و در عین حال تنفس را دشوار کنند. از هر نوع فیلتری که در ماسک دست‌دوز خود استفاده می‌کنید، حتما یک لایه پارچه نخی در دو طرف آن قرار دهید؛ درست مانند جیبی که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید. فراموش نکنید که هرچند ماسک زدن مهم و موثر است اما حتما باید به‌درستی از آن استفاده شود. ماسک باید حتما از بالای بینی تا پایین چانه شما را بپوشاند و در تمام مدتی که بیرون از خانه هستید بر روی صورتتان باقی بماند. به ماسک خود دست نزنید و آن را جابجا نکنید. اگر فاصله را با اطرافیان خود رعایت نکنید و دست‌هایتان را مرتب نشویید، هیچ نوع ماسکی نمی‌تواند ۱۰۰ درصد شما را از ابتلا به ویروس در امان نگه دارد.
