«تجارت نیوز» گزارش می‌دهد:
اینترنت بدحال ایران / مهم‌ترین چالش‌های کاربران چیست؟
چالش‌های اینترنتی در ایران، سال‌هاست که نارضایتی کاربران را به دنبال داشته است چرا که سرعت، کیفیت و امنیت اینترنت ایران در مقایسه با دیگر کشورهای جهان وضیعت رضایت‌بخشی ندارد.
امیرحسین جعفری/ به گزارش تجارت‌نیوز، کیفیت اینترنتی در ایران، سال‌هاست که نارضایتی کاربران را رقم زده؛ گلایه‌ها زمانی که شرایط با دیگر کشور‌ها مقایسه شود؛ افزایش هم می‌یابد. چرا که محدودیت‌ها، سرعت، کیفیت و امنیت اینترنت در ایران نسبت به بسیاری از کشورهای جهان شرایط ناگوارتری دارد و برای مثال از نظر سرعت در کنار برخی کشورهای جنگ‌زده، توسعه نیافته یا بسیار ضعیف از نظر اقتصادی قرار گرفته است. از نظر محدودیتهای اینترنتی نیز می‌توان ایران را با کشورهای بسته‌ای مانند چین مقایسه کرد.
در چنین شرایطی، گزارش اخیر انجمن تجارت الکترونیک، نقشه جامعی را از وضعیت اینترنت در ایران نشان داد. این گزارش به بررسی وضعیت کیفیت، سرعت و محدودیتهای اینترنت در ایران در مقایسه با ۵۰ کشور دیگر می‌پردازد.
محدودیتهای خودخواسته
این گزارش بر این محور استوار است که وضعیت فعلی اینترنت در ایران اگرچه به وضعیت کشورهای توسعه نیافته و فقیر مشابهت دارد، اما این شرایط یک امر جبری نیست و بخشی از آن ناشی از تلاش خودخواسته دولت‌ها برای محدودیت فعالیت کاربران است.
رئیس‌جمهور، در هر دولتی که باشد، در ساختار سیاسی و اقتصادی کشور، به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی، رئیس شورای عالی فضای مجازی، تعیین کننده شش عضو کارگروه مصادیق مجرمانه و تعیین کننده وزیر ارتباطات است و در شکل‌گیری شرایط کنونی نقش دارد.
[البته تصمیمات در حوزه اینترنت صرفا در حیطه دولت گرفته نمی‌شود و برخی محدودیت‌ها در این حوزه حاصل تصمیمات مجلس و برخی دیگر از نهادهاست.]
جدول‌های اینترنتی و جایگاه نازل ایران
بررسی‌های انجمن تجارت الکترونیک نشان می‌دهد که طبق گزارش رصد خانه آزاد دخالت در شبکه (ooni)، از میان ۵۰ کشور بررسی شده، ایران از نظر اخلال در اینترنت در جایگاه ۴۷، از لحاظ سرعت در رتبه ۵۰ و از نظر محدودیت در جایگاه ۴۹ قرار دارد.
چین، میانمار و روسیه رقبای ایران در قرارگیری در قعر جدول اینترنت آزاد جهانی هستند. چین با توجه به برقراری اینترنت ملی و محدودیتهای شدیدی که برای ارتباط شهروندان خود با شبکه جهانی برقرار کرده است، در زمینه محدودسازی اینترنت تقریبا در کنار ایران قرار می‌گیرد.
بیشترین قطعی اینترنت در جهان
گزارش این مجموعه نشان می‌دهد که از فروردین ۱۴۰۲ تا پایان آذر امسال، ایران رتبه پایین خود در محدودیت، سرعت و کیفیت را حفظ کرده است.
در گزارش انجمن تجارت الکترونیک به نکته قابل توجه دیگری نیز در رابطه با محدودیتهای اینترنتی ایران اشاره شده است؛ طبق این گزارش ایران در سال ۲۰۲۳ بیشترین قطعی کنترل شده اینترنت در جهان را به نام خود ثبت کرده است. این قطعی‌های کنترل شده و محدودیت شبکه‌های اجتماعی، از میانه سال گذشته افزایش چشم گیری یافت که هنوز هم ادامه دارد و تنها منجر به فروش حداکثیری فیلترشکن و اضافه شدن این ابزار به سفره خانوار شده است. ایران در کنار ترکمنستان و چین، در رتبه‌های نخست فهرست از نظر محدودیت شبکه‌های اجتماعی قرار دارد.
سایت freedom on the net نیز در بررسی خود میان ۷۰ کشور، رتبه ۶۸ را به ایران در زمینه کیفیت و سرعت داده است. در رتبه بندی جهانی اسپید تست نیز در دسامبر ۲۰۲۳، سرعت اینترنت موبایل در ایران ۳۱.۲۹ مگابایت در ثانیه محسابه شده که ایران را در رتبه ۷۸ جهان با سه پله سقوط قرار داده است. رتبه بالاتر ونزوئلا و قزاقستان در سرعت اینترنت، نگرانی بیشتری از بابت سرعت در ایران ایجاد می‌کند. طبق گزارش پایگاه meter.net در بررسی سرعت دانلود، آپلود و پینگ، ایران دیگر جز صد کشور اول دنیا هم نیست و شیلی، میانمار، مراکش و بولیوی وضعیت بهتری از ایران پیدا کرده‌اند.
چالش‌های اصلی اینترنت در ایران چیست؟
به گزارش تجارت‌نیوز، در یک دسته‌بندی کلی چالش‌های اصلی اینترنت در ایران مشکلات زیرساخت و عدم توسعه مدرن، اخلال در دسترسی‌های خارج از ایران، اخلال‌های سراسری و فیلترینگ بخشی از چالش‌های اساسی اینترنت است. این وضعیت به ایمنی اندک اینترنت نیز دامن زده. ایمنی که همواره با وجود ضعف‌های زیرساختی، عدم سرمایه‌گذاری، فرار مغز‌های سایبری و گسترش فیلترشکن‌ها و استفاده از برنامه‌های غیررسمی، به خطر افتاده است. خطراتی که نشانه‌های آن را در هک شدن‌های پی در پی سایت‌ها و پلتفورم‌ها شاهد آن هستیم.
یکی از نکات جالب در این زمینه هک شدن سامانه اینترنت بود که بخش مربوط به پیگیری رفع فیلترینگ در این سایت، مورد حمله قرار گرفت و کماکان غیرفعال است. البته بر اساس گزارش انجمن تجارت الکترونیک، طبق آمار‌ها از میانه آبان ۱۴۰۲، وضعیت اینترنت تا حدی بهتر از تابستان و به خصوص شهریور بوده، اما چالش‌های اساسی اینترنت در ایران کماکان بر سر جای خود است. در پایان دولت دوازهم پهنای باند ۸ ترابیت بر ثانیه به ثبت رسید، اما دوام نیاورد و طبق بررسی برخی کارشناسان در مهر ماه ۱۴۰۲ به ۳ ترابیت بر ثانیه کاهش پیدا کرد و در حال حاضر عددی نزدیک به ۶ ترابیت را دنبال می‌کند. اگرچه اخلال‌های اینترنت از ۱۷ درصد در اردیبهشت ماه به ۱۱ درصد در آذر ماه رسیده است.
محدودیتهای عمومی و نارضایتی کاربران
ایجاد محدودیت در گوگل پلی و مدتی اپ استور، باعث ایجاد چالش برای کاربران اندروید و ios شد. این محدودیت‌ها که مشخص نیست با کدام منطق صورت گرفته، باعث کشاندن مخاطب به سمت استفاده از نرم افزار‌های غیررسمی و خطرناک، مصرف اینترنت بیشتر و اخلال‌های وسیع‌تر شده است. سایت‌های پرطرفدار مانند یوتیوب نیز که از سال‌های قبل به لیست فیلترینگ اضافه شدند، با وجود مراجعه روزانه بخشی از شهروندان، کماکان درگیر فیلترینگ هستند.
به گزارش تجارت‌نیوز، تداوم این وضعیت، فارغ از چالش‌هایی که برای کاربران ایجاد می‌کند؛ جایگاه ایران را در دید جهانیان نیز دچار چالش می‌کند. زمانیکه ایران در ترازوی قضاوت قرار بگیرد، اینترنت به عنوان یکی از اولیه‌های توسعه یافتگی مورد توجه کارشناسان است، که رتبه‌های پایین ایران در این زمینه، باعث کاهش انگیزه توجه به ایران و حتی سرمایه‌گذاری در این کشور می‌شود. طبق گزارش روزانه اعتماد، از میزان تقریبی بازار فیلترینگ در ایران می‌توان ۱۰۰ بیمارستان ۱۰۰ تخت خوابی، ۵۰۰ مدرسه با ۱۰ کلاس و ۶ هزار آپارتمان ساخت. این هزینه سنگین در بازار فیلترینگ در ایران، به موازات محدودیت‌هایی که گریبان استارتاپ‌ها و کاربران را گرفته است، انگیزه برای فعالیت اینترنتی در کشور را کاهش می‌دهد و به مهاجرت دامن می‌زند. اینترنت ایران با وجود هزینه بالا، سرعت پایین، کیفیت و امنیت اندک و محدودیتهای فراوان، کاربران را تحت فشار قرار می‌دهد.
در چنین شرایطی، یکی از آخرین اخباری که دولت در رابطه با اینترنت باید پاسخگوی آن می‌شد، بحث افزایش قیمت اینترنت است. البته وزارت ارتباطات ادعا می‌کند که همه هزنیه‌های اضافه شده باید صرف توسعه بستر‌های اینترنت شود، اما تجربه نشان می‌دهد که این افزایش قیمت‌ها معمولا منجر به افزایش کیفیت نمی‌شود.
نظرات