چین چگونه عرضه پول خود را کنترل می‌کند؟

به گزارش تجارت‌نیوز، عرضه پول (Money supply)، موجودی پول (Money stock) یا حجم نقدینگی، کل مقدار پول در گردش یا موجود در یک کشور در یک زمان معین است. در پایان سال 2023، عرضه گسترده پول چین به 292.27 تریلیون یوان رسید. عرضه پول بر سطوح قیمت، در دسترس بودن سرمایه، تورم و چرخه کلی تجاری و اقتصادی یک کشور تاثیر می‌گذارد. سرعت بالای گردش پول منجر به قدرت هزینه بیشتر و نرخ بهره پایین‌تر می‌شود که افزایش سرمایه در دسترس برای سرمایه‌گذاری‌ها، مشاغل و هزینه‌ها را در پی دارد. برعکس آن نیز با سرعت پایین عرضه پول اتفاق می‌افتد.

مقامات دولتی به‌دقت عرضه پول را رصد می‌کنند و اقدامات لازم را برای کل اقتصاد یا بخش‌های منتخب انجام می‌دهند. سیاست‌های عرضه پول چین با روش‌های مرسوم سایر کشورها به دلیل سیستم اقتصادی منحصربه‌فرد این کشور متفاوت است.

برخی از اقداماتی که چین برای کنترل عرضه پول استفاده می‌کند در سطح جهانی اعمال می‌شود، در حالی که برخی دیگر منحصر به این کشور است. چین با یک سیستم اقتصادی با ویژگی‌هایی که هم از اقتصادهای سوسیالیستی و هم از اقتصادهای بازار آزاد نشأت می‌گیرد، فرایندهای کنترل عرضه پول برای خود ابداع کرده است. این کشور به عنوان یک ابرقدرت مالی تثبیت شده است.

کنترل نرخ فارکس

یکی از وظایف اصلی بانک مرکزی چین، جذب جریان‌های بزرگ سرمایه خارجی از مازاد تجاری چین است. بانک خلق چین ارز خارجی را از صادرکنندگان خریداری و آن ارز را به یوان محلی صادر می‌کند. بانک خلق چین در انتشار هر مقدار ارز محلی و مبادله آن با فارکس آزاد است.

انتشار اسکناس‌های ارز محلی تضمین می‌کند که نرخ‌های فارکس ثابت یا در محدوده محدود باقی می‌مانند. همچنین تضمین می‌کند که صادرات چین ارزان باقی بماند و برتری خود را به عنوان یک اقتصاد تولیدی و صادرات محور حفظ کند. مهم‌تر از همه، چین به‌شدت پول خارجی واردشده به کشور را کنترل می‌کند که بر عرضه پول آن تاثیر می‌گذارد.

پاک‌سازی 

استریلیزه کردن به یک اقدام پولی اشاره دارد که بانک خلق چین برای مهار تاثیر ورود و خروج ثابت سرمایه بر عرضه پول انجام می‌دهد. اقدامات بانک مرکزی چین، با این حال، می‌تواند عواقب نامطلوبی ایجاد کند.

این بانک با افزایش عرضه ارز در بازارهای داخلی، احتمال بالا رفتن تورم را افزایش می‌دهد. برای کاهش عرضه مازاد پول، بانک خلق چین مقدار مورد نیاز اوراق قرضه ارزی داخلی را می‌فروشد که نقدینگی مازاد را از بازارهای آزاد می‌برد. این بانک همچنین اوراق قرضه ارزی داخلی را خریداری می‌کند تا در صورت نیاز پول نقد را در بازارها تزریق کند.

چاپ ارز

چاپ ارز داخلی یکی دیگر از اقدامات چین است. بانک خلق چین می‌تواند در صورت نیاز یوان را چاپ کند، اگرچه این امر می‌تواند منجر به تورم بالا شود، چین کنترل‌های شدید دولتی بر اقتصاد خود دارد که به آن امکان می‌دهد تورم را در مقایسه با سایر کشورها متفاوت کنترل کند. در چین، تغییراتی در یارانه‌ها و سایر اقدامات کنترل قیمت برای کنترل تورم ایجاد شده است.

نسبت ذخیره

بانک‌های تجاری موظف‌اند درصدی از کل مبلغ سپرده خود را نزد بانک مرکزی کشور نگه دارند که به نسبت ذخیره معروف است. اگر بانک‌های مرکزی نسبت ذخیره را کاهش دهند، بانک‌های تجاری پول کمتری را به عنوان ذخیره نگه می‌دارند و پول بیشتری برای افزایش عرضه پول در دسترس دارند؛ عکس این موضوع نیز صادق است.

نرخ تخفیف

اگر بانک‌های تجاری پول بیشتری از بانک‌های مرکزی وام بگیرند، به ازای نرخ تنزیل قابل‌اعمال، سود آن را پرداخت می‌کنند. بانک‌های مرکزی می‌توانند نرخ تنزیل را برای افزایش یا کاهش هزینه چنین وام‌هایی تغییر دهند که در نهایت بر در دسترس بودن پول در بازارهای آزاد تاثیر می‌گذارد. تغییرات در نرخ‌های تنزیل به طور گسترده در سراسر جهان دنبال می‌شود تا عرضه پول را کنترل کند.

آیا چین ارز را دستکاری می‌کند؟

برخی از اقتصاددانان ادعا می‌کنند که چین پول خود را دستکاری می‌کند تا به این کشور مزیت ناعادلانه‌ای در تجارت بین‌المللی بدهد. در سال 2019، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، چین را به طور رسمی به عنوان «دستکاری‌کننده ارز» معرفی کرد. البته این برچسب در سال 2020 حذف شد.