ماجرای تقسیم تهران در گفت‌وگوی «تجارت‌نیوز» با دبیر کل انجمن اقتصاد شهری ایران:
تقسیم تهران به معنای افزایش هزینه برای شهروندان و دولت است / تقسیم تهران هیچ ارتباطی به انتقال پایتخت ندارد
سید محسن طباطبایی معتقد است: تفکیک استان تهران به دو نیمه غربی و شرقی یا تقسیم آن به استان‌های شمالی و جنوبی هیچ تاثیری بر دو مشکل بزرگ این استان که ترافیک و آلودگی است نخواهد گذاشت.
سال‌هاست وقتی پای مسائل اقتصادی به میان می‌آید، مسئولان از کوچک کردن بدنه دولت حرف می‌زنند؛ کم کردن هزینه‌هایی که می‌تواند در حوزه‌های مختلف و مهم دیگری به‌جز سازمان‌ها و نهادهای وابسته به دولت صرف شود.
اما برخلاف تمام این اظهارات هراز گاهی طرح‌هایی به میان می‌آید که نتیجه‌اش چیزی جز بزرگ‌تر شدن بدنه دولت و افزایش هزینه‌هایی که به مردم و جامعه تحمیل می‌شود نیست. آخرین مورد هم مربوط می‌شود به طرح وزارت کشور برای تقسیم استان تهران.
مساله اینجاست که این طرح به چه منظور تهیه شده است. آیا کارشناسان تمامی زوایا و منافع و مضرات آن را بررسی کرده‌اند و اگر چنین است، چه نتیجه‌ای از این بررسی‌ها حاصل شده است؟ اگر هم طرح هنوز نیازمند بررسی و نظارت است چرا باید مطرح و به‌نوعی باعث سردرگمی شهروندان و پرسیدن این سوال شود که سرنوشت منطقه‌های پایین شهر چه می‌شود و تقسیم ثروت شهری در این شرایط قرار است به چه صورت انجام شود.
در اولین نگاه به طرح مزبور می‌بینیم که تقسیم تهران نه‌تنها هیچ نفع اقتصادی و اجتماعی‌ای برای مردم این استان ندارد که باعث بروز ضررهای اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی نیز می‌شود. تفکیک این استان به دو نیمه غربی و شرقی یا تقسیم آن به استان‌های شمالی و جنوبی هیچ تاثیری بر دو مشکل بزرگ این استان که ترافیک و آلودگی است نخواهد گذاشت.
انتقال پایتخت به‌مراتب مفیدتر از تقسیم تهران به بخش‌های کوچک‌تر خواهد بود/ تقسیم تهران باعث افزایش هزینه‌های مردم و دولت می‌شود
سید محسن طباطبایی، دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «اگر بخواهیم به صورت کارشناسی مساله را بررسی کنیم، قطعاً انتقال پایتخت به‌مراتب مفیدتر از تقسیم تهران به بخش‌های کوچک‌تر خواهد بود. مساله اینجاست که با انتقال پایتخت ما می‌توانیم مشکلاتی مانند آلودگی هوا و ترافیک را که عمده‌ترین مسائل کلانشهر تهران هستند حل‌وفصل کنیم اما با تقسیم پایتخت این اتفاق رخ نخواهد داد.»
او می‌افزاید: «زمانی ما در تهران با ترافیک مقطعی مواجه بودیم اما الان دیگر وضعیت فرق کرده و مساله ترافیک مقطعی نیست. از سوی دیگر در بحث آلودگی هوا هم این استان وضعیت مناسبی ندارد. به این ترتیب ما نیازمند راهکاری مناسب برای رفع مشکلاتی از این دست هستیم.»
این کارشناس اقتصاد شهری در ادامه توضیح می‌دهد: «تهران پایتخت چهار فصل است، همچنین از نظر درآمد مالیاتی در کل کشور رتبه اول را دارد. در این شرایط به جای اینکه ما بخواهیم تهران را از نظر جغرافیایی تقسیم کنیم، باید توزیع درآمد ناحیه‌ای را برای این استان در نظر بگیریم. همین کار می‌تواند به رفع بسیاری از مشکلاتی که در مناطق محروم‌تر وجود دارد کمک کند.»
رونق زندگی شبانه به جای تقسیم تهران می‌تواند موجب بهبود شرایط پایتخت شود
طباطبایی مزدآبادی در بخش دیگری از توضیحات خود به بحث گردشگری و زندگی شبانه در تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: «یکی دیگر از راهکارهایی که برای بهبود شرایط در تهران می‌توانیم مد نظر قرار دهیم گسترش زندگی شبانه در تهران است. این مساله حتی می‌تواند تا میزان زیادی بحث ترافیک و آلودگی هوا را نیز حل‌وفصل کند.»
او اضافه می‌کند: «اگر هزینه‌هایی را که برای تقسیم استانی در نظر گرفته شده، که تنها خرج‌تراشی برای شهروندان و دولت خواهد بود، در این زمینه صرف کنیم، می‌توانیم هم درآمدزایی شهری را افزایش دهیم و هم از شلوغی و تراکم کلافه‌کننده روزها در کلانشهری مانند تهران و دیگر شهرستان‌های اطراف آن بکاهیم.»
بهترین تصمیم توزیع منابع در نواحی مختلف تهران است نه تقسیم جغرافیایی
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در ادامه به نمونه موفق تقسیم منابع در شهر بزرگی مانند توکیو اشاره می‌کند و می‌گوید: «مسئولان ژاپن به جای اینکه توکیو را تقسیم و چندپاره کنند، منابع شهری را به نوعی تقسیم‌بندی کردند که هم مردم بتوانند از عواید آن بهره‌مند شوند و هم اینکه جلوی ایجاد هزینه‌های اضافی شهروندان را گرفتند.»
او با ذکر مثالی ادامه می‌دهد: «به عنوان مثال طبق قانونی، عوارض ماشین‌های فرسوده‌ای که می‌خواستند از یک ناحیه به ناحیه دیگر وارد شوند افزایش پیدا کرد. به این ترتیب هم توانستند منابع ناحیه‌ای را افزایش دهند هم از میزان ترافیک و آلودگی هوا کاستند. این الگو می‌تواند به ما نشان دهد بهترین تصمیم توزیع منابع در نواحی مختلف است نه تقسیم جغرافیایی که بار مالی زیادی بر دوش مردم و دولت می‌گذارد.»
طباطبایی توضیح می‌دهد: «تقسیم تهران یعنی افزایش فرمانداری، استانداری و... هر کدام از اینها یعنی چاق‌تر کردن بدنه دولت و افزایش هزینه‌هایی که به مردم تحمیل می‌شود. در حالی که سال‌هاست بسیاری از کارشناسان بر این مساله تاکید دارند که باید بدنه دولت کوچک شود تا هم از هزینه‌های دولت کاسته شود و هم چالاکی دولت در اداره امور افزایش پیدا کند.»
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران بار دیگر ژاپن را مثال می‌زند و می‌گوید: «در حال حاضر کشور ژاپن با بیش از 129 میلیون نفر جمعیت تعداد وزارتخانه‌ها و نهادها و سازمان‌های دولتی‌اش بسیار کمتر از کشور ماست. در واقع آنها به جای اینکه بیایند بدنه دولت را فربه کنند، با کوچک کردن آن هم هزینه‌های اضافه را از بین برده‌اند و هم پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه تکنولوژی و اقتصاد و... داشته‌اند.»
درآمدهای مالیاتی تهران را به صورت عادلانه بین مناطق 22 گانه تقسیم کنیم
او می‌افزاید: «ما می‌توانیم همین درآمدهای مالیاتی تهران را به صورت عادلانه در بین مناطق 22 گانه تقسیم کنیم؛ مثلاً بخشی از درآمد منطقه یک را به مناطقی که محروم‌تر هستند اختصاص دهیم و همین کار باعث می‌شود تمامی مناطق تهران به طور عادلانه از امکانات شهری و... یکسان برخوردار شوند.»
طباطبایی به بحث طرح جدا کردن شهرری از تهران اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «زمانی بحث جدا کردن شهرری از تهران مطرح شد. البته خوشبختانه این طرح هیچ‌وقت اجرایی نشد چراکه اگر این اتفاق رخ می‌داد، قطعاً همه چیز به ضرر مردم شهرری تمام می‌شد و آنها از بسیاری امکاناتی که الان دارند بی‌بهره می‌شدند.»
مساله فرهنگی را هم باید در تقسیم تهران مد نظر داشت
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران اضافه می‌کند: «مساله دیگری که باید مد نظر داشت بحث حوزه فرهنگی است. در تهران فرهنگ‌های مختلف و متنوعی وجود دارد. همان‌طور که اقلیم متنوعی دارد. اما مساله اینجاست که ما با تقسیم تهران به جای اینکه نزدیکی فرهنگ‌ها را در دستور کار قرار بدهیم باعث دوری آنها از یکدیگر می‌شویم. قطع ارتباط فرهنگی مردم با یکدیگر اصلاً مساله‌ای نیست که خوشایند افراد باشد.»
انتقال پایتخت با برنامه‌ریزی و دقت نظر، کار چندان سختی نیست
او در پایان می‌گوید: «به این ترتیب از جمیع جهات که بخواهیم به مساله تقسیم تهران نگاه کنیم، این کار هیچ نفعی نه برای مردم و نه برای دولت در پی نخواهد داشت و بهتر است به جای این طرح به همان مساله انتقال پایتخت توجه کنیم. اقدامی که اگر با برنامه‌ریزی و دقت نظر انجام شود، کار چندان سختی هم نیست.»
نظرات