سالانه چقدر در لیگ فوتبال ایران هزینه می شود؟

|به گزارش تجارت‌نیوز، از اواخر دهه ۷۰ وقتی علی فتح‌الله‌زاده، مدیرعامل وقت استقلال با یک پیشنهاد ۱۵۰ میلیون تومانی، مهدی هاشمی‌نسب را از پرسپولیس به استقلال آورد، نزدیک به ۲۵ سال می‌گذرد. چنین رقمی آن روز‌ها یک رقم بی‌سابقه در فوتبال ایران بود که مدافع وقت پرسپولیس را تبدیل به گران‌ترین بازیکن کرد. حالا، بیش از دو دهه از آن روز می‌گذرد و ارزش قرارداد‌های فوتبال ۱۰۰ برابر شده به گونه‌ای که مبلغ قرارداد فوتبالیست‌هایی در سطح هاشمی‌نسب به حداقل ۱۵ میلیارد رسیده است.

البته این متوسط قرارداد‌ها در فوتبال ایران است و منابع غیررسمی از قرارداد‌های ۴۰ تا ۵۰ میلیاردی برخی بازیکنان برای یک سال هم خبر می‌دهند، رقمی که بر رشد ۳۰۰ برابری ارزش قرارداد‌های فوتبال نسبت به اواخر دهه ۷۰ حکایت دارد.

این رشد کهکشانی، بازیکنان لیگ فوتبال ایران را به گران‌قیمت‌ترین ورزشکاران کشور تبدیل کرده است که رقم قراردادشان فاصله زیادی با دیگر رشته‌های ورزشی دارد. البته فوتبال در تمام جهان، پول‌سازترین ورزش دنیاست؛ اما افزایش بی‌رویه و بی‌قاعده هزینه‌های باشگاه‌های ایران که اکثر قریب به اتفاق‌شان از بودجه عمومی و دولتی استفاده می‌کنند، فضای اقتصادی این رشته ورزشی را در ایران نسبت به فوتبال حرفه‌ای دنیا متفاوت کرده است.

فوتبال دنیا با استفاده از درآمد‌هایی مانند حق‌پخش تلویزیونی، کپی‌رایت و تبلیغات توانسته است به صنعتی سودده تبدیل شود؛ اما در ایران با توجه به انحصاری که صداوسیما در مسئله پخش تلویزیونی دارد، به باشگاه‌ها پولی برای پخش مسابقات فوتبال پرداخت نمی‌کند تا باشگاه‌ها عملاً از مهم‌ترین راه درآمدزایی فوتبال که نزدیک به ۷۰ درصد هزینه‌ها را تأمین می‌کند، محروم شوند.

با وجود بسته بودن راه‌های درآمدزایی در فوتبال ایران، هزینه‌های تیم‎داری که بخش اعظم آن را قرارداد‌های بازیکنان و مربیان تشکیل می‌دهد، رشد سرسام آور بدون قاعده‌ای داشته است و در نزدیک به ۲۵ سال، همان‌طور که اشاره شد رقم قرارداد بازیکنان، رشد ۳۰۰ برابری کرده است.

سقف بودجه برای کشیدن ترمز هزینه‌های فوتبال

با توجه به افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها، پای نهاد‌های نظارتی و سازمان بازرسی به فوتبال باز شد تا این هزینه‌ها کنترل شود. بیست‌وسومین دوره لیگ برتر فوتبال باشگاه‌های کشور در حالی هفته‌های پایانی را پشت سر می‌گذارد که فدراسیون فوتبال پیش از شروع این فصل با توجه به ورود نهاد‌های نظارتی و قضایی به هزینه‌های نجومی که در فوتبال می‌شود، برای شفافیت مالی و همچنین کنترل هزینه‌ها، قانون سقف بودجه را برای باشگاه‌های لیگ برتری تعیین کرد.

 با توجه به این قانون، برای هزینه باشگاه یک مبلغ معین مشخص شد. بر اساس این قانون، سقف ۲۵۰ میلیاردی برای بودجه باشگاه‌ها تعیین شد، البته این سقف برای تیم‌های حاضر در لیگ قهرمانان فوتبال آسیا تا ۳۲۵ میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. تا ۲۰ درصد این رقم هم باشگاه‌ها می‌توانستند بابت آپشن‌های قرارداد، بیشتر هزینه کنند.

با توجه به این قانون، باشگاه‌های لیگ برتر باید رقم بودجه سالیانه‌شان را به این فدراسیون اعلام می‌کردند تا از هزینه‌های خارج از این سقف جلوگیری شود.

بودجه اعلامی باشگاه‌ها برای فصل جاری به این شرح بود: استقلال ۳۳۰ میلیارد، پرسپولیس ۳۲۵ میلیارد + ۲۰ درصد آپشن (۶۵ میلیارد)، سپاهان ۳۹۰ میلیارد، تراکتور ۳۲۹ میلیون و ۲۵۰ میلیون، ذوب‌آهن ۱۸۰ میلیارد، گل‌گهر ۲۸۲ میلیون و ۴۸۱ میلیون، شمس آذر ۹۰ میلیارد تومان، آلومینیوم اراک ۱۲۰ میلیارد، مس رفسنجان ۱۸۰ تا ۲۲۰ میلیارد، استقلال خوزستان ۹۰ میلیارد تومان، صنعت نفت آبادان ۱۳۰ میلیارد، هوادار ۷۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون، نساجی ۱۸۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون، پیکان ۶۵ میلیارد، فولاد ۳۰۰ میلیارد، ملوان ۱۸۰ میلیارد.

با توجه به بودجه اعلامی، باشگاه‌های لیگ برتر در لیگ امسال، ۳۳۵۳ میلیارد تومان هزینه کرده‌اند که نسبت به هزینه‌های فصل قبل تیم‌ها بیش از ۴۰ درصد رشد داشته است

افزایش ۶ برابری هزینه‌های فوتبال ایران در ۳ سال

بر اساس جداول هزینه‌کرد باشگاه‌ها بیستمین دوره لیگ برتر (۱۴۰۰-۱۳۹۹)، بیست و یکمین دوره لیگ برتر (۱۴۰۰-۱۴۰۱، بیست و دومین دوره لیگ برتر، (۰۱۴۰۲-۱۴۰۱) و بیست و سومین دوره لیگ برتر (۱۴۰۳-۱۴۰۲) میزان هزینه باشگاه‌ها برای پرداخت قرارداد بازیکنان و اعضای کادر فنی (بدون آپشن‌ها) به ترتیب حدوداً ۵۷۲، ۹۲۹، ۲۳۸۰ و ۳۳۵۳ میلیارد تومان بوده است. به عبارتی میزان هزینه‌کرد باشگاه‌ها از فصل بیستم به بیست و یکم ۶۲.۴ درصد و از فصل بیست و یکم به بیست و دوم ۱۵۶.۲ درصد و از فصل بیست و دوم به فصل بیست و سوم ۴۰ درصد افزایش یافته است.

در فصل جاری، گرچه هزینه‌های فوتبال نسبت به فصل قبل ۱۱۰ درصد کمتر رشد کرده؛ اما مقایسه هزینه‌های قرارداد‌های فوتبال در سه سال گذشته نشان می‌دهد که هزینه باشگاه‌ها از بیست‌ویکمین دوره تا بیست و سومین دوره لیگ که در حال برگزاری است، ۴۸۶ درصد رشد داشته و نزدیک به ۶ برابر شده است.