فاصله قیمت دلار آزاد از دلار توافقی یا همان دلار شرکتها به حدود 63 درصد رسیده و زنگ خطر را برای صنایع وابسته به قیمت دلار روشن کرده است. گفته میشود شرکتهای بورسی، چه آنها که برای واردات مواد اولیه نیازمند دلار هستند و چه آنها که در نتیجه صادرات، باید ارز خود را در بازار توافقی عرضه کنند، از این فاصله فزاینده آسیب میبینند. در عین حال، رشد بیمحابای قیمت دلار در بازار آزاد نیز نگرانیهای زیادی را درباره بروز بحران در تولید، واردات و صادرات ایجاد کرده است. حسین مریدسادات، کارشناس بازار سرمایه، در گفتوگو با تجارتنیوز به بررسی آثار افزایش فاصله بین قیمت دلار توافقی و آزاد بر بازار سرمایه پرداخته است. او تاکید کرد، این روند که سالهاست ادامه دارد، همچنان بر صنایع و سهامداران فشار وارد میکند. مریدسادات همچنین به آثار تورمی افزایش قیمت دلار و نحوه تاثیر آن بر بورس و صندوقهای طلا اشاره کرد و از صنایع کالامحور و صادراتی بهعنوان گزینههای جذاب سرمایهگذاری در شرایط فعلی یاد کرد.
به گفته یک کارشناس اقتصادی اگر الزامات پرداخت ارز ترجیحی فراهم نشود، منطقیتر آن است که کالاها به قیمت بازار وارد شوند و دولت یارانه ارزی را به جای پرداخت به واردکننده، مستقیما به مردم پرداخت کند.
در حالی ابراهیم سوزنچی پیشنهاد حذف ارز ترجیحی و آزادسازی نرخ ارز را به دولت داده که سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به این پیشنهاد هشدار داد، این سیاست در شرایط فعلی اقتصاد کشور قابل اجرا نیست و تورم سنگینی دارد.
علیرضا محجوب با اشاره به تاثیر مخرب سیاست ارز شناور و تک نرخی بر صنایع کشور گفت: سیاست ارز تک نرخی در واقعیت باعث میشود همزمان کیان صنعت کشور و حیثیت بخش مولد بر باد برود. همزمان ارزشمندی کارگر ایرانی با کاهش ارزش پول ایرانی کاهش مییابد.
با توجه به نقش کلیدی بانک مرکزی در تنظیم و کنترل قیمت دلار، انتظار میرود این نهاد مهم بهعنوان مرجع اصلی ثبات در بازار عمل کند. با این حال، فاصله معنادار میان نرخ رسمی و نرخ آزاد نشان میدهد که سیاستهای ارزی موجود با واقعیتهای اقتصادی کشور همخوانی ندارد و همین مساله اعتماد عمومی به تصمیمات بانک مرکزی را زیر سوال میبرد. پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی، در گفتوگو با تجارتنیوز به بررسی عوامل موثر بر نرخ دلار، نقش بانک مرکزی، تاثیر تحریمها و همچنین تورم بر اقتصاد ایران پرداخته و تاکید میکند: «هرچند بانک مرکزی در کوتاهمدت میتواند با مداخلاتی بازار ارز را آرام کند، اما در میانمدت و بلندمدت این ساختارهای اقتصادی و سطح تورم هستند که ارزش پول ملی و نرخ دلار را تعیین میکنند.»
یک کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه خود طرفدار نظام بازار است و باور دارد که اقتصاد باید به سمت آزادسازی قیمتها حرکت کند، تاکید کرد که این حرکت مشروط به برنامهریزی دولت برای فراهم آوردن زیرساختهاست و بدون این زیرساختها، آزادسازیها آسیب جدی به مردم وارد کرده و مشکلات را تشدید میکند.
به گفته یک کارشناس بازار سرمایه، تکنرخی شدن ارز میتواند باعث افزایش سودآوری شرکتهای بزرگ شود و بهطور غیرمستقیم بر ارزش سهام عدالت و صندوقهای بازنشستگی اثر گذاشته و فشار مالی دولت را کاهش دهد.
سیدعلی مدنیزاده، وزیر اقتصاد، بهتازگی تاکید کرده، دولت عزم جدی برای تکنرخی کردن ارز دارد؛ موضوعی که اگر بهدرستی اجرا شود، میتواند مسیر تازهای پیش روی شرکتهای بورسی باز کند. عظیم ثابت، کارشناس بازار سرمایه، در گفتوگو با تجارتنیوز در واکنش به این اظهارات بیان کرد: «سیاستهای چندنرخی ارز و قیمتگذاری دستوری نه تنها کارآمدی نداشته، بلکه به گسترش رانت، فساد و ویژهخواری منجر شده است.» او تاکید کرد: «مصرفکننده نهایی کالا را همیشه به نرخ بازار میخرد و تولیدکننده نیز به دلیل سیاستهای غلط دچار مشکلات متعدد میشود.»
در حالی که دولت چهاردهم تکنرخی شدن ارز را بهعنوان یکی از مهمترین اهداف اقتصادی خود معرفی کرده، فعالان اقتصادی این سیاست را در شرایط فعلی غیرعملی و حتی پرهزینه میدانند.
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به آثار مثبت تک نرخی شدن ارز در کشور گفت: تک نرخی شدن ارز قطعاً از رانت که دلیل اصلی آن چند نرخی بودن قیمت ارز است، جلوگیری می کند.
ابوالفضل شهرآبادی، مدیرعامل سبدگردان داریک پارس، با اشاره به پیامدهای اقتصادی چندنرخی بودن ارز، آن را عامل ایجاد رانت، کاهش شفافیت و تضعیف برنامهریزی در اقتصاد دانست و تأکید کرد: حرکت به سمت تکنرخی شدن ارز، به نفع شرکتهای تولیدی و صادراتمحور و به طور کلی بازار سرمایه خواهد بود.
وزیر اقتصاد در حاشیه نشست شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی گفت: بازنگری در قانون قاچاق و حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز، کلید کاهش بیثباتی بازار خواهد بود.
نظام چندنرخی ارز در ایران، با هدف کنترل بازار، جلوگیری از کوچکتر شدن سفره مردم و حمایت از مصرفکننده شکل گرفت، اما بهمرور به منبعی برای رانت و فساد تبدیل شد. این سیاست وجود نرخهای مختلف، پیچیدگیهای تجاری واردات کالاهای اساسی و ... را تحت تأثیر قرار داده و اصلاحات اساسی و حرکت به سمت ارز تکنرخی را ضروری کرده است.
نوسان قیمت شکر به یکی از چالشهای اصلی بازار کالا تبدیل شده است؛ چالشی که باعث شده نگرانی عرضهکنندگان و مصرفکنندگان برانگیخته شود. مشکلات عرضه و تغییرات ارزی عامل اصلی نوسان قیمت شکر هستند.
سخنگوی مرکز مبادله ایران اظهار کرد: افزایش ۱۹۰۰ تومانی امروز نرخ حواله یورو در مرکز مبادله ایران نسبت به روزهای گذشته ناشی از تقویت ۲.۷ درصدی نرخ یورو نسبت به دلار در بازارهای جهانی بوده است؛ به طوری که نرخ برابری یورو و دلار از ۱.۱۱ به ۱.۱۴ افزایش یافته است.
در حالی که بازار ارز تجاری با هدف تعیین آزادانه و توافقی قیمت ارز بین صادرکنندگان و واردکنندگان و حرکت به سوی ارز تک نرخی تاسیس شده بود، رئیس کل بانک مرکزی در اظهارات جدید خود از تثبیت قیمت ارز در این بازار سخن گفته است.
هاشم پسران، اقتصاددان برجسته ایرانی به تازگی در یک گفتوگو، به ارزیابی وضعیت سیاستگذاری پولی و ارزی ایران و شیوه اثرگذاری تحریمها بر این سیاستها پرداخته است. به گفته پسران، برای اجرای سیاستهای اصلاحی نباید منتظر رفع تحریمها بود و این اصلاحات را باید با فرض ماندگاری تحریمها پیش برد. پسران در این گفتوگو به برخی چالشهای پیشروی اقتصاددانان در عصر یادگیری ماشینی نیز پرداخت و بیان کرد که الگوریتمها، جایگزین انسانها نخواهند شد، بلکه مکمل کار ما خواهند ماند.
راهاندازی بازار ارز تجاری یا همان توافقی یکی از مهمترین اقدامات ارزی دولت چهاردهم است که از ماه گذشته به اجرا درآمد. گرچه بیشتر کارشناسان اقتصادی و فعالان بازرگانی این اقدام را مناسب و زمینهساز ایجاد ارز تکنرخی و توسعه صادرات میدانند، اما نقدهایی هم درباره افزایش قشار به بنگاههای تولیدی و اقشار آسیبپذیر جامعه وجود دارد.
