با وجود ذخایر غنی زغال‌سنگ در کشور، حجم بالای واردات این محصول به ویژه با تخصیص ارز نیمایی، موجی از اعتراضات را در میان تولیدکنندگان داخلی به راه انداخته است که این وضعیت تهدیدی برای خودکفایی کشور محسوب می‌شود.
دولت ابراهیم رئیسی که یک‌بار ارز ترجیحی با‌قیمانده از دولت روحانی را حذف و آن را تک‌نرخی کرد، پس از مدتی دوباره ارز ترجیحی جدیدی را ایجاد کرد و برای دولت مسعود پزشکیان به یادگار گذاشت. حال دولت پزشکیان به فرماندهی وزیر اقتصاد، با سیاستی تدریجی، در حال حذف ارز ترجیحی و تک نرخی کردن نظام ارزی کشور است. اقدامی که علاوه بر حذف رانت و فساد، موجب تقویت صادرات و تضعیف واردات خواهد شد.
داده‌های آماری معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار حاکی از آن است که؛ در اثر شکاف ایجاد شده بین نرخ ارز در سامانه نیما با نرخ ارز در بازار آزاد، منافعی به ارزش ۳۰۰ همت از جیب صادرکنندگان رسمی خارج شده است.
علی تیموری شندی، کارشناس بازار سرمایه گفت: سیاست‌های اعمالی بانک مرکزی در مورد نرخ‌های ارز و بهره هر چند، شتاب نرخ تورم را کنترل کرده اما استمرار آن به شکل فعلی تولید را متوقف و بازار سرمایه را دچار مشکل خواهد کرد.
رئیس اسبق بانک مرکزی، تحقق تک نرخی شدن ارز را آرزوی دیرینه بانک مرکزی دانست و گفت: افزایش فاصله بین ارز نیمایی و بازار آزاد به ایجاد رانت در اقتصاد منجر می شود، بنابراین باید تلاش کرد تا فاصله این نرخ‌ها به صورت آهسته در مسیر کاهشی قرار بگیرد.
نایب رییس اتاق ایران گفت: در سال‌های اخیر، برحسب نیاز در حوزه معدن سرمایه‌گذاری واقعی رخ نداده، چون اتفاقات فاجعه‌باری مثل فاصله بین نرخ دلار نیما با بازار آزاد و قیمت‌گذاری دستوری باعث خروج سرمایه از این صنعت شده و بخشی از بازارهای رقابتی را نابود کرده است.
از ابتدای امسال تا ۱۷ مردادماه تأمین ارز نیمایی برای صنایع حمل و نقل و خودرو معادل یک میلیارد و ۹۸۷ میلیون دلار، صنایع معدنی معادل یک میلیارد و ۲۱۲ میلیون دلار، ماشین آلات و تجهیزات تولید معادل یک میلیارد و ۱۲۶ میلیون دلار بوده است.
با توجه به تخصیص حدود ۱ میلیارد دلار ارز در ۴ ماهه ابتدایی سال و سهم ۵۰ درصدی سامانه نیما در این تخصیصها بایستی وضعیت عملکرد شرکت هایی که ارز دریافت کرده و در شرایط آشفتگی بازار هنوز رفع تعهد نکرده اند شفاف شود.
بازار موبایل همچنان تحت تاثیر عدم تخصیص ارز و آثار مرتبط با شوک ناگهانی جهش سود بازرگانی برخی برندها با چالش های قیمتی جدی مواجه شده، در این بین برخی صادرکنندگان اقدام به واردات موبایل زیر ۶۰۰ دلار آن هم با نرخ ارز بازار غیر رسمی نموده اند.
بهرام سبحانی، رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد، اصلاح سیاست‌های ارزی و کاهش فاصله ارز نیمایی با بازار آزاد را به عنوان دو درخواست مهم فولادی‌ها از رییس دولت جدید برشمرد.
قهوه به عنوان یک نوشیدنی محبوب در ایران از اهمیت زیادی برخوردار است. قیمت این محصول در سطح جهانی به دلیل مشکلات کشت و اختلال در عرضه، به بیشترین حد خود در 15 سال اخیر رسید. بررسی‌ها حاکی از آن است که علت افزایش قیمت بیش از حد این محصول در بازار ایران، احتمال برداشته شدن ارز نیمایی از این محصول است.
یک اقتصاددان گفت: اگر بانک مرکزی می‌توانست با یک تزریق معقول، نرخ را در بازار آزاد کاهش دهد، اولویت بر این بود که نرخ در بازار آزاد کاهش پیدا کند. اما چون در حال حاضر بانک مرکزی نمی‌تواند با تزریق معقول، نرخ را کاهش دهد، این راه را دارد که اجازه دهد نرخ در بازار نیما افزایش پیدا کند.
