تشکیل کارگروه مشترک ایران و افغانستان برای حقابه هامون

به گزارش تجارت‌نیوز، هامون تالابی مرزی بین ایران و افغانستان در استان سیستان و بلوچستان است که گستردگی آن در زمان پرآبی ۵ هزار و ۶۶۰ کیلومتر بود که از این وسعت ۳ هزار و ۸۲۰ کیلومتر مربع آن در خاک ایران و بقیه در خاک افغانستان است، این پهنه وسیع در گذشته‌ای نه‌ چندان دور سومین دریاچه پرآب کشور ما بود، اکنون هامون به علت اینکه حقابه آن از رودخانه هیرمند رهاسازی نمی‌شود و سیلاب ها هم پشت سد انحرافی کمال خان در ولایت نیمروز افغانستان گرفتار می‌شود، کاملا خشک شده و زندگی مردم این منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. کشاورزی و دامپروری نابود شد، صیادی از بستر تالاب پر آب به تاریخ پیوست و نیزارها خشک و نابود شدند، دیگر قایقی پارو زنان سینه تالاب را نمی‌شکافد بلکه سالهاست که با صورت به زمین چسبیده‌اند، گویی با پشت کردن به آسمان ناراحتی خود را از قهر طبیعت نشان می‌دهند، دیگر به آسمان نگاه نمی کنند، پشتشان پوسته پوسته شده و شاید هم به امید روزی که دوباره به آب بزنند در خواب فرو رفته‌اند.

در حالی حقابه هامون به بستر آن نمی‌رسد که بنابر توافق ایران و افغانستان معروف به معاهده ۱۳۵۱ ، مقرر شده بود در سال نرمال آبی به طور متوسط ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب در قالب حقابه از رودخانه هیرمند به تالاب هامون برسد که چند سالی است به علت خشکسالی، آبی از هیرمند به هامون نمی‌رسد و مشکلاتی را برای معیشت مردم منطقه ایجاد کرده است.

البته مساله دیگری هم در این میان وجود دارد که باید حل و فصل شود و آن انحراف آب هیرمند است، در چند سال اخیر علاوه بر اینکه آبی از هیرمند به سمت هامون رها سازی نشده بلکه در دو دوره آب از هیرمند منحرف و به سمت منطقه‌ای بیابانی و بدون کشت و زرع به نام گودزره هدایت شده است.

دولت سیزدهم از زمان روی کار آمدن در صدد رفع این مشکل و احقاق حقابه هامون بر آمده است که در راستای دیپلماسی محیط زیست، تاکنون جلسات، دیدارها و نشست‌های مختلفی با مسئولان دو کشور برگزار شده است و بارها رئیس‌جمهور تاکید کرد که در احقاق حق مردم سیستان بدون اغماض عمل خواهیم کرد و محمد مخبر معاون اول را مامور بررسی و حل مشکل مردم سیستان و بلوچستان در تامین انرژی و امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه کشور را مکلف به رایزنی با هیات حاکمه افغانستان برای پیگیری حقابه ایران از رود هیرمند کرد. ابراهیم رئیسی تاکید کرد: حقابه ایران از هیرمند مساله با اهمیتی است، این مساله را با جدیت پیگیری کنید.

معاون اول رئیس جمهور در نشستی با مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی گفته بود: دولت سیزدهم با جدیت موضوع حقابه رودخانه هیرمند را از افغانستان و از طریق مجامع بین‌المللی تا حصول نتیجه پیگیری می‌کند.

وزیر امورخارجه ایران هم که برای شرکت در اجلاس وزرای خارجه همسایگان به سمرقند رفته بود اعلام کرد که حقابه ایران در دیدارش با امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه هیات حاکمه موقت افغانستان مورد تاکید قرار گرفته و افغانستان هم بر پایبندی خود به حقابه ایران تاکید داشت.

به هیچ وجه از حق خود در معاهده سال ۱۳۵۱ با افغانستان کوتاه نخواهیم آمد

همچنین علی اکبر محرابیان وزیر نیرو اعلام کرد که به هیچ وجه از حق مسلم خود در معاهده سال ۱۳۵۱ با کشور افغانستان کوتاه نخواهیم آمد، حقابه هیرمند حق قانونی ما است و در این رابطه پیگیر هستیم.

هیات افغانی از انحراف آب به سمت گودزره ابراز تاسف کردند و گفتند که خودشان را مکلف می‌دانند که اگر آب باشد حتما آنرا به سمت هامون رهاسازی می‌کنند با توجه به اهمیت موضوع رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ۹ آبان ماه به سیستان و بلوچستان سفر و در هوایی توفانی از گرد و غبار با مردم دیدار کرد و قول پیگیری احقاق حقابه را داد، علی سلاجقه در نشستی با موضوع گرد و غبار در سیستان و بلوچستان گفت: پیگیری اختصاص حقابه هامون در اولویت است، مرطوب‌سازی دریاچه هامون در دستور کار دولت سیزدهم قرار دارد، مردم سیستان و بلوچستان نگران تامین آب آشامیدنی نباشند چرا که دولت به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد مردم با سختی مواجه شوند.

بلافاصله پس از سفر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به استان سیستان و بلوچستان و بازدید از تالاب هامون، پیگیری حصول حقابه تالاب از طرف افغانستانی در دستور کار سازمان محیط زیست قرار گرفت و به همین منظور علی سلاجقه با ملا برادر عبدالغنی، معاون رییس‌الوزرا طالبان که به منظور مذاکرات اقتصادی به ایران سفر کرده‌ بودند، درخصوص حقابه ایران از رودخانه هیرمند دیدار و گفت‌وگو کرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست درباره نتیجه این نشست درخصوص تامین حقابه تالاب هامون گفت: البته این دیدار باید زودتر انجام می‌شد اما به هر حال توانستیم با بزرگان کشور همسایه دیدار خوبی داشته باشیم و منجر به این شد که حقابه تالاب هامون باید حتما داده شود، آنها هم به این مساله اذعان داشتند و خودشان را مکلف می‌دانند که باید این اتفاق بیفتد، اما اعلام کردند که الان آبی پشت سد وجود ندارد.

علی سلاجقه افزود: ما حتی گفتیم با توجه به شرایطی که اکنون در منطقه سیستان وجود دارد و با وجود بادهای شدید ۱۸۰ روز است که مردم زابل از گرد و غبار مرارت می‌کشند، حداقل آب را تا حدودی رها کنند که مرطوب سازی بستر تالاب انجام شود تا گرد و غبار به هوا بلند نشود که آنها گفتند آب باشد حتما این اتفاق می‌افتد.

وی تاکید کرد: همچنین برای اولین بار مقرر شد تا مسئولان محیط زیست کشور افغانستان به ایران بیایند و کارگروهی از مسئولان محیط زیست دو کشور تشکیل شود تا بتوانیم در قالب آن کارگروه هم در بحث مسائل مربوط به حقابه به توافقاتی برسیم و هم اگر آبی وجود داشته باشد رها سازی شود.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: همچنین مقرر شد در قالب پروژه‌های مشترکی کانون‌های گرد و غبار کشور افغانستان مدیریت شود که قرار شد در راستای این کارگروه با همکاری دو کشور انجام شود، در تلاشیم که این کارگروه هر چه زودتر تشکیل شود و جلسات آن به طور مرتب تشکیل و خروجی ها مشخص خواهد شد.

آب مجددا به سمت منطقه گودزره منحرف می‌شود؟

سلاجقه درباره اینکه آیا دیگر آب به سمت منطقه گودزره منحرف نمی‌شود، گفت: خودشان هم از اینکه آب به سمت گودزره منحرف شده بود نگران و متاسف بودند اما گروه کارشناسی ما از ایران رفتند و منطقه را بازدید کردند، وزارت نیرو از منابع آب سدها بازدید و اعلام کرد که وضعیت مناسبی از لحاظ منابع آبی وجود ندارد، آنها باز هم تاکید کردند که اگر بحث بارش ها انجام شود رها سازی آب صورت خواهد گرفت.