شناسایی الگوی اقتصادی دولت سیزدهم برای توزیع جمعیتی / ظرفیت تهران تکمیل شده است؟

به گزارش تجارت‌نیوز، زمین در تهران به دلیل کمبود، طلاست و همین امر باعث شده است قیمت آن در این کلانشهر سر به فلک کشیده و قیمت ملک و آپارتمان را نیز با خود بالا ببرد.

یکی از پیشنهاداتی که برخی از کارشناسان برای حل این مشکل بر آن تاکید می‌کنند، مسئله افزایش مساحت شهر تهران از طریق الحاق زمین‌های اطراف به آن است که آخرین مطالعات مربوط به آن به دهه 80 در ایران بازمی‌گردد؛ مسئله‌ای که بر اساس گفته‌های رئیس امور آمایش سرزمین و توسعه منطقه‌ای سازمان برنامه و بودجه با ظرفیت فعلی تهران امکان آن وجود ندارد.

او در این مورد توضیح داده است: اگر می‌گوییم در تهران جمعیت‌پذیری رو به اتمام است، به دلیل محدودیت‌های ژئوپلیتیکی از جمله کمبود آب است. باید به این موضوع توجه داشت که در سواحل خزر و سواحل مکران برای جمعیت‌پذیری محدودیت اکولوژی نداریم، اما رشد در جایی ایجاد می‌شود که امکان رشد وجود داشته باشد.

مفهوم آمایش سرزمین

منصور غیبی، پژوهشگر و کارشناس حوزه مسکن در مورد تحقیقات جدید سازمان برنامه در مورد آمایش شهر تهران در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، بیان کرد: «آمایش سرزمین به مفهوم اقدامی است که با تحقق آن بهترین وضعیت به لحاظ توزیع جمعیت و به تبع آن مطلوب‌ترین توزیع فرآیندهای اجتماعی و اقتصادی در یک سرزمین صورت می‌گیرد.»

او در این باره ادامه داد: «با مطالعه و بررسی برنامه‌های توسعه در ایران که بعد از انقلاب اجرا شده دیده می‌شود، به آمایش سرزمین و به مفهوم اصلی آن توجهی نشده است و هر آنچه اتفاق افتاده چه از لحاظ توزیع جمعیت و چه از لحاظ فعالیت‌های اقتصادی بدون آینده‌نگری و به صورت یک جانمایی خودایستایی و خودقالب‌گیری شده شکل گرفته است.»

عدم تعادل در آمایش سرزمین ایران

غیبی در این زمینه توضیح داد: «برنامه‌ای پشت شکل‌گیری و تثبیت جمعیت و فعالیت‌ها نبوده است. این موضوع باعث شده است عدم تعادل در توزیع جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی در ایران شکل بگیرد؛ به نحوی که بالغ بر 90 درصد جمعیت در حدود 45 درصد از مساحت ایران اسکان دارند و 10 درصد باقیمانده در آن 55 درصد ساکن هستند. از نگاهی دیگر، حدود 88 درصد از شاغلان در ایران در نیمه غربی و شمالی و درصد باقیمانده در نیمه جنوبی و شرقی مشغول هستند. البته این آمار مربوط به دو سال قبل است و امکان دارد تغییراتی ایجاد باشد، اما حاکمیت عدم تعادل را نشان می‌دهد.»

این کارشناس مسکن همچنین گفت: «بنابراین اگر استراتژی یک دولت یا نظام حکومتی مبتنی بر توسعه صنعتی باشد آمایش سرزمین در مسیر تصرف سرزمین و توزیع فعالیت‌های اقتصادی خواهد بود. اگر نگاه پساصنعتی باشد توسعه سرزمین با حفظ پایداری محیط ریست خواهد بود.»

غیبی در مورد نگاه دولت سیزدهم در مورد آمایش سرزمین بیان کرد: «با بررسی و ملاحظه دیدگاه دولت سیزدهم که اخیرا در سخنان رئیس آمایش سرزمین سازمان برنامه منعکس است، می‌توان متوجه شد نگاه بر توسعه صنعتی است؛ هرچند توجیهات ایشان در این زمینه کامل و نافذ نبود و در برگیرنده کلیه عوامل دخیل وضعیت کنونی بابت آمایش ایران نبوده است. این نگاه باید پیشینه‌ای تاریخی و امنیتی نیز داشته باشد.»

آمایش سرزمین ایران در دوره جنگ

غیبی پشینه عدم تعادل توزیع جمعیت در ایران را دوره جنگ دانست و در این مورد توضیح داد: «جنگ در آن دوره هشت ساله موجب شده است همزمان با درگیری‌های نظامی طبیعتا به توسعه کشور نیز فکر شود و دولت مجبور شود توسعه اقتصادی را در مرکز ایران و در شهرهای دور از تهاجم دشمن طراحی و اجرا شود.»

وی افزود: «این موضوع دلیلی بر توسعه ناخواسته در شهرهای مرکزی ایران از جمله یزد، اصفهان و اراک است. بنابراین کشور ما تا کنون به اجبار رشد و توزیعی نامتعادل داشته است و اکنون در وضعیتی قرار گرفته است که ادامه آن آمایش سرزمین با وضع موجود طراحی و پیش رود.»

اولویت دولت سیزدهم در آمایش سرزمین ایران

این پژوهشگر حوزه مسکن در مورد الگوی آمایش سرزمین در ایران توضیح داد: «به نظر می‌رسد توسعه الگوی اقتصادی اولویت دولت سیزدهم بوده و سایر تعاریف و اقدامات در راستای همین استراتژی است.»

وی در این باره افزود: «همچنین مقوله جمعیت‌پذیری در شهر بزرگی مثل تهران رو به رشد و نمی‌توان قضاوت کرد در حال کاهش و حذف است، زیرا محور و توسعه اقتصادی در ایران از تهران شروع می‌شود مگر اینکه دولت راه‌های برون‌رفت از آن را ارائه دهد.»

گزارش‌های بیشتر را در صفحه مسکن تجارت‌نیوز بخوانید.