انقلاب سبز در کشاورزی/ چگونه سم را از سفره حذف کنیم؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، استفاده از سموم شیمیایی در جهان رو به کاهش است. دلیل آن هم، اثر مخرب این نوع سموم بر محیط‌ زیست، گیاه و موادغذایی، دام و طیور در نهایت انسان است. اما آیا می‌توان با برنامه‌ریزی صحیح تغذیه سالم و بدون مواد شیمیایی برای همه مردم تولید کرد؟

نازنین صابری، استاد دانشگاه و متخصص سلامت غذایی در پروژ‌ه‌های بین‌المللی به تجارت‌نیوز می‌گوید: آفت‌کش‌های بیولوژیک که بر اساس میکروارگانیسم‌های زنده و ترکیبات زیست فعال‌اند، جایگزین بسیار مناسبی برای سموم شیمیایی شده‌اند.

او توضیح می‌دهد: بی‌مهرگان، علف‌های هرز و عوامل بیماری‌زا، از جمله آفت‌ها هستند که به محصولات کشاورزی آسیب می‌زنند و باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی می‌شوند.

صابری، به مضرات سموم شیمیایی اشاره می‌کند: مقاومت آفات به سموم شیمیایی باعث شده تمایل به آفت‌کش‌های بیولوژیک بیشتر شود. Bt، یا باسیلوس تورینجینسیس یک باکتری خاک‌زی است و به طور طبیعی در خاک زندگی می‌کند.

نازنین صابری بیان می‌کند: با این روش می‌توان محصولات مختلفی نظیر سیب، سبزیجات، گیاهان گلخانه‌ای و گیاهان زینتی را سالم کشت کرد.

او مزیت‌های این طرح را برمی‌شمرد: باکتری Bt، اثری بر انسان، محیط زیست و حشره‌های غیر هدف ندارد. همچنین، این روش به دلیل بهینه‌سازی محیط کشت که توسط صابری و همکاران از ضایعات شده است، مقرون به‌صرفه‌تر به نظر می‌رسد.

در حقیقت، استفاده زیاد و مداوم از کودهای شیمایی و حشره‌کش‌ها، باعث آلودگی خاک و محصولات غذایی می‌شود. اما این تنها ضرر سموم شیمیایی نیست. صابری خاطرنشان می‌کند: استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی منجر به مقاوم شدن آفات و همچنین از بین رفتن پروتئین‌های موثره در مواد غذایی می‌شود.

به جز این، باقی مانده سموم شیمیایی در محصولات کشاورزی، باعث عوارض شیمیایی بر سلامتی مردم می‌شود. همچنین نیتروژن کودهای شیمیایی منجر به سرطان می‌شود و باقی‌مانده فلزات سنگین مانند آلومینیوم، کبالت و بور هر کدام به ترتیب، باعث آسم، آلزایمر و آسیب‌های ریوی و همچنین کاهش اسپرم در مردان می‌شود.

این استاد دانشگاه اضافه می‌کند: یکی از دلایلی که ایران در صادرات میوه و سبزیجات، به نسبت کشورهای همسایه از جمله ترکیه، موفقیت چشمگیری نداشته است، هیمن باقی‌مانده سموم در محصولات کشاورزی است که با جایگزین کردن آفت‌کش‌خای بیولوژیک به جای سموم شیمیایی، می‌توانیم سهم خود در صادرات محصولات کشاورزی را به طور چشم‌گیری افزایش دهد.

بنابراین احتمالا جایگزین کردن آفت‌کش‌های بیولوژیک به جای سموم شیمیایی روش سالم‌تری است. صابری یادآوری می‌کند: روش‌هایی مانند IPM یا مدیریت تلفیقی آفات، سموم را در زمین‌های کشاورزی به حداقل می‌رساند.

وی می‌گوید: در روش IPM، با استفاده از مقدار کم سموم شیمیایی مقادیر کمی از این سموم در محصولات کشاورزی باقی می‌ماند و باعث می‌شود واکنش‌های فوری ایجاد نشود.

او روشن‌سازی می‌کند: امروزه با تحقیقات گسترده‌ای که در زمینه تولید باکتری Bt و انواع سویه‌های آن در جهان و ایران انجام شده، دسترسی به این نوع باکتری آسان‌تر و مقرون به‌صرفه‌تر شده است.

صابری در آخر نوید می‌دهد: این باکتری را می‌توان در ایران به صورت کاملا بومی تولید کرد.