به گزارش تجارت نیوز، در شرایطی که نوسانات قیمت ارز همچنان از مهم‌ترین چالش‌های اقتصاد ایران به شمار می‌رود، وزارت اقتصاد از طرح جدیدی برای ایجاد ثبات در این بازار خبر داده است. بر اساس اعلام وزیر اقتصاد، صندوق‌های ارزی و آتی به‌زودی در بازار سرمایه راه‌اندازی می‌شوند تا ریسک نوسانات قیمت ارز برای مردم و بنگاه‌های اقتصادی پوشش داده شود و فضای امن‌تری برای سرمایه‌گذاری ارزی فراهم آید.
این صندوق‌ها قرار است خلا موجود در حوزه سرمایه‌گذاری ارزی رسمی را پر کرده و به عنوان ابزاری نوین، بخشی از انتظارات ناپایدار ارزی را تعدیل کنند. از سوی دیگر، صندوق های ارزی با هدایت نقدینگی و سرمایه‌ها از مسیرهای غیررسمی به بسترهای شفاف و قانون‌مند، می‌توانند به انضباط بیشتر در بازار ارز کمک کنند.
کارشناسان معتقدند در صورت فراهم شدن زیرساخت‌های فنی، مالی و نظارتی، صندوق های ارزی بورس کالا می‌توانند نقشی مکمل در مدیریت بهتر قیمت ارز و ثبات اقتصاد کلان ایفا کنند. با این حال، پرسش مهمی مطرح است؛ آیا ساختار فعلی بازار ارز و سیاست‌های ارزی کشور ظرفیت لازم برای اجرای موفق چنین صندوق‌هایی را دارد؟
احتمال دستکاری مصنوعی یا قیمت‌سازی در صندوق های ارزی اندک است
در این راستا، فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز درباره راه‌اندازی صندوق‌های ارزی بیان کرد: «یکی از ابزارهایی که می‌تواند برای پوشش یا کنترل ریسک نوسانات قیمت‌ها در تمامی بازارها مفید واقع شود، صندوق‌هایی نظیر صندوق‌های ارزی هستند. این ابزارها می‌توانند به ثبات نسبی بازار ارز کمک کنند.»
آقابزرگی ادامه داد: «این صندوق‌ها علاوه بر اتکا به معاملات نقدی، بر پایه ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) فعالیت می‌کنند؛ به این معنا که ارزش روز دارایی‌هایشان مبنای معامله قرار می‌گیرد. بنابراین احتمال دستکاری مصنوعی یا قیمت‌سازی در آن‌ها بسیار کمتر است و می‌توان گفت دستخوش تغییرات غیرواقعی نخواهند شد.»
او افزود: «هرچند مبنای محاسبه NAV در این صندوق‌ها منابع و مراجع نرخ ارز رسمی است، اما در مجموع می‌توان گفت این صندوق‌ها از ابزارهای مفید برای کنترل نوسان قیمت ارز به شمار می‌روند.»
انحصار دولت و بانک مرکزی مانع شکل‌گیری آسان صندوق‌های ارزی می‌شود
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: «در گذشته نیز اوراق ارزی یا ابزارهای مشابه در دستور کار قرار گرفته بودند، اما به اجرا نرسیدند. علت آن است که تبدیل ارز در قالب واحدهای سرمایه‌گذاری (یونیت) سازوکاری پیچیده دارد و به سادگی اوراق یا صندوق‌های ریالی نیست.» آقابزرگی تاکید کرد: «از آنجا که نظام بازار ارز در کشور تا حدودی در انحصار دولت و بانک مرکزی است، این موضوع یکی از موانع ایجاد چنین صندوق‌هایی محسوب می‌شود.»
ورود و خروج منابع ارزی در صندوق‌هایی که مبنای محاسبه آن‌ها نرخ رسمی ارز است، به راحتی امکان‌پذیر نیست
این کارشناس بازارهای مالی در پاسخ به پرسشی درباره امکان سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ارزی گفت: «هنگامی که یک صندوق سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شود، هر متقاضی می‌تواند واحدهای آن را خریداری کند. اما سازوکار تبدیل ریال به ارز یا ورود ارز به این صندوق‌ها برای محاسبه ارزش سرمایه‌گذاری دارندگان یونیت پیچیده است و مانند صندوق‌های ریالی، سادگی و سرعت لازم را ندارد.»
او اضافه کرد: «تجربه گذشته نیز نشان می‌دهد ورود و خروج منابع ارزی در صندوق‌هایی که مبنای محاسبه آن‌ها نرخ رسمی ارز است، به راحتی امکان‌پذیر نیست.»
صندوق های ارزی پوشش ریسک نوسان قیمت در بازار آزاد هستند
آقابزرگی تاکید کرد: «این صندوق‌ها را نمی‌توان عامل سرکوب نرخ ارز دانست، بلکه باید آن‌ها را ابزاری برای پوشش ریسک نوسان قیمت در بازار آزاد تلقی کرد. البته این در صورتی محقق می‌شود که شرایط پذیره‌نویسی و ورود و خروج منابع سرمایه‌گذاران به سادگی صندوق‌های ریالی انجام شود.»
اگر حجم منابع صندوق های ارزی با حجم معاملات بازار آزاد و تالار مبادله برابری کند، تاثیر مثبتی بر کنترل قیمت ارز خواهد داشت
آقابزرگی در پایان گفت: «صندوق های ارزی می‌توانند موجب ایجاد نظم و انضباط در نوسانات بازار ارز شوند، مشروط بر اینکه از حجم قابل توجهی برخوردار باشند. اگر حجم منابع آن‌ها با حجم معاملات روزانه، هفتگی یا فصلی بازار آزاد و تالار مبادله طلا و ارز برابری کند، بدون شک تاثیر مثبتی بر کنترل قیمت و نوسانات بازار خواهند داشت.»
گزارش‌های بیشتر را در صفحه بازار سرمایه بخوانید.
