به گزارش تجارت‌نیوز، زلزله به بزرگی 7.8 ریشتر که روز دوشنبه در ترکیه و سوریه رخ داد، با وجود شکاف بیش از 100 کیلومتری میان صفحه آناتولی(ترکیه) و صفحه عربستان به عقیده لرزه‌شناسان احتمالا یکی از مرگ‌بارترین زمین‌لرزه‌های یک دهه اخیر خواهد بود.

خبرگزاری رویترز در خصوص آنچه در زیر صفحه زمین اتفاق افتاده و آنچه باید پس از این انتظار داشت از زبان دانشمندان گزارشی منتشر کرده است.

منشا زمین لرزه کجا بود؟

کانون این زمین لرزه در 26 کیلومتری شرق شهر نورداغی ترکیه و در عمق حدود 18 کیلومتری گسل شرقی آناتولی بود. این زمین لرزه به سمت شمال شرق گسترش یافت و باعث ویرانی در مناطق مرکزی ترکیه و سوریه شد.

در طول قرن بیستم، گسل آناتولی شرقی فعالیت لرزه‌ای کمی داشت. راجر موسون، محقق افتخاری در سازمان زمین‌شناسی بریتانیا، می‌گوید: «اگر ما صرفاً زمین‌لرزه‌های مهم این صفحه را که توسط لرزه‌نگارها ثبت شده‌اند در نظر می‌گرفتیم کمابیش یک لیست خالی داشتیم».

بر اساس گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده، از سال 1970 تنها سه زمین‌لرزه بالاتر از 6.0 ریشتر در این منطقه ثبت شده است. اما در سال 1822، زمین‌لرزه 7.0 ریشتری این منطقه را لرزاند و منجر به مرگ حدود 20 هزار نفر شد.

وخامت زلزله ترکیه چقدر بود؟

به طور متوسط در هر سال کمتر از 20 زمین‌لرزه به بزرگی بالای 7.0 ریشتر اتفاق می‌افتد و این باعث می‌شود اتفاق روز دوشنبه یک زلزله بسیار شدید در نظر گرفته شود.

به گفته جوآنا فاور واکر، رئیس مؤسسه کالج دانشگاهی لندن برای کاهش خطر و بلایا، زلزله ترکیه و سوریه، در مقایسه با زلزله 6.2 ریشتری که در سال 2016 در مرکز ایتالیا رخ داد و 300 نفر را به کام مرگ فرستاد، 250 برابر انرژی بیشتری آزاد کرد. در دهه گذشته تنها دو مورد از مرگ‌بارترین زمین‌لرزه‌ها در سال 2013 و 2022 به بزرگی زلزله روز دوشنبه بودند.

چرا زمین لرزه به این شدت اتفاق افتاد؟

گسل آناتولی شرقی یک گسل امتدادلغز است؛ به این معنی که لغزش امتدادی آن بیشتر از لغزش شیبی آن است. در این گسل‌ها، صفحات سنگی جامد در سراسر یک خط گسل عمودی به سمت بالا نیرو وارد می‌کنند و فشاری را ایجاد می‌کنند که در نهایت باعث می‌شود صفحات در یک حرکت افقی بلغزند. این حرکت مقدار زیادی انرژی آزاد می‌کند که می‌تواند باعث ایجاد زلزله شود.

گسل سان آندریاس در کالیفرنیا شاید معروف‌ترین گسل امتدادلغز جهان باشد و دانشمندان هشدار داده‌اند که موعد وقوع یک زمین‌لرزه فاجعه‌بار در این گسل فرارسیده و زمان زیادی از آن گذشته است.

گسست اولیه در زلزله ترکیه و سوریه در عمق نسبتا کمی آغاز شد. دیوید روتری، دانشمند زمین‌شناس سیاره‌ای در دانشگاه آزاد انگلستان، گفت: اگر گسست در همین منبع و به همین بزرگی اما در عمق بیشتری اتفاق می‌افتاد، لرزش سطح زمین بسیار شدیدتر می‌شد.

پس‌لرزه‌های بعدی

11 دقیقه پس از زمین‌لرزه آغازین، این منطقه با یک پس‌لرزه 6.7 ریشتری دیگر روبرو شد. چند ساعت بعد پس‌لرزه 7.5 ریشتری و پس از آن پس‌لرزه 6.0 ریشتری دیگری اتفاق افتاد.

موسون می‌گوید: آنچه شاهدش هستیم گسترش فعالیت گسل در گسل‌های همسایه است و انتظار داریم زمین‌لرزه تا مدتی ادامه پیدا کند. مانند زمین‌لرزه مرگ‌بار سال 1822 که پس‌لرزهای آن در سال بعد همچنان ادامه داشت.

پیش‌بینی آمار کشته‌ها

زمین‌لرزه‌هایی با بزرگی مشابه در مناطق پرجمعیت هزاران نفر را به کام مرگ فرستاده است. برای نمونه زلزله 7.8 ریشتری نپال در سال 2015، حدود 9 هزار کشته بر جای گذاشت. موسون می‌گوید: این اصلا خبر خوبی نیست و ممکن است آمار کشته‌ها حتی به ده‌ها هزار نفر برسد و همچنین هوای سرد زمستانی باعث می‌شود افرادی که زیر آوار گرفتار هستند، شانس کمتری برای زنده ماندن داشته باشند.