نکات مهمی که در مورد استفاده از میلگرد باید به آن توجه کرد

میلگردها (Rebar) از پرمصرف‌ترین و مهم‌ترین پروفیل‌های فولادی هستند که در صنایع مختلف و به خصوص صنعت ساختمان‌سازی از آن‌ها استفاده می‌شود. قیمت میلگرد نیز به علت مصرف زیادی که در ساختمان از آن می‌شود، عامل موثر بر هزینه نهایی پروژه است. بنابراین نکات مهمی وجود دارد که در مورد استفاده از میلگرد و هنگام خرید میلگرد باید به آن توجه کرد که در ادامه بعد از توضیح کوتاهی راجع به میلگرد و انواع آن، آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

میلگرد یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در بازار آهن‌آلات کشور است و عموما به منظور افزایش استحکام کششی بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در وب‌سایت اصفهان آهن انواع میلگرد آجدار، میلگرد ساده، میلگرد کلاف آجدار و کلاف ساده تولید شده توسط کارخانه‌های مطرح کشور بدون واسطه به فروش می‌رسد.

میلگرد چیست و انواع آن

دنیای مقاطع فولادی را بدون وجود میلگرد نمی‌توان متصور شد؛ اهمیت این محصول در سازه‌های فولادی و صنایع مختلف به اندازه‌ای است که بدون وجود آن هیچ پروژه‌ای را به اتمام نمی‌توان رساند. حجم استفاده از میلگرد در سازه‌های فولادی بالاست و عوامل مختلفی در قیمت نهایی آن تاثیرگذار هستند.

میلگرد یا همان آرماتور، برای افزایش مقاومت ساختمان در کنار بتن استفاده می‌شود. بتن به تنهایی نمی‌تواند تمام بار و فشار موجود روی ساختمان و بنا را تحمل کند و به همین علت هم میلگرد به آن کمک می‌کند.

در حقیقت استفاده از میلگرد در کنار بتن نه تنها باعث افزایش استحکام و مقاومت سازه و ساختمان می‌شود بلکه باعث می‌شود ضخامت بتن نیز کاهش پیدا کند. میلگردها را بر حسب جنس و متریال اولیه، شکل ظاهری و استاندارد تولید آن‌ها و انواع میلگرد از نظر قطر و … تقسیم‌بندی می‌کنند که کاربرد هرکدام نیز متفاوت است. از دیگر مزایای میلگرد می‌توان به جلوگیری از شکستگی بتن اشاره کرد.

انواع میلگرد بر اساس شکل ظاهری

میلگردها را بر اساس شکل ظاهری و سطح بیرونی‌شان به دو نوع انواع میلگرد ساده و انواع میلگرد آجدار تقسیم بندی می‌کنند. میلگرد ساده سطح صاف و یکدستی دارد اما روی سطح میلگرد آجدار ناهمواری‌های زبری وجود دارد که به آن آج میگویند. به علت وجود همین آج‌هاست که میلگرد آجدار مقاومت بیشتری نسبت به میلگرد ساده دارد.

انواع میلگرد بر اساس استاندارد

میلگرد A1

این میلگردها صاف و بدون آج هستند و برای آهنگری، تغییر شکل و همچنین عملیات جوشکاری استفاده می‌شوند.

میلگرد A2

این نوع میلگرد را به عنوان میلگرد نیمه خشک (ترد) و نیمه نرم می‌شناسند. میلگرد A2 برخلاف میلگرد A1 برای عملیات جوشکاری مناسب نیست و از آن در ساختمان‌سازی و خاموت‌زنی استفاده می‌کنند.

میلگرد A3

این نوع میلگرد را میلگرد خشک (ترد) می‌نامند که آجدار است و عمدتا هم آج جناقی دارد. این میلگرد نیز، مانند میلگرد A2 برای تغییر شکل فراوان و جوشکاری به هیچ عنوان مناسب نیست از آن در عملیات سیویل صنعتی و ساختمانی استفاده می‌شود.

میلگرد A4

میلگرد A4 یا میلگردهای با آج ۵۲۰ و ۵۰۰ از نوع آجدار مرکب می باشند و به علت مقاومت بالای این نوع میلگرد از آن در ساختمان‌سازی، بتن آرمه به جز دیوارهای برشی ویژه قاب های خمشی استفاده می‌شود.

انواع میلگرد صنعتی بر اساس جنس

میلگرد اروپایی

میلگردهای اروپایی از منگنز و یا ترکیبات منگنز ساخته می‌شوند. این میلگردها نسبت به بقیه میلگردها ارزان‌تر هستند و نصب آن‌ها نیز بسیار ساده است. میلگردهای اروپایی مقاومت کمی در برابر انحراف و خم شدن دارند و به همین علت هم برای مناطق زلزله‌خیز مناسب نیست.

میلگرد فولاد کربن

نام دیگر این میلگرد نوار سیاه است و مقاومت کششی خوبی دارد. اما این میلگرد را در مناطقی که رطوبت بالایی دارند نمی‌توان استفاده کرد، چون در برابر رطوبت مقاومت ندارد و دچار زنگ‌زدگی می‌شود و در نهایت سیمان اطراف خود را تخریب می‌کند.

میلگرد با روکش اپوکسی

جنس این میلگرد در واقع همان فولاد کربن است که با روکشی از اپوکسی پوشانده شده است. روکش پولکسی باعث شده تا این میلگرد ۷۰ تا ۱۷۰۰ برابر فولاد کربن در برابر زنگ زدگی مقاومت داشته باشد.

میلگرد گالوانیزه

این نوع میلگرد ۴۰ برابر نسبت به فولاد کربن در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاومت بالاتری دارد و بادوام و سخت است و حتی نسبت به میلگرد اپوکسی مقاوم‌تر است و به همین علت هم قیمت بالاتری نسبت به سایر میلگردها دارد.

میلگرد فایبرگلاس تقویت شده با پلیمر

این نوع میلگرد به میلگرد شیشه‌ای تقویت‌شده با پلیمر معروف است و ترکیبی شبیه به فیبرکربن دارد که باعث می‌شود به آسانی خم نشود و توانایی خمش در برابر تحمل بار دارد. این میلگرد در برابر زنگ زدگی مقاومت بالایی دارد.

میلگرد فولاد ضد زنگ

این میلگرد حدود ۱۵۰۰ برابر مقاومت بیشتری نسبت به میلگرد سیاه دارد و به همین علت نیز گران قیمت است و بهترین تقویت‌کننده بتن در اکثر سازه‌ها محسوب می‌شود تنها نقطه ضعف آن نیز مقاومت پایین آن در برابر خم‌شدگی است.

میلگرد ترمکس

برای رساندن این نوع میلگرد به مقاومت استاندارد حین تولید، بعد از حرارت دیدن فولاد آن را از داخل لوله‌های آب عبور می‌دهند تا به طور ناگهانی سرد شود. در این روش تولید میلگرد ترمکس، سطح میلگرد مقاومتی بالاتر از ۴۰۰ پیدا می‌کند.

میلگرد FRP

این میلگرد به نام اف‌آر‌پی معروف شده است و در برابر خوردگی میلگرد در محیط‌های بازی و اسیدی و سولفات‌ها و کلریدها و همچنین زنگ زدگی مقاومت بالایی دارد.

هنگام استفاده و خرید میلگرد باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

قبلا هم اشاره کردیم که استفاده از میلگرد در ساختمان امر مهمی است چرا که مقاومت و استحکام ساختمان در گروی آن است و کاربرد میلگرد در ساختمان‌سازی متفاوت و بسیار متنوع است.

بنابراین هرگونه اشکال و بی دقتی چه در انتخاب میلگرد مناسب و چه در نصب و استفاده‌ی صحیح آن موجب خسارت‌های زیادی می‌شود. این خسارت می‌توان مالی و یا حتی جانی باشد بنابراین بهتر است نکاتی را به خاطر بسپاریم و از آن‌ها استفاده کنیم تا بتوانیم انتخاب صحیحی از میلگردهای مناسب عملکردشان داشته باشیم. در ادامه با برخی از این نکات آشنا می‌شویم.

استاندارد بودن وزن میلگرد

استاندارد بودن وزن میلگرد بسیار مهم است، زیرا در نهایت روی وزن سازه اثر می‌گذارد و اگر مناسب و طبق استاندارد نباشد خطرناک است.

بنابراین باید دقت کرد که وزن میلگردهای مصرفی مناسب و مطابق با استاندارد باشد. برای این کار دو راه در پیش رو دارید:

یکی استفاده از جدول اشتال میلگرد و دیگری نیز محاسبه از راه فرمول زیر است که به فرمول استاندارد دین (DIN) مشهور است برای وزن انواع میلگرد ساده، آجدار و همچنین وزن کلاف استفاده می‌شود:

(شعاع)۲ * طول* ۳٫۱۴* چگالی فولاد / ۱۰۰۰

پس از محاسبه وزن میلگرد آن را با جدول استاندارد حداکثر و حداقل قطر اسمی میلگرد یا همان جدول اشتال چک کنید تا از استاندارد بودن میلگرد مطمئن شوید.

انواع سایز میلگرد

سایز و ابعاد میلگرد با توجه به کشوری که در آن تولید می‌شود و همچنین استاندارد آن متفاوت است. هر کدام از این میلگردها نیز کاربرد متفاوتی دارند و به همین علت توجه به سایز میلگرد بسیار مهم است. برای مثال قطر میلگردها معمولا بین ۶ تا ۶۰ میلی متر متغیر است و طول آن‌ها نیز ۱۲ متر است و از لحاظ سایزبندی هم در سایزهای مختلف ۱۴، ۱۸ ،۱۶، ۲۰، ۲۲ و … وجود دارند.

انواع استاندارد میلگرد

پیش از این نیز اشاره کردیم که استاندارد تولید میلگرد در کشورهای گوناگون متفاوت است. ایران نیز از استاندارد روسی استفاده می‌کند و ۴ نوع میلگرد بر اساس استاندارد روسی تولید می‌کند که هر کدام کاربرد و مشخصات فیزیکی و فنی متفاوتی دارند.

به همین علت هم بسیار مهم است که قبل از خرید اطلاعات کاملی از این ۴ نوع میلگرد بدست آورید تا انتخاب مناسب و درستی بنا بر نیازتان داشته باشید. سایر استانداردهایی که میلگردها بر اساس آن تولید می‌شوند به نام‌های JIS G3112 ژاپن، DIN 488 آلمان، BS4449 انگلستان، ANSI/AWS D1.4 ایالات متحده و ISO 6935 سازمان جهانی استاندارد است.

آج میلگرد

میلگردهای آجدار روی سطح بیرونیشان ناهمواری‌های سفت و زبری دارند که بر اساس شکل ظاهری و روش تولیدشان نیز با هم متفاوت هستند. کار این آج‌ها این است که باعث ایجاد اصطکاک حین حرکت یا فشار می‌شوند و به این صورت مقاومت بالاتری از خود نشان می‌دهند.

برای مثال یک میلگرد آجدار در کنار بتن سخت‌تر از یک میلگرد ساده در کنار بتن حرکت می‌خورد و جدا می‌شود. میلگردهای آج دار به ۳ دسته‌ی A3 ،A2 و A4 تقسیم می‌شود که هرکدام کاربرد متفاوتی دارند.

گرید A2 در مکان‌هایی که نیاز به استحکام زیادی نداشته باشد و یا ساختمان‌ها و سازه‌های کم ارتفاع استفاده می‌شود. گرید A3 مقاومتر است و به همین دلیل نیز بسیار پرمصرف و پرکاربرد می‌باشد. گرید A4 که آج مرکب دارد و به همین علت هم خواص استحکامی بالاتری دارد.

خواص مکانیکی میلگردها

یکی دیگر از عواملی که حین استفاده از میلگرد باید به آن توجه کرد خواص مکانیکی میلگردها است. روش تولید و میزان ناخالصی‎‌های موجود در میلگرد روی این خواص تاثیر می‌گذارد. در طراحی میلگرد، معیار اصلی مهندسان تنش تسلیم میلگرد است عبارت است از حداکثر نیرویی که به میلگرد وارد‌ و میلگرد دچار تغییر شکل دائمی نمی‌شود. معیار دیگر نیز مقاومت کششی است که عبارت است از بیشترین نیرویی که جسم قبل از شکست تحمل می‌کند. فاکتورهایی مثل آلیاژسازی، کار سرد و یا عملیات حرارتی حین تولید روی این معیارها به شدت تاثیر می‌گذارد. برای مثال میزان کربن به کاررفته در ساخت میلگرد به صورت مستقیم روی جوش‌پذیری میلگرد اثرگذار است.

بسته‌‎بندی میلگرد‎ها

این مقاطع فولادی را به صورت شاخه‎ای و کلاف بسته‎‌بندی می‌کنند. معمولا میلگردهای ۱۲ متری را در بارهای ۲ تا ۵ تنی بسته‌بندی می‌کنند و قطر آن‌ها نیز رویشان حک می‌شود. همچنین میلگردهای کلافی را دور یک قرقره می‌پیچانند که برای انبارهای کوچک بسیار مناسب است. پس پیش از خرید با توجه به ابعاد و ظرفیت انبار بهتر است نوع شاخه‌ای یا کلافی بودن میلگردها را هم در نظر بگیرید.

دریافت مشاوره از کارشناسان میلگرد

مهم نیست چه روش خریدی را برای خرید میلگرد استفاده می‌کنید؛ مهم این است که قبل از خرید حتما اطلاعات دقیق میلگردی را که نیاز دارید به دست آورید، به خصوص انواع میلگرد از نظر قطر را شناسایی کنید و برای خرید آن حتما با مشاور و متخصصان این حوزه مشورت لازم را به عمل آورید تا در هزینه و وقتتان صرفه جویی کنید. به طور کلی همیشه تحقیق در مورد میلگرد را به یاد بسپارید!

اطلاع از میزان بار مورد نیاز

در کشور ما کارخانه‌های متعددی در زمینه تولید میلگرد فعالیت دارند؛ علت این موضوع این است که حجم استفاده از میلگرد به عنوان مهمترین مقطع فولادی به اندازه‎ای زیادی است که باعث شده کارخانه‌های زیادی در این زمینه به خود کفایی برسند.

حتما پیش از خریدتان با مهندسان و متخصصان مشورت کنید تا میزان بار میلگرد مورد نیازتان را تخمین بزنند این نکته به این علت اهمیت دارد که در وهله‌ی اول اگر زیر ۲۵ تن سفارش داشته باشید نمی‌توانید به طور مستقیم از کارخانه میلگرد خرید کنید و باید از سایر شرکت‌های فعال در حوزه‌ی آهن کمک بگیرید و در وهله‌ی دوم نیز با توجه به نوسان قیمت موجود در بازار بهتر است در یک وعده بار خود را تامین کنید تا مجبور به دوباره کاری نشوید.

دریافت و تایید پیش فاکتور

یکی از مراحل سخت و دشوار خرید میلگرد به روش سنتی و تلفنی دریافت و تایید پیش فاکتور است. البته اگر از روش خرید اینترنتی آهن آلات استفاده کنید به این مشکل بر نمی‌خورید. اما این مرحله برای شفافیت در خرید برای هر دو طرف معامله لازم و ضروری است.

نکات مهم در استفاده از میلگرد حین آرماتور بندی

• وظیفه‌ی میلگرد مورد استفاده در خاموت نگهداری میلگرد طولی است، بنابراین دقت در نصب خاموت مطابق استاندارد و ضوابط بسیار مهم است.
• آرماتورهای خم شده نباید باز و بسته و در در دمای زیر ۵ درجه خم شوند.
• میلگردها را بهتر است با استفاده از قیچی مخصوص برش داد و از خم کردن آن توسط هوابرش اجتناب کرد.
• قبل از پروژه آرماتورها را باید از هرگونه روغن، زنگ‌زدگی و یا آلودگی پاک کرد.
• هنگام قالب‌گذاری باید به فاصله‌ی بین میلگرد و دیواره‌ی قالب توجه کرد تا مطابق استاندارد باشد زیرا در غیر این صورت خرابی پی را به دنبال خواهد داشت.
• فاصله بین میلگردهای موازی نباید کمتر از ۲٫۵ سانتی متر از طرفین آن باشد.
• فاصله هر وصله تا وصله‌ی مجاور باید ۴۰ برابر قطر میلگرد فولادی باشد.
• نکته‌ی مهم دیگر این است که آرماتور بندی با توجه به شرایط محیطی انجام شود.

در آخر

اگر می‌خواهید پروژه و سازه مد نظرتان با کیفیت باشد و بدون هرگونه مشکلی باید نکات مهمی که در مورد استفاده از میلگرد باید به آن توجه کرد را به خوبی یاد بگیرید و آن‌ها را چه پیش از خرید و چه هنگام استفاده و آرماتوربندی، استفاده کنید. یکی از راهکارهایی که می‌توانید در هزینه نهایی ساختمان، کارگران و همچنین وقت و انرژی‌تان صرفه‌جویی کنید احترام به این نکات و انجام تک تک آن‌ها می‌باشد.