توافقنامه‌ها؛ بازوهای امارات برای یکه‌تازی در بازارهای ملتهب جهان

به گزارش تجارت نیوز، امارات به‌عنوان یکی از اقتصادهای برجسته و پیشرفته خاورمیانه، همواره در جست‌وجوی راهکارهایی است که بتواند موقعیت خود را در عرصه بین‌المللی تقویت کرده و نقش خود را در اقتصاد جهانی تثبیت کند. این کشور با بهره‌گیری از رویکردی استراتژیک و پیشرفته، تلاش کرده تا روابط اقتصادی و تجاری خود را با کشورهای مختلف در سطوح چندجانبه گسترش داده و همزمان با تمرکز بر تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و گسترش حضور در بازارهای نوظهور و توسعه‌یافته، توافق‌نامه‌های سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلفی را امضا کرده است. این توافق‌نامه‌ها، در نهایت، منجر به تسهیل جریان سرمایه، انتقال فناوری و توسعه همکاری‌های بین‌المللی شده‌اند که امارات را به یکی از مقاصد اصلی سرمایه‌گذاری در سطح جهانی تبدیل کرده است.

یکی از ویژگی‌های برجسته سیاست‌های اقتصادی امارات، انعقاد توافق‌نامه‌های سرمایه‌گذاری است که واسطه‌اش کشورهای مختلف در قامت شرکای اقتصادی در پروژه‌های مشترک و طرح‌های توسعه‌ای همکاری خواهند کرد. این گزاره از این منظر با اهمیت که امارات به‌دنبال تقویت روابط تجاری و اقتصادی در سطح جهانی است، از همین رو چنین توافق‌هایی به‌ویژه در حوزه‌هایی همچون انرژی، زیرساخت‌ها، خدمات، و فناوری اهمیت ویژه‌ای دارند. با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی استراتژیک امارات در منطقه، این کشور توانسته است به‌عنوان یک مرکز حیاتی برای سرمایه‌گذاری در بسیاری از بخش‌ها شناخته شود.

در این راستا، ابوظبی با کشورهای مختلف، از جمله هند، ایالات متحده، چین، مصر و دیگر قدرت‌های اقتصادی، توافق‌نامه‌هایی امضا کرده که هدفش نه تنها افزایش حجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی، بلکه ایجاد زیرساخت‌های ضروری برای رشد پایدار و تعاملات چندجانبه است. از این‌رو، توافق‌نامه‌های امارات هم ابزاری است برای جذب سرمایه‌های خارجی و هم اهرمی خواهد بود برای گسترش همکاری‌های تجاری و فنی با کشورهای مختلف در زمینه‌های نوین.

این توافق‌ها که شامل قراردادهای با هدف تامین انرژی، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و توسعه پروژه‌های زیرساختی،متغیرهایی که به امارات امکان داده‌اند تا به‌عنوان پل ارتباطی بین بازارهای جهانی و منطقه‌ای عمل کرده و از این طریق از فرصت‌های اقتصادی موجود در سطح بین‌المللی بهره برداری کند. از همین رو تجارت پلاس تلاش داشته تا در این مقاله، مهم‌ترین توافق‌نامه‌های امارات در حوزه سرمایه‌گذاری را به شکلی جامع بررسی کرده و بدین طریق از  استراتژی‌های اقتصادی پیشرفته این کشور در راستای تقویت روابط اقتصادی با کشورهای مختلف پرده بردارد.

توافقنامه؛ اهرمی برای مانور در بازارهای جهانی

امارات متحده عربی، در راستای سیاست‌های توسعه اقتصاد خود، تا نیمه اول سال 2025 چندین توافق‌نامه سرمایه‌گذاری جدید با کشورهای مختلف امضا کرده است. این توافق‌نامه‌ها نه تنها در حوزه‌های سنتی مانند تجارت و انرژی، بلکه به حوزه های نوآورانه و زیرساختی نیز گسترش یافته‌اند. به طور خاص، این توافق‌ها در بخش‌های تجارت آزاد، سرمایه‌گذاری مستقیم، تامین انرژی و توسعه زیرساخت‌ها برجسته هستند. به این ترتیب، امارات در تلاش است تا نقش خود را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز اقتصادی منطقه و جهان تقویت کند. در این بخش به تحلیل و بررسی برخی از این توافق‌ها می‌پردازیم.

1. توافق‌های تجاری با بازارهای آسیایی و جهانی

یکی از مهم‌ترین اهداف توافق‌نامه‌های جدید امارات، توسعه روابط تجاری این بازیگر با کشورهای آسیایی و غربی است. در این راستا، امارات مذاکرات برجسته‌ای را با هند برای امضای توافق‌نامه تجارت آزاد (FTA) در جریان دارد. هند، با داشتن بازار بیش از 1.4 میلیارد نفری و رشد اقتصادی مستمر، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای آسیایی شناخته می‌شود. توافق‌نامه تجارت آزاد می‌تواند نقش مهمی در تسهیل مبادلات تجاری و جذب سرمایه‌گذاری‌های متقابل داشته باشد. طبق گزارش‌های بانک جهانی، هند در سال 2023 به‌عنوان یکی از سریع‌ترین اقتصادهای در حال رشد جهان شناخته شده و حالا امضای چنین توافقی فرصتی طلایی برای گسترش روابط تجاری میان دو کشور قلمداد می‌شود.

2. توافق‌های اقتصادی با ایالات متحده

امارات همچنین با ایالات متحده توافق اقتصادی جامع به مبلغ ۲.۵ تریلیون دلار امضا کرده است. این توافق‌نامه نه تنها در زمینه تجارت، بلکه در حوزه‌های سرمایه‌گذاری و فناوری نیز فرصت‌های جدیدی برای همکاری‌های مشترک فراهم می‌کند. امارات و ایالات متحده سال‌هاست که روابط اقتصادی مستحکمی دارند و این توافق می‌تواند به‌عنوان یک نقطه عطف در توسعه همکاری‌های دوجانبه عمل کند. طبق گزارش‌های صندوق بین‌المللی پول (IMF)، ایالات متحده در سال 2023 به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان شناخته شده و این توافق‌نامه می‌تواند به‌ویژه در عرصه‌های نوآورانه، مانند فناوری‌های دیجیتال و صنایع نوین، تاثیر قابل توجهی داشته باشد.

3. سرمایه‌گذاری‌های کلان در شمال آفریقا

همزمان امارات به‌طور مستمر در تلاش است تا روابط خود را با کشورهای شمال آفریقا گسترش دهد. در این راستا، توافق‌نامه سرمایه‌گذاری مستقیم به مبلغ ۸.۲ میلیارد دلار با مصر امضا شده است. این توافق می‌تواند به تقویت بخش‌های مختلف اقتصادی مصر از جمله صنعت، کشاورزی و زیرساخت‌ها کمک کند. بر اساس گزارش‌های بانک جهانی، مصر در سال 2023 با رشد اقتصادی پایدار و توسعه بخش‌های کلیدی، به‌عنوان یک شریک استراتژیک برای ابوظبی در شمال آفریقا شناخته می‌شود. این توافق‌نامه می‌تواند روابط اقتصادی دو کشور را بیش از پیش تقویت کرده و پروژه‌های بزرگ زیرساختی در مصر را ممکن سازد.

4. موافقت‌نامه‌های مالی با کشورهای غربی و آسیایی

در کنار توافق‌نامه‌های اقتصادی و تجاری، امارات به‌دنبال تقویت روابط مالی خود با کشورهای غربی است. در این راستا، توافق‌نامه سرمایه‌گذاری در سهام اماراتی به مبلغ ۰.۳ میلیارد دلار با کانادا امضا شده است. این توافق‌نامه در قالب صندوق سرمایه‌گذاری مشترک به‌منظور تقویت روابط تجاری و مالی میان دو کشور طراحی شده است. گزارش‌های بانک جهانی نشان می‌دهند که کانادا یکی از کشورها با بیشترین رشد در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی است و این توافق می‌تواند به‌عنوان یک گام مهم در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی به امارات عمل کند.

5. پروژه‌های زیرساختی و توسعه انرژی در سوریه و چین

امارات همچنین در زمینه پروژه‌های زیرساختی با کشورهای مختلف همکاری کرده است. در این زمینه، توافق‌نامه‌هایی در حال مذاکره با سوریه برای توسعه پروژه‌های زیرساختی، از جمله فرودگاه‌ها و مترو، به مبلغ ۱۵ میلیارد دلار در جریان است. این پروژه‌ها می‌توانند به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و شهری در سوریه کمک کنند، گزاره‌ای که یکی از اهداف بلندمدت امارات در تقویت روابط با کشورهای عربی است.

در حوزه تامین انرژی نیز توافق‌نامه ۳۰ ساله تأمین گاز طبیعی مایع (LNG) با چین امضا شده است. پکن به واسطه رشد تقاضای بالای انرژی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت و گاز در جهان شناخته می‌شود. از همین رو این توافق می‌تواند امارات را به یکی از تامین کنندگان کلیدی انرژی چین تبدیل کرده و روابط تجاری و انرژی دو کشور را به‌طور قابل توجهی تقویت کند. بانک جهانی پیش‌بینی کرده که چین در سال‌های آینده همچنان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی خواهد بود و این توافق می‌تواند در آینده به‌عنوان یکی از پروژه‌های کلیدی در سطح بین‌المللی مطرح شود.

در مجموع می‌توان گفت توافق‌نامه‌های سرمایه‌گذاری جدید امارات تا نیمه اول سال 2025، به‌ویژه در حوزه‌های تجارت آزاد، سرمایه‌گذاری مستقیم، تامین انرژی و پروژه‌های زیرساختی، نقش مهمی در توسعه روابط تجاری و اقتصادی این کشور با کشورهای مختلف ایفا کرده‌اند. این توافق‌ها به‌ویژه در تقویت همکاری‌های بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی اثرگذار بوده و امارات را به یکی از مقاصد اصلی سرمایه‌گذاری در سطح جهانی تبدیل کرده‌اند. به‌طور کلی، این توافق‌ها نشان‌دهنده استراتژی هوشمندانه امارات در گسترش دامنه نفوذ اقتصادی خود و تقویت موقعیت بین‌المللی‌اش در عرصه‌های مختلف اقتصادی است.

شبکه‌ای جهانی با ۱۲۰ توافق‌نامه

امارات متحده عربی با امضای ۱۲۰ توافق‌نامه دوجانبه سرمایه‌گذاری (BITs) با کشورهای مختلف، به‌عنوان یکی از پیشگامان در مسیر ایجاد چارچوب‌های قانونی برای حمایت از سرمایه‌گذاری‌های متقابل در سطح جهانی شناخته می‌شود. به باور ناظران این توافق‌نامه‌ها به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند تامین انرژی، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و فناوری می‌توانند تاثیرات مثبتی بر رشد اقتصادی و تجاری کشورها داشته باشند. از همین رو امارات متحده عربی تا نیمه اول سال ۲۰۲۵، توافق‌نامه‌های دوجانبه سرمایه‌گذاری جدیدی با کشورهای مختلف امضا کرده است. برای مثال، در فوریه ۲۰۲۵، توافق‌نامه‌هایی با کشورهای اسواتینی، سریلانکا، و نیوزیلند امضا شد که در حال حاضر در مرحله اجرایی قرار ندارند. این توافق‌نامه‌ها نشان‌دهنده تلاش امارات برای گسترش روابط اقتصادی با کشورهای مختلف در سطح جهانی است. همچنین چنین توافق‌نامه‌هایی، فرصت‌های بی‌شماری برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها فراهم می‌کنند تا در بخش‌های مختلف اقتصادی فعالیت کنند.

حال با توجه به شبکه گسترده توافق‌نامه‌های دوجانبه سرمایه‌گذاری امارات متحده عربی، این کشور به‌عنوان یک مقصد جذاب برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی شناخته می‌شود. این توافق‌نامه‌ها نه‌تنها به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی کمک می‌کنند، بلکه زمینه‌ساز تقویت روابط اقتصادی و تجاری امارات با کشورهای مختلف در سطح جهانی خواهند بود.

1. تأثیرات اقتصادی توافق‌نامه‌های BITs

توافق‌نامه‌های دوجانبه سرمایه‌گذاری به تقویت همکاری‌های اقتصادی میان امارات و کشورهای دیگر کمک کرده‌اند. طبق آمار بانک جهانی، کشورهای عضو این توافق‌نامه‌ها به‌طور متوسط شاهد رشد قابل توجهی در جذب سرمایه‌گذاری‌های مشترک و خارجی بوده‌اند. برای مثال، امارات با کشورهای آسیایی مانند چین و هند و همچنین کشورهای اروپایی و آفریقایی این توافق‌نامه‌ها را امضا کرده است که منجر به ایجاد فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری جدید در زمینه‌هایی مانند صنایع نفت و گاز، فناوری، و خدمات شده است.

2. تقویت بخش انرژی

امارات به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی، بسیاری از توافق‌نامه‌های BIT خود را در زمینه تامین انرژی و پروژه‌های زیرساختی امضا کرده است. این توافق‌ها می‌توانند به‌ویژه در تامین انرژی پایدار و بهبود زیرساخت‌های انرژی در کشورهای شریک، تأثیرات بلندمدتی داشته باشند. با توجه به ظرفیت‌های بالای امارات در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های نوین، این توافق‌ها به کشورهای مصرف‌کننده انرژی، مانند چین و هند، فرصت‌های استراتژیکی را برای تحقق منابع انرژی پایدار فراهم کرده‌اند.

3. ایجاد بستر قانونی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی

توافق‌نامه‌های BIT نه‌تنها برای کشورهای امضاکننده به‌سان چتر حمایتی است، بلکه به کشورهای میزبان نیز کمک می‌کنند تا بتوانند از سرمایه‌گذاری‌های خارجی بهره‌برداری کنند. امارات با توجه به ثبات سیاسی و اقتصادی حاکم، به یکی از مقاصد اصلی سرمایه‌گذاری خارجی تبدیل شده است. طبق گزارش بانک جهانی، امارات در سال‌های اخیر رتبه بالایی در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی مستقیم ثبت کرده و این امر به‌طور مستقیم ناشی از توافق‌نامه‌های دوجانبه سرمایه‌گذاری است. گزارش‌های بانک جهانی و سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)، بر این حقیقت تاکید دارند که ابوطبی در سال‌های اخیر شاهد رشد قابل توجهی در میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی بوده و به طور مشخص  این بازیگر در سال 2023 بیش از ۱۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را جذب کرده است که بخش عمده‌ای از این سرمایه‌گذاری‌ها به‌واسطه توافق‌نامه‌های دوجانبه حاصل شده است.

علاوه بر این، طبق داده‌های موسسه UNCTAD، امارات در میان کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، بالاترین نرخ‌های جذب سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی را به خود اختصاص داده و بخش عمده‌ای از این رشد به‌دلیل توافق‌نامه‌های BIT با کشورهای مختلف است.

توافق‌نامه‌های جامع اقتصادی (CEPA)

توافق‌نامه‌های جامع اقتصادی (CEPA) یکی از ابزارهای کلیدی استراتژی اقتصادی امارات جهت گسترش روابط تجاری و سرمایه‌گذاری بین‌المللی‌اش به شمار می‌روند. تا نیمه اول سال 2025، امارات موفق به امضای ۲۱ توافق‌نامه جامع اقتصادی با کشورهای مختلف از جمله هند، چین، کره جنوبی، ژاپن، و کشورهای اروپایی و آفریقایی شده است. این توافق‌ها در حوزه‌های مختلفی همچون تجارت، خدمات، سرمایه‌گذاری، انرژی، و فناوری امضا شده و نقش مهمی در تسهیل جریان سرمایه، کالا، و فناوری بین کشورها ایفا می‌کنند. طبق گزارش‌های سازمان توسعه تجارت جهانی (WTO)، توافق‌نامه‌های CEPA به طور مشخص در تسهیل تجارت آزاد و دسترسی به بازارهای جدید، از جمله در بخش‌های فناوری و انرژی، موفق عمل کرده‌اند.

1. توسعه تجارت و تقویت صادرات

توافق‌نامه‌های CEPA امارات نه‌تنها موجب افزایش تجارت بین‌المللی این کشور شده، بلکه دسترسی امارات به بازارهای جدید و پر ظرفیت را تسهیل می‌کند. طبق داده‌های بانک جهانی، تجارت بین‌المللی امارات پس از امضای این توافق‌نامه‌ها به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. به‌طور خاص، امارات توانسته به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری برای کشورهای جنوب آسیا و منطقه خاورمیانه شناخته شود. برای مثال، توافق‌نامه CEPA با هند، که در سال ۲۰۲۲ امضا شد، موجب افزایش حجم تجارت دوجانبه به میزان ۲۰ درصد طی سال اول اجرایی شدن آن شده است.

2. سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری

یکی از اهداف اصلی توافق‌نامه‌های CEPA، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تسهیل انتقال فناوری به داخل امارات است. امارات در این زمینه موفق به جذب سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی از کشورهای مختلف شده است. طبق گزارش‌های سازمان سرمایه‌گذاری جهانی (UNCTAD)، امارات توانسته در نتیجه این توافق‌نامه‌ها، حجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی مستقیم (FDI) را در بخش‌های تکنولوژی، انرژی و صنایع نوین افزایش دهد. به‌عنوان مثال، همکاری با چین در زمینه فناوری‌های پیشرفته موجب انتقال دانش و فناوری‌های نوین در صنعت هوش مصنوعی و رباتیک به امارات شده است.

3. تقویت بخش انرژی و همکاری‌های تجدیدپذیر

امارات همچنین با استفاده از توافق‌نامه‌های CEPA، بخش انرژی خود را به‌ویژه در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر تقویت کرده است. این کشور با بازیگران پیشرفته در حوزه انرژی‌های پاک، مانند ژاپن و کره جنوبی، توافق‌هایی در زمینه همکاری در زمینه تولید انرژی خورشیدی و بادی امضا کرده است. طبق گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، امارات در حال حاضر یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای منطقه در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر است و با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و سرمایه‌گذاری‌های خارجی، به هدف خود برای تبدیل شدن به یک هاب جهانی انرژی‌های پاک نزدیک می‌شود.

4. توسعه زیرساخت‌های مالی و تجاری

یکی دیگر از دستاوردهای توافق‌نامه‌های CEPA، توسعه زیرساخت‌های مالی و تجاری امارات است. این بازیگر با تسهیل دسترسی به بازارهای جدید توانسته به قطب مهم برای سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی تبدیل شود. طبق داده‌های منتشر شده توسط صندوق بین‌المللی پول (IMF)، امارات در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی در بخش‌های مالی و سرمایه‌گذاری تجربه کرده و این امر به دلیل تقویت روابط تجاری و اقتصادی از طریق توافق‌نامه‌های CEPA است.

چشم‌انداز آینده توافق‌نامه‌های CEPA

توافق‌نامه‌های CEPA امارات به‌ویژه با کشورهای آسیایی مانند چین و هند، به‌عنوان نقطه عطف در روابط اقتصادی این کشور با آسیا در نظر گرفته می‌شوند. امارات با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی خود و تسهیل توافق‌نامه‌های تجاری، به دنبال گسترش روابط تجاری و اقتصادی با قدرت‌های نوظهور در بازارهای آسیایی است. طبق پیش‌بینی‌های بانک جهانی، با ادامه روند امضای توافق‌نامه‌های CEPA، امارات می‌تواند به‌عنوان یک دروازه کلیدی برای دسترسی به بازارهای آسیایی و جهانی شناخته شود.

همچنین، با توجه به روند جهانی حرکت به سمت اقتصادهای دیجیتال و سبز، توافق‌نامه‌های CEPA می‌تواند به‌عنوان سکوی پرتابی برای ایجاد هم‌افزایی میان فناوری‌های نوین و صنایع پاک در این کشور عمل کند. به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند اینترنت اشیاء (IoT)، بلاک‌چین، و انرژی‌های تجدیدپذیر، امارات می‌تواند به‌عنوان یک بازیگر اصلی در زمینه نوآوری و فناوری در سطح جهانی شناخته شود.

در نهایت باید گفت توافق‌نامه‌های جامع اقتصادی (CEPA) امارات تا نیمه اول سال 2025 نشان‌دهنده استراتژی هوشمندانه و بلندمدت این بازیگر با هدف گسترش روابط تجاری و اقتصادی اش با کشورهای مختلف است. این توافق‌ها نه‌تنها به‌عنوان ابزارهای کلیدی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی عمل می‌کنند، بلکه به‌سان عاملی برای تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و فناوری‌های نوین در امارات به‌شمار می‌روند. با ادامه روند امضای این توافق‌نامه‌ها و گسترش روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای مختلف، امارات به‌طور مستمر در تلاش است تا به‌عنوان یک بازیگر اصلی در عرصه جهانی شناخته شود و جایگاه خود را در بازارهای بین‌المللی به‌ویژه در زمینه‌های انرژی، فناوری و سرمایه‌گذاری تثبیت کند.