تفاوت قیمت تتر و دلار: کدام را بخریم؟! راهنمای کامل

به گزارش تجارت نیوز، در این روزها که قیمت دلار و تتر سرتیتر خیلی از کانال‌ها و سایت‌های خبری است، نکته‌ای جلب توجه می‌کند. اختلاف قیمت بین تتر و دلار. اما دلیل تفاوت قیمت تتر و دلار چیست؟ این اختلاف به دلیل تقاضای زیاد در ایران، واکنش سریع تتر به تغییرات ارزش ریال، محدودیت‌های قانونی دلار کاغذی و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران برای انتقال پول است.

دلیل تفاوت قیمت تتر و دلار در بازار جهانی

تتر طوری طراحی شده که ارزش آن تقریباً معادل یک دلار آمریکا باشد. با این حال، در بازار جهانی، قیمت USDT اغلب نوسانات بسیار کوچکی در اطراف این سطح اسمی دارد و به ندرت دقیقاً 1 دلار باقی می‌ماند.

این انحرافات کوچک که اصطلاحاً به آن عدم اتصال به پگ (de-pegging) گفته می‌شود، دلایل متعددی دارد که ناشی از مکانیسم‌های بازار و ابهامات ذاتی این دارایی است.

تقاضا و نقدینگی بازار

تقاضای بازار یکی از عوامل اصلی تعیین کننده‌ی تفاوت جزئی قیمت تتر است. در دوره‌هایی که تقاضا برای خرید تتر (برای مثال، جهت خروج سریع از یک ارز دیجیتال دیگر یا سپرده‌گذاری در صرافی‌ها) بسیار بالا باشد، قیمت آن می‌تواند کمی از 1 دلار فراتر رود و بالاتر معامله شود. برعکس، اگر سرمایه‌گذاران به سرعت تترهای خود را به پول فیات تبدیل کنند، قیمت می‌تواند کمی پایین‌تر از 1 دلار معامله شود.

به عبارت دیگر، در حالی که تتر پشتوانه‌ی دلاری دارد، قیمت آن در صرافی‌ها توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، نه صرفاً پشتوانه. نوسانات شدید در بازار کریپتو اغلب منجر به افزایش حجم معاملات USDT و نوسانات کوچک قیمتی آن می‌شوند.

ریسک پشتوانه و شفافیت

بدبینی‌ها نسبت به شفافیت تتر و نگرانی‌های تاریخی در مورد پشتوانه‌ی آن، عامل دیگری برای انحراف قیمت از دلار است. تتر ادعا می‌کند که هر واحد USDT با دارایی‌های ذخیره، معادل 1 دلار، پشتیبانی می‌شود. با این حال، ماهیت دقیق و کیفیت این دارایی‌های ذخیره (که شامل اوراق تجاری، سپرده‌های بانکی، و غیره است) همیشه زیر سؤال بوده است.

در نتیجه‌ی نگرانی‌ها در مورد کافی بودن و نقدشوندگی ذخایر، در مواقع بحرانی یا در صورت انتشار اخبار منفی، معامله‌گران ممکن است برای فروش تتر خود عجله کنند، که این امر می‌تواند باعث کاهش موقت قیمت تتر به زیر 1 دلار شود، چون بازار ارزش کمتری برای آن قائل می‌شود.

شکاف بین ترید و بازخرید

روی کاغذ، تتر باید همیشه 1 دلار باشد، اما در صرافی‌ها قیمتش کمی بالا و پایین می‌رود. دلیل اصلی این انحرافات کوچک، کارمزدها و محدودیت‌های تبدیل تتر به دلار است که باعث می‌شود فعالان بازار نتوانند بلافاصله قیمت را دقیقاً به 1 دلار برسانند.

تریدرهای حرفه‌ای به نام آربیتراژورها مسئول این کار هستند. وقتی قیمت تتر در صرافی به زیر 1 دلار سقوط می‌کند، آن‌ها تتر ارزان را می‌خرند و در جای دیگری که تتر گران‌تر است می‌فروشند. این کار، تقاضا را بالا برده و قیمت را دوباره به سمت 1 دلار سوق می‌دهد.

با این وجود، چون خرید و فروش تتر، شامل کارمزد و زمان انتظار است و فقط برای مبالغ بزرگ سوددهی دارد، آربیتراژورها تا زمانی که سودشان هزینه‌ها را پوشش ندهد، این کار را انجام نمی‌ندهند. در نتیجه، یک شکاف کوچک بین قیمت بازار و ارزش اسمی 1 دلار باقی می‌ماند.

علت تفاوت قیمت تتر و دلار در بازار ایران

تا اینجای کار دیدیم که اختلاف قیمتی بین دلار و تتر ممکن است در حد یک سنت یا 0.1 سنت باشد اما آیا قضیه همینجا تمام می‌شود؟ خیر! این اختلاف در بازار ایران روایت دیگری دارد. در ادامه چند عامل تفاوت قیمت تتر و دلار در ایران را بررسی می‌کنیم.

محدودیت در خرید دلار فیزیکی

در ایران، دسترسی آسان و بدون محدودیت به دلار کاغذی یا همان دلار فیزیکی وجود ندارد. دولت و بانک مرکزی برای حفظ ذخایر ارزی، محدودیت‌های شدیدی بر میزان و نحوه‌ی خرید و فروش دلار اعمال می‌کنند که این محدودیت‌ها باعث می‌شود تقاضای انباشته برای دلار به سمت دارایی‌های جایگزین برود.

این شرایط، تقاضا برای تتر را که به آسانی و بدون محدودیت‌های دولتی قابل خرید و فروش است، به شدت افزایش می‌دهد. وقتی تقاضا برای یک دارایی بالا برود، طبیعی است که قیمت آن از معادل رسمی خود فراتر رفته و بالاتر از قیمت دلار فیزیکی معامله شود. این عامل، بین تتر و دلار شکاف قیمتی ایجاد می‌کند.

تفاوت در سرعت واکنش به تغییرات ارزش ریال

نوسانات ارزش ریال نسبت به دلار، هم قیمت دلار و هم قیمت تتر را تغییر می‌دهد، اما تتر بسیار سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد. در واقع، تتر به دلیل ماهیت 24 ساعته و بدون محدودیت بودن، مثل دماسنجی عمل می‌کند که بلافاصله تغییرات انتظارات بازار را ثبت می‌کند و مسیری را ترسیم می‌کند که دلار فیزیکی با تأخیر طی خواهد کرد.

برای مثال، زمانی که اخبار مهم سیاسی یا اقتصادی مانند فعال شدن مکانیزم ماشه منتشر می‌شود، تتر به سرعت صعودی شده و چند روز بعد دلار فیزیکی همان مسیر را دنبال می‌کند. همچنین در ماه‌های گذشته که صحبت مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا مطرح شد، این تتر بود که زودتر از دلار، تحت تأثیر قرار گرفت و ریخت، چون واکنش بازار ارز دیجیتال آنی است.

محدودیت‌ها و تحریم‌های بانکی

یکی از عوامل کلیدی تفاوت قیمت، تحریم‌های بانکی بین‌المللی علیه ایران است. به دلیل این تحریم‌ها، امکان انتقال وجه مستقیم و آسان بین‌المللی و تبدیل ریال به دلار در خارج از کشور یا بالعکس، برای شهروندان و کسب‌وکارهای ایرانی به راحتی وجود ندارد. این امر باعث می‌شود نیاز به یک ابزار جایگزین برای جابه‌جایی ارزش، بیش از پیش احساس شود.

تتر به عنوان یک ارز دیجیتال، این محدودیت‌ها را دور می‌زند و راه حلی سریع و نسبتاً آسان برای انتقال ارزش دلاری به داخل و خارج کشور فراهم می‌کند. این کارایی تتر در محیط تحریم زده‌ی ایران، تقاضای آن را به شدت افزایش داده و باعث می‌شود تریدرها تمایل داشته باشند برای دستیابی به این ابزار نقل و انتقال، قیمتی بالاتر از نرخ دلار فیزیکی بپردازند.

کارمزد تراکنش تتر در صرافی‌های مختلف

ساختار کارمزدی در صرافی‌های داخلی ایران نیز می‌تواند به تفاوت قیمت دلار و تتر کمک کند، هرچند که معمولاً تأثیر آن به اندازه عوامل کلان اقتصادی نیست. هر صرافی بسته به حجم معاملات، میزان نقدینگی و سیاست‌های مالی خود، کارمزدهای متفاوتی برای خرید و فروش تتر اعمال می‌کند.

علاوه بر کارمزدهای صرافی‌ها، تفاوت بین قیمت خرید و فروش در هر پلتفرم نیز متفاوت است. این نوسانات محلی که ناشی از مکانیسم‌های داخلی هر صرافی است، باعث می‌شود قیمت تتر در لحظه بین پلتفرم‌های مختلف کمی فرق کند. در نهایت، زمانی که تریدرها بخواهند سود خود را به ریال تبدیل کنند، این کارمزدها باعث افزایش فاصله بین نرخ اسمی دلار و قیمت معاملاتی تتر خواهد شد.

اختلاف قیمت تتر با دلار چقدر است؟

اختلاف قیمت تتر با دلار در بازار ایران معمولاً یک نوسان دائمی دارد. در حالت عادی، این تفاوت می‌تواند از چند صد تومان تا 3 یا 4 هزار تومان باشد، به طوری که تتر اغلب گران‌تر از دلار فیزیکی معامله می‌شود.

در حال حاضر و در تاریخ 8 مهر 1404، قیمت دلار در بازار آزاد حدود 114 هزار تومان و تتر حدود 112 هزار تومان اعلام شده است.

مقایسه تتر و دلار

دلار آمریکا ارزی است که توسط یک دولت مرکزی (ایالات متحده) پشتیبانی می‌شود و ابزاری جهانی برای تجارت و ذخیره‌ی ارزش است. ارزش آن توسط فدرال رزرو مدیریت و تضمین می‌شود. با این حال، دلار فیزیکی در سیستم بانکی سنتی کند عمل می‌کند و نقل و انتقال آن بین کشورها زمان‌بر و پرهزینه است. همچنین کاملاً توسط نهادهای دولتی نظارت می‌شود.

تتر استیبل کوینی است که ادعا دارد به ازای هر واحد تتر، یک دلار آمریکا یا معادل آن در ذخایرش نگهداری می‌کند. کارایی اصلی آن فراهم کردن یک ابزار دیجیتالی و بدون نیاز به بانک برای تریدرها است تا بتوانند به سرعت و با کارمزد پایین‌تر، ارزش را در سراسر دنیا جابه‌جا کنند و به دلیل حجم بالای معاملات، نقدینگی عمیقی را در بازار ارزهای دیجیتال فراهم می‌کند.

در جدول زیر مقایسه‌ای از این دو ارز خواهیم داشت.

تتر بخریم یا دلار؟ کدام بهتر است؟

این سؤالی است که به هدف و اولویت شما بستگی دارد. اگر به دنبال نگهداری ارزش در برابر ریال هستید و می‌خواهید یک دارایی جهانی داشته باشید که از تحریم‌های بانکی دور بماند، تتر یک انتخاب عالی است. تتر به شما اجازه می‌دهد 24 ساعته و بدون نیاز به بانک‌ها، سرمایه خود را به سرعت جابه‌جا کرده یا در صرافی‌های ارز دیجیتال معامله کنید. البته باید ریسک بلوکه شدن دارایی را در نظر داشته باشید.

از سوی دیگر، اگر هدف شما صرفاً داشتن یک دارایی فیزیکی بدون استفاده روزانه یا به‌عنوان ذخیره‌ای امن و ملموس است، دلار فیزیکی ممکن است حس اطمینان بیشتری بدهد. اگرچه دلار فیزیکی محدودیت‌هایی برای خرید دارد و جابه‌جایی آن سخت‌تر است، اما پشتوانه‌ی دولتی داشته و نگرانی‌های مربوط به شفافیت ذخایر یک شرکت خصوصی را ندارد. برای شروع، می‌توانید از طریق سایت خرید تتر ایکس پی اقدام کنید.

چرا تتر در ایران معمولاً گران‌تر از دلار فیزیکی معامله می‌شود؟

به دلیل تقاضا برای جابه‌جایی سریع و بدون محدودیت پول در محیط تحریمی، تتر عمدتاً گران‌تر از دلار است.

آیا گران‌تر بودن دلار فیزیکی نسبت به تتر، نشانه‌ی کاهش قیمت است؟

بله، زمانی که دلار فیزیکی پیشتاز می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای باشد که بازار منتظر کاهش قیمت تتر و سپس دلار است.

آیا ذخایر پشتوانه‌ی تتر (USDT) کاملاً شفاف است؟

این موضوع همیشه مورد بحث بوده است. با وجود گزارش‌های دوره‌ای، برخی منتقدان هنوز شفافیت کامل را زیر سؤال می‌برند.

تفاوت قیمت تتر و دلار در ایران یک پدیده‌ی دوگانه است. در سطح جهانی، این شکاف کوچک ناشی از مکانیسم‌های آربیتراژ و کارمزدهاست. اما در بازار ایران، این تفاوت بسیار عمیق‌تر بوده و ناشی از محدودیت‌های دسترسی به دلار فیزیکی و نیاز به ابزار انتقال پول بدون تحریم است که تتر این مزیت را فراهم می‌کند. به دلیل اینکه در بازار ارزهای دیجیتال و البته تتر تعطیلی وجود ندارد، این استیبل کوین واکنش سریع‌تری به بازار نشان داده و اغلب مسیر قیمتی آینده‌ی دلار فیزیکی را پیش‌بینی می‌کند.