در تاریخ سیاست لحظاتی هست که دولتها میان دو راهی مصلحت و حقیقت میایستند؛ یکسو آرامش کوتاهمدت پنهانکاری است و سوی دیگر بیقراری صداقت. اکثر دولتها اولی را برمیگزینند؛ معدودی اما دومی را و آناناند که مسیر تاریخ را تغییر میدهند.
نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین گفت شکست مذاکرات برای احیای توافق هستهای ایران ناشی از اشتباهات بنیادین و اقدامات غیرمنطقی کشورهای غربی بوده است.
معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر خارجه با بیان این که «امروز قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به پایان میرسد»، گفت: مفاد برجام صریح و غیرقابل تفسیر است.
وزارت امور خارجه روسیه در بیانیهای با اشاره به پایان دوره ۱۰ ساله تعیین شده در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در روز شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴ تأکید کرد: در این مرحله باید موضوع نظارت بر عدم اشاعه هستهای درباره ایران از فهرست مسائل تحت بررسی این شورا خارج شود.
«محمدجواد ظریف» در پاسخ به سوالات متعدد حاضران به برخی ادعاهای سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه واکنش نشان داد و با بیان اینکه نه تنها اسنپ بک برای روزهای آخر مذاکرات نبود بلکه اختصاص به گفت وگوهای بین بنده و جان کری وزیر خارجه آمریکا نیز نداشت، افزود: آقای لاوروف و فرانسویها پیشنهادی در مورد وضعیت قطعنامههای گذشته شورای امنیت علیه ایران دادند که خیلی بد بود و ما تلاش زیادی کردیم تا آن پیشنهاد را کنار بگذاریم.
روزنامه جمهوری اسلامی در یادداشتی با محوریت بازگشت تحریمهای سازمان ملل و فعال شدن مکانیزم ماشه، بر ضرورت درک زمان مناسب برای پرداختن به اختلافات داخلی تأکید کرده و هشدار داده است که غفلت از این مسئله میتواند به جای حل مشکلات، شرایط را وخیمتر سازد.
روزنامه جوان در یادداشتی تند علیه رفتار برخی نمایندگان و مخالفان برجام، از موج اتهامزنیهای بیپایان به حسن روحانی و دولتهای پیشین انتقاد کرد و این جدلها را عامل ابتذال فضای سیاسی و بیانسجامی ملی دانست. جوان با کنایه به مقایسههای «بیشرمانه» و ادعاهای استقلال سیاسی برخی نمایندگان، تأکید کرد که انتساب گذشته آنان به جایگاه رهبری بوده و امروز تغییر مواضعشان صرفاً به گسترش شکاف سیاسی دامن میزند.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: اقدام سه کشور اروپایی در تبعیت از آمریکا برای بازگرداندن قطعنامههای لغو شده شورای امنیت علیه ایران، ناموجه و غیرقانونی است.
وزیرخارجه پیشین جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به اینکه «هنوز فرصت برای دیپلماسی در پرونده هستهای ایران است»، گفت: گزینههایی مثل تشکیل کنسرسیوم، تجدید همکاری ایران با آژانس، آغاز مذاکرات میان ایران و سه کشور اروپایی بهعلاوه روسیه و چین و شاید در ادامه پیوستن آمریکا به این روند، همچنان روی میز هستند و میتوانند بررسی شوند، اما به شرط آنکه اروپا دست از ریاکاری بردارد.
شورای امنیت سازمان ملل که امشب برای رایگیری درباره پیشنویس قطعنامه ارائه شده از سوی روسیه و چین برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ نشست برگزار کرد، به سبب کارشکنی قابل پیش بینی غربیها به این قطعنامه رای نداد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که در مذاکرات و دیدارها با مقامات ایرانی در نیویورک تلاش زیادی برای دیپلماسی انجام شده و امیدواریم به راه حل دیپلماتیک در ارتباط با ایران دست یابیم.
برجام برای ایران تنها یک توافق سیاسی نبود، بلکه آزمونی از حکمت جمعی و ظرفیت حکمرانی بود، همانند هر توافقی، نقاط قوت و ضعف داشت؛ اما معضل بنیادین اصلی در فقدان انسجام حکمرانی پس از تصمیم نهایی نهفته بود.
حسن روحانی گفت: نخستین کسی که نقض اساسی کرد و از برجام به طور کلی خارج شد، خود ترامپ بود در سال ۹۷، البته آنطور که آقای پوتین برای من توضیح داد، ترامپ از برجام خارج شد به این دلیل که به او گفته بودند اگر شما از برجام خارج شوید، بلافاصله ایران از برجام خارج میشود و اگر ایران بلافاصله از برجام خارج میشد، همه قطعنامهها و همه تحریمها برمیگشت و همه چیز به گردن ما میافتاد. منتهی ایران هوشمندی کرد و این کار را نکرد.
فعالسازی مکانیزم ماشه، اگرچه هنوز در سطح حقوقی و سیاسی محل بحث است، اما در صورت وقوع، اقتصاد ایران را با یک شوک چندوجهی مواجه خواهد کرد؛ شوکی که همزمان بر نفت، ارز، سرمایهگذاری، تورم و معیشت مردم اثر میگذارد. تجربه نشان داده است که هر بار تحریمها تشدید شده، اقتصاد ایران با چالشهای جدی روبهرو گشته، اما در عین حال فرصتهایی نیز برای اصلاحات ساختاری ایجاد شده است. پرسش اصلی این است که آیا این بار سیاستگذاران میتوانند از دل بحران، مسیر تازهای برای تابآوری و رشد اقتصادی بیابند یا خیر.
منابع دیپلماتیک به خبرگزاری آمریکایی گفتند که مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی عضو برجام درباره تهدید فعالسازی مکانیزم ماشه در ژنو بدون نتیجه قطعی به پایان رسید، اما طرفین تصمیم گرفتند رایزنیها را ادامه دهند.
در برخی کانالهای تلگرامی خبری با این مضمون منتشر شده که «مکانیسم ماشه فعال شد» که واقعیت ندارد. مکانیسم ماشه یا اسنپ بک (به انگلیسی: Snapback Mechanism) سازوکاری در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است که به اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد اجازه میدهد در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، بدون […]
در فضای سیاسی امروز ایران، حملات و انتقادات و تعابیری که سالها از برجام مطرح میشد، حالا بهمرور زیر سؤال رفته و در گفتوگوهای صریح برخی از مسئولان سابق سیاست خارجی، با نگاهی از درون، به چالش کشیده میشود
حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان با اشاره به تهدید اروپا به استفاده از «مکانیسم ماشه»، این اقدام را ناشی از «نابلدی» در متن برجام و همچنین «تهدیدی توخالی» خواند.
مکانیسم ماشه (Trigger Mechanism) در برجام، به نام رسمیتر «مکانیسم حلوفصل اختلافات» (Dispute Resolution Mechanism)، یکی از سازوکارهای مندرج در ضمیمه چهارم برجام است که به طرفهای این توافق امکان میدهد در صورت نقض تعهدات توسط یکی از اعضا، روند بازگشت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل را آغاز کنند.
آسمان روابط اروپا با آمریکا این روزها بارانی است و کشورهای اروپایی نیز با وجود نارضایتی از عملکرد ایران در جنگ اوکراین، تمایلی ندارند با اقدامی نابخردانه رودروی آمریکا قرار بگیرند. این موضوع بدین معناست که اگر ایران و آمریکا پس از تصویب قطعنامه تند و شدیداللحن شورای حکام تصمیم بگیرند همچنان پای میز مذاکره بنشینند، اروپا فرصتی برای ادامه روند دیپلماسی در نظر خواهد گرفت. البته اگر ترامپ بهیکباره زیر میز مذاکره با ایران نزند!
