فرش دستباف ایرانی، نماد هنر، هویت و اقتصاد سنتی کشور، این روزها با چالش‌هایی چون افت صادرات، کاهش بیمه بافندگان و خروج نسل جوان از چرخه تولید روبه‌رو شده است. چالش‌هایی که تنها با حمایت واقعی دولت و نوسازی ساختار این صنعت قابل حل است.
با بازنگری سیاست‌های وزارت صمت، جایگاه فرش دستباف در ساختار این وزارتخانه ارتقا یافت و مستقیماً زیر نظر وزیر اداره می‌شود؛ اقدامی که از نگاه علیرضا مفتح، جانشین وزیر در امور بازرگانی، می‌تواند آغازی برای بازگرداندن اعتبار این کالای صادراتی باشد.
مشاور عالی وزیر صمت گفت: مهم‌ترین اتفاقی که یک فاجعه را در صنعت فرش ایران رقم زد این بود که در دهه‌های گذشته و در سال‌های پس از انقلاب، فرش در ایران به رقابت‌های سیاسی داخل کشور آلوده شد و یک گروه سیاسی در کشور با این تصور که صنعت فرش با این میزان از درآمدزایی در اختیار یک جریان سیاسی خاص است که گروه یادشده با آن موافق نیستند، تیشه به ریشه فرش دستباف زدند.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف گفت: با اعمال معافیت‌های مالیاتی، اعطای تسهیلات اعتباری و برقراری پوشش‌های بیمه‌ای مناسب، بستر رشد و شکوفایی صنعت فرش دستباف در کشور و امنیت شغلی قالیبافان فراهم می‌شود.
فرش ایرانی که روزگاری با اصالت و شهرت خود در بازارهای جهانی جولان می‌داد، اکنون در برابر بحران‌های اقتصادی و سیاسی به خاک افتاده است. در شرایطی که قاچاق فرش‌های بی‌کیفیت افغانستانی بازار داخلی را پر کرده، صادرات فرش ایرانی به کمتر از ۴۰ میلیون دلار کاهش یافته است.
صنعت فرش دستباف ایران با کاهش شدید صادرات و از دست دادن بازار دو میلیارد دلاری، تحت تهدید قرار گرفته است. تحریم‌ها و سیاست‌های ارزی ناکارآمد باعث شده ایران که پیشتاز این صنعت بود، جایگاه خود را در بزرگ‌ترین بازار جهانی از دست بدهد.
مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی های تولیدکنندگان فرش دستباف ایران با اشاره به کاهش صادرات فرش گفت: با مشکلات در صنعت فرش سالانه ۲۰درصد صادرات داریم و ۸۰درصد آن را از دست داده ایم.
در حالی که ۹۰ درصد فرش دستباف ایرانی سر از بازارهای صادراتی درمی‌آورند، اما به گفته کارشناسان، مسائلی مانند تعهدات ارزی این صنعت سودآور را در معرض نابودی قرار داده است.
رئیس کمیسیون فرش،گردشگری و صنایع دستی اتاق تعاون ایران، فرش دستباف را صنعتی ملی، ارزآور و صادرات محور عنوان کرد و ایجاد مرکز تجاری ایران در روسیه را یک فرصت ایده آل برای تنوع‌بخشی به سبد صادرات محصولات ایرانی به ویژه فرش دستباف دانست.
مسئول برگزاری سی‌ویکمین نمایشگاه فرش دستباف ایران، ضمن اشاره به تغییرات ایجاد شده در نمایشگاه سال جاری نسبت به 30 دوره قبلی و گلایه فعالان حوزه فرش و تولیدکنندگان که هر ساله در این نمایشگاه ملی و با اصالت ایرانی، شرکت می‌کنند، از حضور ۲۳۰ شرکت در این دوره از نمایشگاه فرش دستباف خبر داد.
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق تهران عنوان کرد که به‌رغم انتشار اخباری مبنی بر معافیت فرش دستباف از رفع تعهد ارزی، تعهد بازگشت ارز در مورد فرش دستباف برقرار است. او هم‌چنین مطالبه بخش خصوصی را تشکیل سازمان ملی فرش و صنایع دستی ذیل ریاست‌جمهوری عنوان کرد.
سرپرست مرکز ملی صنایع خلاق و فرش ایران از افزایش ۶ درصدی تولید فرش دستباف در ۴ ماهه نخست امسال خبر داد و گفت در این مدت ۱۳ میلیون دلار فرش دستباف صادر شده است.
عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ضمن ارائه توضیحاتی درباره مصوبه اخیر هیئت وزیران در رابطه با ورود موقت فرش دستباف و سایر بافته‌های ایرانی برای انجام عملیات تعمیر، رفوگری، شست و شو، رنگ‌برداری، گفت که کاهش میزان رفع تعهد ارزی برای فرش دستباف در بودجه سال آینده تمدید نشده، اما فعالان حوزه فرش همچنان به دنبال راه‌حلی برای تمدید این قانون هستند.
روسای اتحادیه‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش سراسر کشور در نشست خبری با انتصاب و ادغام اخیر وزارت صمت در حوزه فرش مخالفت کردند و خواستار استیضاح وزیر صمت شدند.
پیمان‌سپاری ارزی بلای جان صادرات بخش خصوصی شده و کالاهایی مانند فرش و صنایع دستی که هنری هستند و بازاریابی باید در مقصد صورت بگیرد، تحت تاثیر این قانون ضربه زیادی متحمل شدند. در بودجه 1402 مرکز ملی فرش موظف شده که قیمت تمام‌شده را محاسبه و بر همان اساس تعهد ارزی بگیرد، اما چهار ماه است که وزیر صنعت از امضا و ابلاغ آن خودداری می‌کند.
