ناترازی گاز در ایران به عنوان یکی از چالشهای مهم بخش انرژی کشور شناخته میشود. طبق اظهارات اخیر مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، کشور با ناترازی روزانه حدود ۲۶۰ میلیون مترمکعب گاز روبهروست. این وضعیت بهویژه در فصل زمستان و با افزایش مصرف خانگی و صنعتی، به یک مسئله بحرانی تبدیل میشود.
شانزدهمین جلسه هیات نمایندگان دوره دهم اتاق بازرگانی ایران با محوریت موانع بخش خصوصی در حوزه تولید برگزار شد. در این جلسه درباره موضوعات مختلف از جمله خاموشی 52 روزه خطوط تولید و آثار تورمی افزایش احتمالی قیمت بنزین صحبت به میان آورده شد.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ضمن تاکید بر برنامهریزی برای صرفهجویی و مصرف بهینه انرژی به لزوم افزایش بازدهی نیروگاهها به بیش از ۶۰ درصد اشاره کرد. جواد اوجی، وزیر نفت، نیز امروز در افتتاحیه نمایشگاه بینالمللی پالایش و پتروشیمی، با اشاره به افزایش تولید پتروشیمیها، در مورد بازدهی پایین این نیروگاهها به سرمایهگذاریهای انجامشده واکنشی نشان نداد.
تعطیلی صنایع به بهانه کمبود گاز در حالی طی سالهای اخیر به اوج خود رسیده که کشور به سرمایهگذاری در زمینه سوخت احتیاج دارد. از طرف دیگر ساخت سرپناه، راه و جاده در مناطقی که گازکشی به آنها دشوار است همچنان ادامه دارد و به بحران کمبود گاز دامن میزند.
زمستان سخت؛ فصل دوم. در حالی پیش از پایان سال ۱۴۰۲ اپیزود دوم زمستان سخت به نمایش درآمد که گویا وزارت نفت بهرغم تجربه پارسال، باز هم از آخرین فصل سال انتظار سرما نداشت. چنانکه با ورود اولین توده هوای سرد به کشور، در غفلت این وزارتخانه بار دیگر بسیاری از پتروشیمیها و صنایع و حتی واحدهای مسکونی در برخی نقاط کشور اتصال خود به شبکه گاز را از دست دادند. در این بین تنها راهکار وزارت نفت همچون سال گذشته، توسل به مردم برای کاهش مصرف گاز بود.
بیتوجهی به سرمایهگذاری داخلی و خارجی و عقبماندگی منابع انرژی باعث شده تا اکنون شهرام اتفاق، کارشناس این حوزه نسبت به احتمال قطعی کامل سوخت، گاز و برق در ایران هشدار دهد و تنها راهکاری فعلی را واردات برق بداند.
با آلودهشدن هوای کلانشهرها، دولت به هر ریسمانی چنگ میزند تا مازوتسوزی صنایع و نیروگاهها را تکذیب کند. با این حال تا کنون افراد زیادی، حتی در بین مسئولان، مازوتسوزی را تائید کردهاند. حال مهراد عباد، فعال بخش خصوصی، نیز تلویحاً مازوتسوزی را تائید کرده است.
تائید و تکذیبها در رابطه با مازوتسوزی در ایران وارد دور جدیدی شده است. مهراد عباد، نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق تهران، میگوید که مازوت تولیدی ایران شش برابر استاندارد جهانی گوگرد دارد و به همین دلیل بدون مشتری مانده است. از این رو بهویژه در شرایط ناترازی انرژی چارهای جز سوزاندن آن وجود ندارد.
با فرا رسیدن روزهای سرد سال، باز هم کشور با معضل تکراری ناترازی یا بهعبارت دقیقتر کمبود گاز مواجه شده است. گرچه دولتمردان تلاش دارند تمام قصور را متوجه مصرفکنندگان بدانند و مصرف بالا را عامل کمبود معرفی کنند، اما به اعتقاد نرسی قربان، کارشناس ارشد حوزه انرژی، تولید ناکافی و عدم سرمایهگذاری هستند که در کنار مصرف بیش از حد منجر به ناترازی گاز در ایران شدهاند.
با سردترشدن هوای کشور بار دیگر دولتمردان با تأکید بر بدمصرفی مشترکان، بحث بحران انرژی و ناترازی گاز را پیش کشیدهاند؛ این در حالی است که بسیاری از کارشناسان ناترازی را برداشتی اشتباه میدانند و معتقدند کشور با کمبود گاز مواجه است.
در حالی پیش از فرا رسیدن روزهای سرد سال هشدارها نسبت به کمبود و ناترازی گاز شروع شده که با توجه به بروز پدیده النینو پیشبینیها از پاییز و زمستان سردتر و سختتر نسبت به سال گذشته حکایت دارند؛ در چنین شرایطی که از وزارت نفت انتظار میرود پیش از سختتر شدن شرایط چارهای برای زمستان بیندیشد، اما این نهاد دولتی فعلاً به ارائه هشدار بسنده کرده و معاون وزیر نفت از مجلس برای حل بحران کمک خواسته است.
روزهای سرد سال در حال فرا رسیدن هستند. در این بین هنوز برخی شهرستانها با کپسول گاز مایع نیاز خود به گرما را تأمین میکنند. موضوعی که در صورت تداوم مدیریت کنونی ممکن است منجر به افزایش قیمت کپسول گاز مایع شود.
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت که قطعی برق صنایع در سال جاری باعث میشود تولید سه میلیون تن، یعنی یک سوم تولید تابستان فولاد را بخاطر کمبود برق از دست میدهیم که به معنی کاهش حدود ۱.۵ میلیارد دلاری صادرات است.
