سارینا سیف 
«تجارت‌نیوز» در گفت‌وگو با کارشناسان انرژی بررسی کرد:
چه کسی باید بر مسند وزارت نفت بنشیند؟
پس از برگزاری مراسم تحلیف رئیس دولت چهاردهم، وزیر نفت دولت چهاردهم هم به‌زودی مشخص خواهد شد. سوال اساسی این است که ویژگی‌ها و توانایی‌های کسی که بر مسند وزارت نفت می‌نشیند چه باید باشد؟ تجارت‌نیوز در گفت‌وگو با کارشناسان این موضوع را بررسی کرده است.
تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، امروز برگزار شد. پیش از این به سبب تشکیل کارگروه برای تعیین وزرای دولت چهاردهم، بحث‌های بسیاری در مورد گزینه‌های مختلف تصدی این جایگاه‌ها صورت گرفت. یکی از این وزارتخانه‌ها وزارت نفت است که جایگاه اساسی در اقتصاد ایران دارد. تجارت‌نیوز در زمینه ویژگی‌های وزیر نفت دولت چهاردهم با تعدادی از کارشناسان انرژی گفت‌وگو کرده است که گزیده‌ای از این گفت‌وگوها را در ادامه می‌خوانید.
طی کردن مراحل پیشرفت از درون صنعت نفت
حسن مرادی، استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اعلام کرد وزیر نفت باید تحصیلات مرتبط با نفت، پتروشیمی، انرژی یا شیمی داشته باشد تا نفت و مشتقات آن را به‌خوبی بشناسد. از سوی دیگر، این فرد باید از دیپلماسی بین‌المللی و جهانی و اقتصاد نفت نیز اطلاعاتی داشته باشد. بنابراین اگر قرار است کسی از بیرون دعوت شود، مقبولیت او در داخل مجموعه و امکان همکاری یا تمایل به همکاری هم کمتر خواهد بود. یکی از شاخصه‌ها این است که وزیر نفت منتخب باید در شرکت نفت و در وزارت نفت بزرگ شده و مراحل ترقی را یکی پس از دیگری در داخل سیستم پیموده باشد.
او ادامه داد، وزیر نفت باید از مسائل و مشکلات جانبی نفت یعنی از مساله سازمان‌ها، ترتیبات منطقه‌ای، توافقات کالایی اطلاعاتی داشته باشد. وزیر نفت باید اقتصاد نفت را تا حدودی بشناسد و از شیمی، ترکیب نفت، فانکشن، عملکرد نفت، پتروشیمی و گاز اطلاعات کامل داشته باشد تا بتواند نقش‌آفرینی کند.
داشتن توانایی مذاکره
نرسی قربان، کارشناس ارشد انرژی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد، وزیر نفت باید اول یک سیاستمدار باشد. یعنی باید مفهوم دیپلماسی را به‌خوبی بداند. او باید در مذاکرات مسلط باشد تا بتواند با شرکت‌های بزرگ نفتی و دیگر کشورها در زمینه‌هایی مانند خطوط لوله و مسائل مربوط به گاز و... مذاکره کند. وزیر نفت باید مسائل خارجی را کاملاً بداند و ضمن داشتن سابقه حضور در مذاکرات بین‌المللی، از مسائل نیز آگاهی داشته باشد.
درباره توانایی‌های وزیر نفت، قربان گفت نیازی به داشتن تخصص به‌خصوصی در تولید نفت یا در تولید و پالایش گاز نیست. وزیر نفت معاونان متعددی برای هر یک از موضوعات خواهد داشت و شرکت ملی گاز و نفت را نیز زیر دست خواهد داشت. این افراد تخصص بیشتری دارند و به کمک وزیر می‌آیند. از این رو، لزومی ندارد وزیر نفت در ریز تخصصی مسائل نفت و گاز دخالت داشته باشد.
تسلط بر تمامی حوزه‌ها
فرزین سوادکوهی، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد وزیر نفت باید مسلط بر تمام بخش‌ها باشد. برای مثال سهم وزارت نفت در ناترازی‌هایی که در حوزه انرژی مشاهده می‌شود بسیار بالاست و در واقع چه در ایجاد این ناترازی‌ها و چه در زمینه برطرف کردن آنها نقش بسزایی دارد. به خاطر محدودیت‌ها و مشکلات تحریمی وزیری باید انتخاب شود که از پس مشکلات تمام حوزه‌های نفتی برآید.
او همچنین اظهار کرد، وزیر نفت باید چندوجهی باشد و به تمامی حوزه‌های نفتی تسلط داشته باشد. در عین حال وزیر نفت باید یک اقتصاددان باشد و اقتصاد امروز ایران را بشناسد. وزیر نفت باید مشکلات را لمس کرده باشد تا بتواند با به کار گرفتن متخصصان این حوزه‌ها، مشکلات را تا حدودی از پیش پا بردارد.
وزیر نفت باید به فکر حل مشکلات باشد نه عقب انداختن آنها
مرتضی بهروزی‌فرد، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز مطرح کرد، وزیر نفت باید بتواند هم یک وفاق داخلی در مورد توسعه صنعت نفت ایجاد کند و هم بتواند ارتباط خارجی را برقرار کند. باید کسی متصدی صنعت نفت شود که بتواند داخل کشور یک وفاق ایجاد کند و تمام ابزار را در اختیار بگیرد تا تامین مالی، تامین سرمایه و تامین تکنولوژی تجهیزات را انجام دهد. از طرف دیگر، باید بتواند در سطح بین‌المللی با دنیا توانایی مذاکره داشته باشد.
او در ادامه تشریح کرد وزیر نفت باید فردی قدرتمند، محکم و شناخته‌شده باشد. طوری‌که حتی اگر رئیس‌‌‌جمهوری، وزیر امور خارجه و دیگر افراد نتوانستند توجیه کنند که مشکل تحریم‌ها حل شود، او توانایی مذاکره و اقناع داشته باشد. او باید به فکر حل مشکلات باشد نه به فکر عقب انداختن آنها چراکه با عقب افتادن، مشکلات حل نخواهد شد.
داشتن توانایی اجماع و اقناع درون و برون‌سازمانی
محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز گفت وزیر نفت باید توانایی جلب، همراه کردن و اجماع‌سازی در درون سازمان را داشته باشد. اگر وزیر نتواند تصمیمات را به‌خوبی منتقل کند، نمی‌توان انتظار داشت کارکنان تصمیمات را به‌درستی اجرا کنند. به خصوص در صنعت نفت که عمدتاً تمامی کارکنان این وزارتخانه تحصیلات بالایی دارند و باید اجماع درون‌سازمانی وجود داشته باشد.
شاخصه دیگری که مهرجو در مورد وزیر نفت مد نظر قرار داد توانایی مدیریت راهبردی و اقناع نهادهای فراوزارتخانه‌ای یعنی ذی‌نفعان بیرونی است. باید وزیر نفتی انتخاب شود که در موقعیت‌های مختلف بتواند نهادهای فرادست را قانع کند. یعنی با توجه به تصمیمی که بر اساس منطق کارشناسی گرفته شده، بتواند به تصمیم‌سازی نهادهای بیرونی جهت بدهد؛ نهادهایی مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی. اکنون اقتصاد ایران به وزیر نفتی احتیاج دارد که کاملاً آگاه باشد و نگاه راهبردی داشته باشد و سایر ارکان و ذی‌نفعان بزرگ بیرون از وزارت نفت یا حتی مردم را بتواند اقناع کند.
برای مطالعه بیشتر صفحه سوخت و انرژی را دنبال کنید.
نظرات