مرتضی بهروزیفر، کارشناس نفت و انرژی، در واکنش به آمار صادرات بیش از دو میلیون بشکه نفت در روز گفت: چون آمار رسمی وجود ندارد، واقعا نمیشود با قطعیت درباره آمار ارائهشده صحبت کرد. تنها سوالی که میتوان مطرح کرد همین است: اگر واقعا دو میلیون بشکه نفت در روز صادر میشود و پول آن هم به کشور بازمیگردد، چرا دلار به 128 هزار تومان رسیده، وضعیت اقتصادی مردم، وضعیت ارزاق، کارمندان و وضعیت کشور این گونه است؟
صادرات نفت ایران در ماه نوامیر به 2.06 میلیون بشکه در روز رسیده است. این دومین ماهی است که میانگین صادرات روزانه نفت ایران به بیش از دو میلیون بشکه در روز میرسد، با این حال اثری از افزایش درآمدهای نفتی در متغیرهای کلان اقتصاد مشاهده نمیشود.
مصوبه سه نرخی کردن بنزین از روز شنبه 22 آذر اجرایی میشود. از روز شنبه نرخ بنزین کارت سوخت جایگاهها 5000 تومان است و تمامی خودروهایی که بیش از یک میلیارد تومان هستند و از امروز ثبت سفارش میشوند، باید با نرخ 5000 تومانی سوختگیری کنند.
مصوبه جدید بنزین در حالی از ۲۲ آذر اجرا میشود که انتشار ناهماهنگ و تصمیمات متناقض، از همان ابتدا اجرای آن را با ابهام مواجه کرده است. محاسبه نیاز ۱۶۰ لیتری بر مبنای استاندارد جهانی و نادیدهگرفتن مصرف واقعی خودروهای داخلی، یکی از مهمترین نقدهای کارشناسان است. همچنین اختلاف عجیب در اعلام قیمت تمامشده بنزین، پرسشهای جدی درباره مبنای واقعی افزایش قیمت ایجاد کرده است.
اسماعیل سقاب اصفهانی، رئیس سازمان بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی، در سخنان خود در کنفرانس بهینهسازی مصرف و بهرهوری انرژی عنوان کرد: مادر ناترازیها در ایران امروز، انرژی است. یک بُعد این مساله همان چیزی است که در قالب کمبود، قحطی، محدودیت و دغدغههای وزارت نیرو و وزارت نفت میبینیم، اما ابعاد وسیعتری دارد که ما را در یک «چرخه شوم بزرگ» گرفتار کرده است؛ چرخهای که یک ضلع آن ناترازی انرژی است، ضلع دیگر آن پایین بودن درآمد سرانه کشور، ضلع سوم تورم بالا و ضلع چهارم افزایش نرخ ارز. ما درون این چرخه افتادهایم و هر کاری که در سالیان سال انجام دادهایم، بازی در زمین «معلولها» بوده است.
چهارمین کنفرانس بهینهسازی مصرف و بهرهوری انرژی برگزار شد. در این کنفرانس مالک شریعتی، نماینده مجلس، در بخشی از صحبتهای خود به موضوع قیمت تمامشده بنزین پرداخت و عنوان کرد قیمت تمامشده بنزین برای دولت ۱۵ هزار تومان است.
هاشم اورعی، رئیس هیات مدیره اتحادیه انجمن های علمی انرژی ایران، عنوان کرد: از همان ابتدا استقرار صنایع آببر در اصفهان یک اشتباه کامل بود. مساله این است که اکنون که ما در حال انتقال آب از سواحل جنوب به اصفهان هستیم، در واقع در حال ارتکاب اشتباه دوم هستیم. زیرا از هر زاویه که نگاه شود این روش نادرست است. اینکه تصور کنیم با انتقال آب به اصفهان میتوانیم زایندهرود را زنده یا توسعه صنعتی جدیدی ایجاد کنیم، بزرگترین اشتباه است.
حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز، پتروشیمی، عنوان کرد: کیفیت بنزین تولیدی پالایشگاهها قابل کنترل است و نمیتواند مسالهدار باشد. ولی ممکن است آن بخشی از کسری بنزین که با ترکیب کردن نفتا، رافینت و باقی فرآوردهها بدست میآید، ممکن است آنجا اتفاقاتی بیفتد. یعنی هر اتفاقی هست ممکن است در آن ترکیبی که برای تولید بنزین مازاد با استفاده از محصولات تولیدی پتروشیمیها ایجاد میشود، رخ دهد. ممکن است در آن فرآوردهها مشکل وجود داشته باشد. نمیتوانم با قطعیت بگویم، ولی اگر بنزن به ۱.۸۸ رسیده است، این قطعا خلاف مصوبات و استانداردهای خود شرکت نفت است.
آلودگی هوای تهران مقصران زیادی دارد. سازمان حفاظت محیط زیست با انتشار گزارشی از علل تشدید آلودگی هوای تهران نکات مهمی را در مورد استاندارد فرآوردههای نفتی نشان داده است. مطابق این گزارش بنزین تولیدی حاوی مقدار زیادی بنزن است که به عنوان ترکیبی سرطانزا شناخته میشود. همچنین میزان گوگرد گازوئیل و مازوت توزیعشده در نیروگاهها و همچنین گازوئیل مورداستفاده ناوگان بهمراتب بالاتر از حد مجاز است.
عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب، عنوان کرد: الگوی توسعه کشور مناسب و مبتنی بر آمایش نبوده و همچنین با ظرفیتهای زیست بومی و تابآوری پیکرهای آبی سازگار نبوده است. در این خصوص پنج برنامه ازجمله برنامه مدیریت تامین و توزیع، برنامه مدیریت مخاطرات آبی، برنامه مدیریت مصرف و تقاضا و برنامه بهبود فضای کسبوکار و حکمرانی نهادی تدوین شده است.
دولت در مصوبه اخیر خود در مورد سه نرخی کردن بنزین، نرخ خرید بنزین از پالایشگاهها را 50 هزار تومان دانسته است. این در حالی است که قیمت بنزین تولیدی در پالایشگاههای داخل کشور با احتساب نفت خام 30 هزار تومان است. فارغ از این موضوع، یکی از مناقشات مهم در مساله بنزین، لحاظ کردن قیمت نفت خام در هزینه تمامشده بنزین است که از دهه 80 مطرح شده است.
محمود اولاد، کارشناس اقتصادی، عنوان کرد: قبل از دهه 1380 پالایشگاهها حقالعملکاری میکردند. درواقع نفت به نوعی «به امانت» در اختیار پالایشگاهها قرار میگرفت و در حسابوکتابهای دولت و پالایشگاهها ثبت نمیشد. از دهه 80 زیرمجموعههای حاکمیتی دولت با این استدلال که برای افزایش کارایی و ایجاد رقابت باید از حالت «سازمانی» و «حقالعملکاری» خارج شوند، به ساختار «شرکتی» تغییر یافتند و نفت خام از آن زمان در محاسبه قیمت تمامشده بنزین لحاظ شد.
فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایهگذاری و تامین مالی اتاق ایران، در مورد تشکیل سازمان بهینهسازی انرژی گفت: ایجاد ساختار جدید شرط لازم است، اما کافی نیست. ممکن است بدون فرماندهی قوی، ادغام ظرفیتهای موجود و اجرای سیاستهای عملی، موثر واقع نشود. مشکل مصرف انرژی در ایران سابقهای طولانی دارد و نیاز به تغییرات ساختاری عمیقتری دارد. در نهایت، موفقیت این سازمان به همکاری بیننهادی، سرمایهگذاری و اجرای قوانین وابسته است، نه صرفا تشکیل یک نهاد جدید.
روز چهارشنبه 5 آذر، تهران آلودهترین شهر جهان شناخته شد. مازوتسوزی در نیروگاهها، ناوگان فرسوده و کیفیت نامطلوب بنزین تولیدی در داخل کشور همگی دست به دست هم دادهاند تا تهران و دیگر کلانشهرها همچون سالهای گذشته گرفتار آلودگی باشند.
در مصوبه اخیر دولت مبنی بر سه نرخی شدن بنزین ذکر شده است که نرخ بنزین «حداقل 10 درصد نرخ خرید بنزین از پالایشگاهها» تعیین میشود. همین عبارت نشان از آن دارد که نرخ سوم بنزین شناور است و میتواند تغییر کند!
طبق مصوبه جدید دولت، از نیمه دوم آذرماه مصارف بنزین بالاتر از 160 لیتر افراد با نرخ 5 هزار تومان محاسبه میشود. این در حالی است که بخش قابل توجهی از مردم و به ویژه رانندگان تاکسیهای اینترنتی، بیش از 160 لیتر در ماه مصرف میکنند.
طبق مصوبه اخیر دولت مبنی بر تعیین نرخ سوم برای بنزین، از تاریخ اجرای مصوبه تمامی خودروهای نوشماره نیز دیگر سهمیه اول و دوم بنزین را دریافت نمیکنند. به بیان دیگر، هر خودرویی که پس از اجرای مصوبه برای اولین بار پلاک شود، باید تمام مصارف خود را با نرخ پنج هزار تومانی تامین کند!
محسن موسوی خوانساری، کارشناس آب و محیطزیست، عنوان کرد: تهران، اصفهان، قم، قزوین، مشهد، شیراز و… همگی در فلات مرکزی هستند و کلانشهر محسوب میشوند. حوزه آبریز فلات مرکزی نیز حوزهای محدود است و تولید رواناب آن بسیار کم است. این منطقه در حالی ۷۰ درصد بارگذاری جمعیتی و صنعتی را تحمل میکند که فقط ۱۰ درصد آب تجدیدپذیر کشور را در اختیار دارد. یعنی ظرفیت آبی بسیار محدود است و نباید این میزان بارگذاری انجام میشد. حتی اگر اتلاف شبکه آب شهری نیز برطرف شود، باز هم مشکل تهران حل نمیشود. صرفهجویی شهروندان نیز مشکل آب تهران را حل نمیکند. چون شرایط بسیار وخیم است. بارگذاری باید متوقف شود و کاهش یابد؛ این یک اصل است.
در راستای اجرای قانون بودجه 1404، طرح آزمایشی دیگری برای حذف کارت سوخت جایگاهها در حال انجام است. با توجه به این طرح، با اسکن QR کد جایگاه، کد سوختگیری داده میشود و افراد میتوانند از طریق آن سوختگیری کنند. اما در این طرح مباحثی مانند مشکلات اتصال به اینترنت، کارت آزاد جایگاهها، شلوغی پمپهای بنزین و ... لحاظ نشدهاند.
