«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
اثر فرونشست زمین بر ساخت مسکن/ فرونشست؛ دلیل علمی یا بهانه‌ای برای نساختن خانه؟
کارشناس حوزه عمران با تاکید بر ظرفیت این علم برای حل چالش‌های ساخت‌وساز گفت: فرونشست زمین در کشور به گونه‌ای نیست که نتوان مسکن ساخت، بیشتر خبرهای از این دست بهانه‌ای برای نساختن مسکن است.
به گزارش تجارت‌نیوز، یکی از بهانه‌هایی که باعث کاهش ساخت‌وساز در مناطق جنوب شهر تهران شده پدیده فرونشست زمین است. پدیده‌ای که به علت مصرف بیش از اندازه آب‌های زیرزمینی در بسیاری از کشورهای جهان مانند هند و آمریکا نیز رواج دارد.
در حالی برخی به بهانه فرونشست زمین، ساخت‌وساز و توسعه در مناطق جنوبی تهران را زیر سوال می‌برند که کارشناسان حوزه عمران با رد کردن این دلیل معتقدند، علم عمران دقیقاً به منظور حل کردن چالش‌های ساخت شکل گرفته و با استفاده از علم عمران نه‌تنها ساخت در این مناطق امکان‌پذیر است بلکه می‌توان آپارتمان‌های پنج‌طبقه نیز ساخت؛ همان‌طور که در کشورهایی مانند آمریکا این اتفاق افتاده است.
تخصص عمران برای بالا بردن ظرفیت ساخت‌وساز است
علی حسینی استاد دانشگاه و کارشناس حوزه عمران در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز درباره تاثیر فرونشست زمین در ساخت و ساز مسکن اظهار کرد: «این روزها به مسائلی همچون فرونشست زمین اطراف شهرهای بزرگی مانند تهران به صورت غیرمنطقی پرداخته می‌شود و با استناد به آن توسعه شهر را اشتباه می‌دانند. در حالی که هیچ یک از عواملی از این دست نباید جلو ساخت‌وساز مسکن را بگیرد.»
او اضافه کرد: «علم مهندسی عمران برای پاسخ دادن به چنین مسائلی ایجاد شده است و مهندسان عمران نیز برای حل مشکلاتی مانند فرونشست زمین تحصیل می‌کنند. باید از این علم و دانش‌آموخته‌های آن توقع حل این نوع مشکلات را داشت. همان‌طور که همیشه گفته شده است، مهندسان اگر راهی برای حل مشکلات پیدا نکنند، آن مسیر را می‌سازند!»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «تنها پنج درصد زمین‌های کشور زیر ساخت‌وساز رفته و 95 درصد دیگر آن رهاست. درست است که همه جای کشور ظرفیت ساخت‌وساز ندارد، اما قابلیت کشور نیز بیشتر از این پنج درصد است. مهندسی که نباید در بسازبفروشی معنا شود؛ این رشته علم آمده تا بسیاری از مواردی را که مانع ساخت‌وساز هستند رفع کند. یعنی باید رشته عمران با توسل به علم این دست مشکلات را رفع کند.»
فرونشست چه زمانی رخ می‌دهد؟
حسینی با اشاره به اینکه میزان جدیت فرونشست زمین در برخی مناطق بالاست اما می‌توان با روش درست علمی آن را کنترل کرد درباره عوامل ایجاد فرونشست اظهار کرد: «زمانی که سطح آب‌های زیرزمینی پایین می‌آید، پدیده فرونشست رخ می‌دهد. به عبارت دیگر، با برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، فرونشست اتفاق می‌افتد. شست‌وشوی ذرات ریزدانه که به موازات آب‌کشی از منابع زیرزمینی انجام شود نیز در ایجاد پدیده فرونشست موثر است.»
او در توضیح شست‌وشوی ذرات ریزدانه ادامه داد: «زمانی که از یک چاه به مقدار زیادی آب استخراج شود، یک بستر پوک برای خاک اطراف ایجاد می‌شود و در نتیجه شسته شدن ریزدانه‌های خاک و مهاجرت آنها، این پدیده اتفاق می‌افتد.»
حسینی توضیح داد: «به بیان دیگر، استخراج بیش از اندازه از منابع آبی زیرزمینی تنها به از بین رفتن آب‌های زیرزمینی محدود نمی‌شود، بلکه فرسایش زمین را نیز تعمیق می‌کند. امروز فرونشست زمین با شست‌وشوی ریزدانه‌ها تلفیق شده و در برخی از مناطق کشور به صورت جدی‌تر خودنمایی می‌کند.»
فرونشست زمین در تهران خطری ندارد
این عضو دانشکده عمران با تاکید بر اینکه فرونشست زمین در 600 دشت اطراف استان گیلان به صورت خطرناک اتفاق می‌افتد افزود: «تنها دشت‌های اطراف استان گیلان به صورت نگران‌کننده با پدیده فرونشست زمین روبه‌رو هستند. برخلاف آنچه در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شود، استان تهران و به خصوص جنوب آن، با این پدیده به صورت نگران‌کننده درگیر نیست.»
حسینی افزود: «می‌توان نتیجه گرفت این نوع معضلات محیط‌زیستی تنها در برخی از مناطق کشور رخ داده نه همه آن و تنها بخشی از آن نگران‌کننده است. با این همه نباید ساخت‌وساز کشور و نهضت ملی مسکن را به بهانه این دلایل متوقف کرد. امروزه بسیاری از کشورهای جهان مانند، هند و آمریکا نیز با این نوع پدیده‌های زمین‌شناسی درگیرند.»
این استاد دانشگاه درباره تاثیر حوادث غیرمترقبه و میزان تاثیر آنها بر زندگی افراد یک کشور گفت: «برای حوادث غیرمترقبه 12 عنوان از جمله سیل، زلزله، ریزش یا رانش زمین، و توفان تعریف شده است. این عناوین در دو دسته آنی و آرام قرار می‌گیرند. برخی از این موارد مانند سیل و زلزله در دسته آنی و پدیده‌هایی مانند فرونشست زمین، انقباض خاک‌ها در دسته آرام جای می‌گیرند.»
حسینی ادامه داد: «در کشوری مانند آمریکا خسارت عمرانی ناشی از سیل، زلزله و توفان یا همان دسته حوادث غیرمترقبه آنی خطراتی به‌مراتب کمتر از خطرات حواث آرام مانند فرونشست، واگرایی، انقباض خاک‌ها و شست‌وشوی ذرات دارند. به عبارت دیگر، به علت اینکه خطرات آنی تنها یک ضربه می‌زنند و از بین می‌روند، خسارت عمرانی ناشی از آنها نیز به‌مراتب کمتر است.»
توسعه افقی علمی‌ترین راه برای ساخت‌وساز است
حسینی در خصوص سبک ساخت‌وساز مناسب با مناطق درگیر با فرونشست گفت: «ساخت خانه‌های تک‌طبقه یا ویلایی به طور معمول هیچ مشکلی ندارد. حتی می‌توان خانه‌های پنج‌طبقه را نیز در این مناطق به گونه‌ای ساخت که با شرایط فرونشست زمین سازگار باشد. البته باید در نظر گرفت که آپارتمان‌های به اندازه پنج طبقه در دسته ساختمان‌های بسیار بلند نیستند و بلندمرتبه‌سازی به حساب نمی‌آیند.»
او در پایان درباره چگونگی توسعه شهر در شرایط فرونشست زمین توضیح داد: «بهتر است در این شرایط از ساخت خانه‌های بلند یا 10 طبقه به بالا منصرف شد، چون این اقدامی عاقلانه نیست. اما ساخت خانه‌های تک‌طبقه و آپارتمان‌های کوتاه ممانعتی ندارد. البته باید شرایط خاک را در نظر گرفت و با توجه به فرسایش و فرونشست زمین اقدام به ساخت کرد. نباید بگذاریم بهانه‌ای مانند فرونشست زمین عاملی شود که از ساخت‌وساز مسکن فاصله بگیریم.»
گزارش‌های بیشتر را در صفحه مسکن تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات