شهرزاد زمانی 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
ترامپ مکزیک را اسب تروایی برای تجارت‌گرایی چین می‌داند
نزدیک شدن چین به مکزیک، ایالات متحده را به همسایه و شریک تجاری خود بدبین کرده است. آیا مکزیک می‌تواند با کانادا و ایالات متحده در یک تیم باشد؟
در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، یک جنگ تجاری با چین آغاز کرد. مکزیک از این شرایط سود می‌برد. شرکت‌هایی که دنبال دور زدن تعرفه‌ها و تنوع‌بخشی به تولید خود بودند، به مکزیک به دلیل نیروی کار ارزان، زیرساخت‌های مناسب و مهم‌تر از همه، توافق تجارت آزاد با ایالات متحده (USMCA) روی آورده‌اند.
اما با نزدیک شدن به دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، این منطق در حال تغییر است. شرکت‌های چینی بیشتر از سایرین به مکزیک علاقه نشان داده‌اند و سرمایه‌گذاری آنها در این کشور افزایش یافته است. ترامپ که پیش‌تر تهدید کرده بود در روز اول ریاست‌جمهوری خود تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات مکزیک اعمال خواهد کرد (مگر اینکه این کشور جلوی مهاجرت غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر را بگیرد)، معتقد است این شرکت‌ها از مکزیک به عنوان دروازه‌ای بدون تعرفه برای ورود به ایالات متحده استفاده می‌کنند. این باور ممکن است توافق تجارت آزاد ایالات متحده-مکزیک-کانادا (USMCA) را از هم بپاشد.
تمرکز بر شرکت‌های چینی در مکزیک
شرکت‌های چینی که محصولات خود را در مکزیک برای فروش در ایالات متحده تولید می‌کنند، در مرکز نگرانی‌ها قرار دارند. در سال ۲۰۲۳، مکزیک از چین پیشی گرفت و به بزرگ‌ترین صادرکننده کالا به ایالات متحده تبدیل شد. در همین حال، صادرات چین به مکزیک نیز افزایش یافته است. در سال ۲۰۰۲، کمتر از پنج درصد ارزش قطعات موجود در صادرات مکزیک به ایالات متحده از چین بود؛ اما تا سال ۲۰۲۰، این رقم به ۲۱ درصد رسید.
تولید خودروهای برقی (EV) مساله‌ای بزرگ است. بیشتر خودروهای برقی فروخته‌شده در جهان ساخت چین هستند، معمولاً با قیمتی پایین‌تر از خودروهای ساخت شرکت‌های آمریکایی و با کیفیتی برابر یا بالاتر. در سپتامبر، جو بایدن تعرفه واردات خودروهای برقی از چین را به ۱۰۰ درصد افزایش داد؛ بدون این تعرفه‌ها، فروش این خودروها رشد چشمگیری می‌داشت. اما این تعرفه‌ها شامل خودروهایی نمی‌شود که در مکزیک تولید می‌شوند.
ترامپ ادعا می‌کند خودروسازان چینی در حال ساخت کارخانه‌هایی غول‌پیکر در جنوب مرز هستند؛ اما این ادعا نادرست است. تنها یک سرمایه‌گذاری مشترک چینی در حال تولید خودروهای برقی برای بازار مکزیک و منطقه است. شرکت BYD، بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروهای برقی چین، اعلام کرده است قصد دارد کارخانه‌ای در مکزیک بسازد تا سالانه ۱۵۰ هزار خودرو تولید کند، اما این پروژه هنوز عملی نشده است. سال گذشته، Solarever، یک تولیدکننده کوچک‌تر، اعلام کرد قصد دارد کارخانه‌ای در شمال مکزیک بسازد.
گسترش زنجیره تأمین
زمینه‌ای که شرکت‌های چینی واقعاً در آن در حال گسترش و پیشرفت هستند، زنجیره تأمین است. در سال ۲۰۱۸، هشت شرکت چینی تولیدکننده قطعات خودرو در مکزیک فعالیت می‌کردند. تا پایان سال ۲۰۲۳، این تعداد به حداقل ۲۰ شرکت افزایش یافت. این شرکت‌ها قطعاتی مانند تزئینات داخلی، قاب باتری و همچنین اجزای پیشرفته‌ای مانند نرم‌افزارهای کمکی راننده تولید می‌کنند. بسیاری از خودروهایی که در مکزیک با قطعات چینی ساخته می‌شوند، الزامات USMCA را که ۷۵ درصد از یک خودرو باید در مکزیک ساخته شود، برآورده می‌کنند؛ اما اینکه این اقدام قانونی است یا نه اهمیتی ندارد. جاشوا ملتزر از اندیشکده Brookings در واشنگتن می‌گوید: «تحمل سیاسی برای چین در حال کاهش است.» هر چیزی که بوی چین بدهد، مشکوک به نظر می‌رسد.
نگاه‌های متفاوت
مقامات مکزیکی معتقدند تمرکز بر کشورشان ریاکارانه است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) چین در مکزیک در مقایسه با میلیاردها دلاری که چین هرساله در ایالات متحده سرمایه‌گذاری می‌کند، ناچیز است. اما سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین در مکزیک به‌شدت رو به افزایش است، در حالی که سرمایه‌گذاری آن در ایالات متحده کاهش یافته است. این موضوع با آمار رسمی مکزیک که به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری‌های چین را ۶ برابر کمتر از واقعیت نشان می‌دهد، پیچیده‌تر می‌شود. به گفته گروه تحقیقاتی Rhodium، از سال ۲۰۱۳ تاکنون، ۱۳ میلیارد دلار به طور تجمعی در مکزیک سرمایه‌گذاری شده است. یکی از دیپلمات‌های آمریکای شمالی می‌گوید: «مکزیک بهای کند بودن خود در درک پیامدهای شرایط را می‌پردازد.»
کلودیا شینبام، رئیس‌جمهور مکزیک، این پیام را درک کرده است. دولت او در تلاش است همسایه شمالی خود را راضی کند و نهادی برای بررسی سرمایه‌گذاری‌های خارجی مشابه با ایالات متحده و کانادا ایجاد کرده است. این دولت برنامه‌هایی برای جایگزینی قطعات وارداتی چینی با قطعات «ساخت مکزیک» دارد. مارسلو ابرارد، وزیر اقتصاد، می‌گوید مکزیک باید شروع به تولید میکروچیپ‌ها و باتری‌های لیتیومی کند. اقدامات دیگری که مورد پسند ترامپ است نیز به‌سرعت در حال اجرا هستند. لوئیس رسندو گوتیرز، یکی از مقامات وزارت اقتصاد مکزیک، می‌گوید: «مکزیک می‌خواهد با کانادا و ایالات متحده یک تیم باشد.»
چالش‌های زنجیره تأمین
با این حال، این بحث از واقعیت پیچیدگی تجارت دور است. شرکت‌های خارجی در مکزیک، عمدتاً شرکت‌های آمریکایی، ۷۰ درصد از صادرات به ایالات متحده را تشکیل می‌دهند. خودروسازان آمریکایی مانند جنرال موتورز و فورد جزو شرکت‌هایی هستند که شرکت‌های چینی را در زنجیره تأمین خود ادغام کرده‌اند.
بازسازی زنجیره‌های تأمین زمان‌بر است و نیاز به مشوق‌هایی دارد. دولت مکزیک که با کمبود منابع مالی مواجه است، نمی‌تواند یارانه‌هایی برای تولید داخلی چیپ‌ها و باتری‌ها مانند ایالات متحده ارائه دهد. برخی از اقلام به‌سادگی خارج از چین قابل تأمین نیستند. اودراسی بارکرا از انجمن صنعت خودرو مکزیک می‌گوید: «ما زنجیره تأمین منطقه‌ای برای اقلامی مانند باتری خودروهای برقی توسعه نداده‌ایم.»
نگرانی‌های آینده
مکزیک نگرانی دیگری نیز دارد. در دهه ۲۰۰۰، این کشور در صادرات به ایالات متحده، رقابت را به چین واگذار کرد. مارگارت مایرز از اندیشکده Inter-American Dialogue در واشنگتن، می‌گوید اگر شرکت‌های چینی شروع به جایگزینی شرکت‌های مکزیکی در زنجیره تأمین آمریکای شمالی کنند، مکزیک دوباره آسیب خواهد دید. در اینجا، مقامات آمریکایی و مکزیکی هم‌نظر هستند. گوتیرز می‌گوید: «پیام ما به ایالات متحده این است که «چگونه می‌توانم به شما کمک کنم آنچه را که از آسیا وارد می‌کنید، تولید کنید؟» زیرا این کار به ما نیز کمک خواهد کرد.»
نظرات