کاهش ۸ درصدی ازدواج طی یک سال/ تورم و بیکاری؛ عامل کاهش ازدواج در ایران

به گزارش تجارت‌نیوز، میانگین سن ازدواج در حال افزایش، طلاق در حال افزایش، ازدواج و فرزندآوری نیز در حال کاهش است. اینها خلاصه‌ای از داده‌های مرکز آمار ایران از وضعیت جمعیتی کشور است. 

نه افزایش تسهیلات ازدواج و فرزندآوری نتیجه داد، نه محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی که وزارت بهداشت اعمال کرد. بیش از دو سال از تصویب و ابلاغ قانون جوانی می‌گذرد. قرارگاه جوانی جمعیت هم به رسم دیگر قرارگاه‌ها تشکیل شد. هیچ کدام نتوانست مردم را به ازدواج و فرزندآوری آنطور که هدف دولت بود، سوق دهد.

روند کاهشی آمار ازدواج در ایران

بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، سال 1400، تعداد ازدواج ثبت‌شده 572 هزار و 11 مورد بود. سال گذشته اما با کاهش بیش از 8 درصدی به 524 هزار و 139 مورد رسید. 

 آمار ازدواج در تابستان و پاییز امسال هنوز منتشر نشده است. اما در بهار سال جاری تعداد ازدواج ثبت‌شده نسبت به بهار سال گذشته، بیش از 9 درصد کاهش داشت. بهار سال گذشته 143 هزار و 697 ازدواج ثبت شد، در حالی که بهار امسال 130 هزار و 305 ازدواج ثبت رسمی شد.

افزایش آمار طلاق در کشور

همچنان که روند آمار ازدواج در ایران کاهشی است، سرعت طلاق بالاست. تعداد طلاق ثبت شده در دهه 90 حدود 43 درصد کاهش داشته است. 

بنا بر داده‌های مرکز آمار ایران، 187 هزار و 783 مورد طلاق در سال 1399 ثبت شد. در سال 1400 و 1401 اما به ترتیب تعداد طلاق ثبت‌شده به 204 هزار و 487 و 204 هزار و 301 مورد رسید. یعنی آمار طلاق در سال گذشته نسبت به سال 1399 حدود 9 درصد افزایش داشت. 

کاهش فرزندآوری در ایران

تعداد ولادت‌های ثبت‌شده در سال 1400، یک میلیون و 116 هزار و 212 نفر بود. سال گذشته آمار ولادت ثبت‌شده به یک میلیون و 75 هزار و 231 نفر رسید. یعنی تعداد ولادت‌ها حدود 3.7 درصد کاهش داشت. 

تعداد ولادت‌های ثبت‌شده در بهار سال گذشته، 257 هزار و 649 نفر بود، اما در بهار سال جاری، 252 هزار و 651 ولادت ثبت شد. یعنی حدود 2 درصد کاهش داشته است. تابستان سال جاری نیز نسبت به تابستان سال گذشته حدود 2.7 درصد کاهش داشته است.

افزایش سن ازدواج، الگوی ازدواج را تغییر داده است

پیش‌تر مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به وضعیت ازدواج و فرزندآوری در ایران پرداخت. در این گزارش آمده که بر اساس داده‌های ثبت احوال و مرکز آمار ایران، روند تحولات شاخص‌های ازدواج به گونه‌ای است که نرخ ازدواج با کاهش و میانگین سن ازدواج با افزایش روبه‌رو بود. 

در ادامه این گزارش آمده که مسئله ازدواج و الگوهای همسرگزینی نشان از کلیدی بودن متغیر سن ازدواج در این الگوهاست. افزایش سن ازدواج الگوهای آن را دچار تحول کرده است و شاخص‌های دیگر از جمله فرزندآوری، طول عمر، استحکام خانواده، ضرورت ازدواج و... را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

هزینه‌های بالای زندگی عامل موثر در کاهش ازدواج

عوامل مختلفی برای کاهش آمار ازدواج، فرزندآوری و افزایش طلاق از سوی مسئولان و کارشناسان گفته می‌شود. بازوی پژوهشی مجلس به عوامل اقتصادی در این موضوع اشاره می‌کند. 

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است که نتایج پیمایش‌ها و پژوهش‌های ملی نشان می‌دهد، بالا بودن هزینه‌های آغاز زندگی، هزینه بالای مسکن، بیکای و عدم اشتغال جوانان و پیدا نکردن گزینه مناسب ازدواج در سه اولویت اول عدم ازدواج به‌هنگام جوانان قرار دارند.

مردم در سطح اول نیازهای خود مانده‌اند

بازوی پژوهشی مجلس نوشته است که عوامل ذکرشده به ترتیب در حوزه‌های اقتصادی، اقتصادی-اجتماعی و اجتماعی-فرهنگی قرار دارند. به عبارتی می‌توان گفت عدم تغییر روند موجود و عدم توانمندسازی اقتصادی افراد در تامین معاش یک خانواده نه‌تنها استحکام خانواده‌های موجود را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، بلکه شکل‌گیری خانواده‌های جدید را هم با مشکل مواجه کرده است. 

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که افراد در سطح اول رفع نیازهای خود با مشکل روبه‌رو شده و به سطوح دیگر که تشکیل خانواده و تامین نیازهای عاطفی را شامل می‌شود، وارد نمی‌شوند.

تورم و بیکاری تاثیرگذار بر سن ازدواج در ایران

نکته دیگر در بررسی پرونده ازدواج، میانگین سن ازدواج است. بنا بر داده‌های مرکز آمار ایران، میانگین سن ازدواج مردان 27.7 سال در سال 1399 بود. در سال 1400 اما میانگین سن ازدواج مردان به 27.8 سال و در سال گذشته به 28 سال رسید. میانگین سن ازدواج زنان نیز از 23.4 سال در سال 1399 به 23.8 سال در سال 1401 رسید. 

مرکز پژوهش‌های مجلس درباره عوامل موثر بر سن ازدواج نوشته است که با دو نوع دسته‌بندی صورت می‌گیرد. در نوع اول، جنس عوامل از قبیل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل رصد هستند. در نوع دوم شدت و میزان اثرگذاری عوامل بر موضوع ازدواج، قابلیت تفکیک فراهم می‌کند. 

در ادامه این گزارش با بررسی عوامل اقتصادی موثر بر سن ازدواج آمده که در پژوهشی که 28 استان کشور طی سال‌های 1383-1393 انجام شد، متغیرهای تورم و بیکاری به عنوان عوامل تاثیرگذار بر سن ازدواج شناسایی شدند. به‌گونه‌ای که با افزایش متغیرها سن ازدواج مردان و زنان افزایش می‌یابد.

افزایش نرخ تورم در سال‌های اخیر

نکته مهم در این گزارش سال‌هایی است که این پیمایش انجام شده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم در دوازده ماهه منتهی به اسفند سال 93 در کشور 14.8 بود. در حالی که اکنون نرخ تورم بنا بر گزارش همین مرکز بیش از 43 درصد است. 

به عبارتی سنگینی بار تورم و هزینه‌های زندگی در سال‌های گذشته نسبت به سال‌های 83 تا 93 بیشتر هم شده است. نکته‌ای که در تاثیر عوامل اقتصادی بر کاهش ازدواج و فرزندآوری باید در نظر داشت.