حاشيه سود ۲۰ درصدي براي توليدكنندگان كيف و كفش چرم

محمد قهرماني كوشان: در شرايطي كه کسب‌وکارها در جهان روزبه‌روز در حال تغيير هستند، هنوز هم برخي کسب‌وکارهاي سنتي كه از بزرگان به ميراث گذاشته می‌شوند، جايگاه خود را حفظ کرده‌اند. يكي از کسب‌وکارهايي كه علاقه‌مندان فراوان به خصوص در ميان جوانان دارد، راه‌اندازی كارگاه تولید كيف و كفش چرم است كه قدمتي به درازاي تاريخ دارد. کیف، کفش، کمربند، کت و بسیاری دیگر از محصولات را می‌توان از چرم تهیه کرد.

نکته قابل توجه استفاده از محصولات چرمی آن است که با گذشت هزاران سال از این صنعت، همچنان این محصولات در بین مردم دارای ارزش بالایی است. همين جايگاه ويژه در ميان مشتريان و مصرف‌کنندگان باعث ايجاد اشتياق براي راه‌اندازی يك كارگاه توليدي كيف و كفش چرم می‌شود.

شايد در نگاه اول اين كار را يك كار سنتي و ساده بینید اما در ميان تغييرات فراواني كه کسب‌وکارهاي مختلف به خود دیده‌اند، توليدي كيف و كفش چرم هم به چرخه صنعتي شدن پيوسته و از تجهيزات و تكنولوژي روز دنيا بهره می‌گیرد. درست است كه كار دست استادكاران در ميان مصرف‌کنندگان جايگاه ديگري دارد اما تجهيزات جديد به كمك استادكاران آمده و محصولات متنوعي را روانه بازار كرده است.

تجهيزات هميشه در راه‌اندازی يك كارگاه حرف اول را در اختصاص بخش قابل توجهي از سرمايه اوليه می‌زنند. بدون شك بررسي سرمايه مورد نیاز براي راه‌اندازی يك کسب‌وکار نياز به تحليل مواردي است كه بايد آن‌ها را تهيه و تدارك ديد.

سرمایه اولیه: بررسی میزان سرمایه اولیه برای راه‌اندازی کسب‌وکار؟ اين سرمايه در چه بخش‌هایی هزينه می‌شود؟ تجهيزات مورد نیاز اين کسب‌وکار چه ميزان از سرمايه را از آن خود می‌کنند؟

آن‌چنان‌که به نظر می‌رسد يك كارگاه توليدي كيف و كفش چرم وسايل اوليه سنگين و گران‌قیمتی ندارد. يك كارگاه با تعداد كارگران 15 تا 20 نفر را می‌توان يك كارگاه معمولي سودآور تلقي كرد. براي راه‌اندازی چنين كارگاهي بايد يك دستگاه پرس با متوسط قيمتي 9 تا 10 ميليون تهيه كرد.

دستگاه لويس يكي ديگر از ملزومات كارگاه است كه می‌توان آن را با قیمت 2 تا 2 و نيم ميليون تومان خريداري كرد.

چرخ راسته‌دوز به قيمت 2 ميليون تومان،‌ ميزكار صنعتي بزرگ به قیمت یک میلیون تومان،‌ دستگاه برش با قیمت 6 تا 7 ميليون تومان، چرخ بطر به قيمت 4 تا 5 ميليون تومان و دستگاه چسب‌زن با ميانگين قيمتي 4 ميليون، مهم‌ترین ملزومات يك كارگاه توليدي كيف و كفش چرم هستند. البته كارگاه مانند تمامي کارگاه‌ها به ملزومات ريز مانند جعبه‌ابزار، انواع قیچی‌ها، انواع نخ‌ها و… نياز دارد كه مجموع اين ملزومات هم به بيش از دو ميليون تومان هم نمی‌رسد.

محمدحسن قيومي صاحب يك كارگاه توليدي كيف و كفش چرم در ميدان بهارستان می‌گوید «راه‌اندازی كارگاه در وهله اول نياز به مجوز دارد كه بايد از اتحاديه مربوطه دريافت كرد. هميشه کارگاه‌هاي بزرگ صنعتی در اولويت دريافت مجوز قرار دارند اما دريافت مجوز كارگاه دشوار و سخت نيست، كافي است كه اجاره‌نامه ملك و مدارك معتبر شناسايي را به اتحاديه ارسال و پس از مدتي پيگيري، مجوز را دريافت كنيد.

نكته قابل توجه اين است كه راه‌اندازی اين کارگاه‌ها نياز به دريافت مدرك و گذراندن دوره‌های آموزشي ندارد. با يك سرمايه 40 تا 50 ميليون توماني به راحتی می‌توان بهترين ابزارآلات را براي كارگاه تهیه کرده و حدود 15 نفر را مشغول به کار کرد.»

به گفته وي «یک کارگاه تولید محصولات چرمی از ده متر تا چند هزار متر می‌تواند قابل توسعه باشد و بسته به تعداد و نوع تولید می‌تواند از دستبند چرمی تا روکش صندلی هواپیما و… تولید کند. یک کارگاه معمولی می‌تواند حدود شش یا هفت نفر را مشغول به کار کند، البته بستگی به گستره تولید دارد و حتی می‌تواند تا دویست نفر هم مشغول به کار کند.

کارگاهی که بتواند حدود شش نفر را مشغول به کار کند نزدیک به شصت میلیون تومان سرمایه می‌خواهد، مواد اولیه برای کارگاه بیشتر چرم خام است که می‌توان آن را از جاهای مختلفی از جمله کارخانه‌های چرم دولت‌آباد تهران، تبریز، همدان و ورامین تهیه کرد.

به لحاظ کیفیت و قیمت نیز چرم گاو از هر پا (سی سانت در سی سانت) از هفت هزار تومان تا چهارده هزار تومان است؛ اما علاوه بر چرم به موادی مانند چسب، نخ آستر و یراق نیاز است از اين 60 ميليون حدود 20 ميليون تومان را بايد به عنوان وديعه براي اجاره مغازه در نظر گرفت كه با اين ميزان وديعه بايد بين 7 تا 8 ميليون تومان اجاره در جاهایی مانند باغ سپهسالار اجاره پرداخت كرد.

اما این كارگاه را می‌توان در خارج از شهر راه‌اندازی کرده و به قيمت بسيار پایین‌تری رهن و اجاره پرداخت كرد. ميزان فروش يك محصول ارتباط چنداني به محل كارگاه ندارد و بيشتر به نوع محصول تولیدشده و مهارت بازاريابي و فروش محصولات دارد.»

بررسی‌ها نشان می‌دهد كه يك كارگاه با كارآفريني براي شش تا ده نفر نياز به 60 ميليون سرمايه اوليه دارد كه بخش قابل توجهي از آن به خريد مواد اوليه و دستگاه‌ها اختصاص پيدا می‌کند. اما تهيه 60 ميليون هم براي بسياري از افراد كار سخت و دشواري است كه پس از تهيه و تامین آن نمی‌توان بی‌گدار به آب زد و در هر کسب‌وکاري سرمایه‌گذاری كرد. بررسي چالش‌ها و ریسک‌های توليد و بازار به صاحب کسب‌وکار كمك می‌کند تا سرمايه در موقعيت مناسب سرمایه‌گذاری كرده و نسبت به بازگشت آن اطمينان و شناخت پيدا كند.

چالش‌ها و ریسک‌ها: کسب‌وکار با چه چالش‌ها و مشکلاتی روبه‌رو است؟ صاحب کسب‌وکار چه ریسک‌هایی را باید به جان بخرد؟ این ریسک‌ها چگونه برطرف می‌شود؟

عباس بهمندي مدير كارگاه توليدي مرجان چرم می‌گوید «به نظر من یکی از مشکلات و ریسک‌های کار نقد پرداخت نکردن مشتریان و چک دادن آن‌ها است. داشتن فروش و بازاريابي در شرايط ركود بازار هم چندان سخت نيست. اين كالا به عنوان يك كالاي مصرفي در بازار ارائه می‌شود اما بيشتر مشتريان براي محصول سفارش‌های خود چک حداقل 3 ماهه و بیشتر به تولیدکننده ارائه می‌کنند. در نتیجه باید حقوق كارگران،‌ سرمايه مورد نیاز براي تهيه مواد اوليه سفارش‌های آتي، اجاره ماهيانه و سایر هزینه‌های كارگاه را تا سه ماه داشت در غير اين صورت كارگاه نمی‌تواند به حيات خود ادامه بدهد.»

به گفته وي «اين مشكل باعث شده تا بسياري از توليدكنندگان به سری‌دوزان برندهاي معتبر تبديل شوند و براي جايگاه‌سازي محصولات خود تلاش نكنند. از سوي ديگر محصولات چيني و دست چندم خارجي با كپي از نمونه‌های معتبر داخلي باعث به وجود آمدن بی‌اعتمادی در بازار می‌شوند و ممكن است به جايگاه محصول در ميان مشتريان آسيب بزنند. همين موضوع باعث شده تا بازار در دست توليدكنندگان صنعتي قرار بگيرد و چرم طبيعي تنها با ظرفيت 40 درصدي خود در بازار فعاليت كند.

در حالی که براي داشتن يك مجموعه بزرگ صنعتي نياز به سرمایه‌ای بيش از 500 ميليون تومان است و راه‌اندازی چنين کسب‌وکاري براي هر کسی آسان و ساده نيست. همچنين به دليل نامساعد بودن فضای کسب‌و‌کار در کشورمان امروز واحدهای مرتبط با تولید کیف و کفش یا حتی دیگر مصنوعات چرمی در کشورمان خوب شکل نگرفته‌اند و سرمایه‌‌گذاری مناسبی در این زمینه انجام نشده است.

به عنوان مثال برای تولید کمربند نمی‌توانیم سگک یا حتی آرم چدنی مناسبی پیدا کنیم و باید با مراجعه به بازار چین که انبوهی از تولید‌کنندگان لوازم و زیورآلات مورد نیازمان در آنجا تولید می‌شود، اقدام به واردات کنیم که همین امر بلای جان تولید کشورمان شده است، چون وقتی تولید‌کننده وارد این بازار می‌شود با یک حساب سرانگشتی درمی‌یابد که بهتر است برای تولید کل محصول مورد نظر از توانمندی فراوان و تیراژ بالای تولید در چین استفاده کند و از خیر تولید در بازار ایران بگذرد.»

در حال حاضر بازار چرم كشور یکی از مشکلات صنایع وابسته به چرم در ایران این است که بیشتر تولید چرم ایران در بخش چرم سبک (چرم گوسفندی) بوده و از آنجا که بیشتر مصرف این نوع چرم در کیف و پوشاک چرمی بوده است، تولید‌کنندگان به ناچار این چرم را به صورت خام صادر کرده و به جای آن چرم سنگین را که ماده اولیه تولید کفش است، وارد می‌کردند.

این روند ارزش افزوده مناسبی برای کشورمان نداشت، اما مدتی است با شروع به کار برخی برندهای مطرح تولید پوشاک چرمی تقریبا به حالت تعادل رسیده است؛ و به نظر می‌رسد با توسعه اين مشاغل بتوان بر ميزان رشد اشتغال‌زایی در كشور تاثیر گذاشت. حال بايد بررسي كرد كه اين کسب‌وکار ازنظر اشتغال‌زایی چه نقشي در اقتصاد كشور ايفا می‌کند.

میزان اشتغال‌زایی این کسب‌و‌کار چقدر است؟ این کسب‌و‌کار برای چند نفر و چگونه اشتغال‌زایی می‌کند؟ حاشيه سود آن چقدر است؟

همان‌طور كه گفته شد يك كارگاه متوسط و سودده بايد بين 15 تا 20 نفر کارگر داشته باشد. يك كارگاه براي ادامه حيات بايد سودده باشد. موسي قنبري مدیر کارگاه چرم کارد می‌گوید: «در حال حاضر بازار در شرايطي قرار دارد كه سفارش‌ها به صورت روزانه انجام می‌شود و یک كارگاه سودده به صورت روزانه تقریبا تولید 50 جفت کیف و کفش را سفارش می‌گیرد كه این تولیدات در چهار سری و هر سری 12 جفت تولید می‌شود.

به طور متوسط هر جفت کفش دخترانه برای تولیدکننده 40 هزار تومان هزينه مواد اولیه دارد كه بايد به آن هزینه‌های دستمزد، هزینه‌های دوخت و اضافه كردن زيپ، سگك، دكمه و… را اضافه كرد. قيمت تمام‌شده اين محصول حدود 60 هزار تومان می‌شود. تولیدکننده به صورت متوسط 20 تا 25 هزار تومان بر قيمت تمام‌شده ارزش‌گذاری می‌کند و بنكدار حدود 10 تا 15 هزار تومان به قيمت آن اضافه می‌کند و به مغازه‌داران می‌فروشد، مجموع این‌ها حدود 65 هزار تومان قيمت خريد يك كفش چرم زنانه می‌شود در حالی که يك كفش چرم در مغازه‌ها با قیمت متوسط 150 هزار تومان خریدوفروش می‌شود. به عبارتي فروشندگان براي يك جفت كفش حدود 36 درصد حاشيه سود در نظر می‌گیرند.

اما اين محصول براي تولیدکننده با حاشيه سود 20 تا 25 درصدي توليد می‌شود. البته اگر هر توليدي روزانه 50 سفارش 65 هزار تومانی داشته باشد. روزانه 3 ميليون و 200 و 50 هزار تومان سفارش نقدي دارد. اگر 20 درصد از اين مبلغ را سود خالص در نظر بگيريم، حدود 650 هزار تومان می‌شود. حال می‌توان گفت كه اين كارگاه ماهیانه نزديك به 20 ميليون تومان درآمد دارد، اما اين مبلغ در ماه‌هایی از سال مانند دي و بهمن به دليل سفارش‌های شب عيد به بيش از ده برابر رسيده و در ماه‌های فروردين و ارديبهشت به كمترين ميزان خود می‌رسد؛ اما برخي از کارگاه‌ها كه با دستگاه‌ها و نيروهاي كمتري كار می‌کنند نهایتا در ماه 3 تا 4 میلیون درآمد دارند كه نمی‌توان آن‌ها را در دسته کارگاه‌هاي سودده قرارداد. البته بيشتر اين کارگاه‌ها در حاشيه شهر و با نيروي كار ارزان‌قیمت فعاليت می‌کنند كه كارگران افغان بيشترين فعالان اين کسب‌وکارها هستند.»