پیش‌بینی اتفاقات اقتصادی با اجرایی شدن لایحه بودجه ۹۸

صبح امروز حسن روحانی با حضور در میان وکلای مردم لایحه بودجه 98 را تقدیم کرد. جزئیات لایحه بودجه نشان از برخی پیشنهادهای دولت دارد که باید منتظر نظر نمایندگان در این زمینه باشیم.

به گزارش تجارت‌نیوز، از جمله مواردی که در لایحه بودجه به معیشت مردم ارتباط مستقیم دارد می‌توان به بحث پیشنهاد افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان دولت، پیشنهاد افزایش 20 درصدی قیمت گازوئیل، حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی جامعه و ادامه ساخت واحدهای مسکن مهر و مسکن اجتماعی اشاره کرد.

بودجه سال 98 را می‌توان یکی از حساس‌ترین سند‌های دخل‌و‌خرج بودجه در چند سال اخیر نامید. چرا که از یک طرف دولت به‌علت تحریم‌های یکجانبه آمریکا با کاهش درآمدهای نفتی روبه‌رو بوده و از طرف دیگر، انتظار افکار عمومی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و عموم مردم بالا رفته است.

همچنین نباید نادیده بگیریم که اقتصاد ایران در سال 97 یکی از پرتلاطم‌ترین سال‌های خود را سپری کرد که با جهش بی‌سابقه تورم و نوسان بزرگ ارزی همراه بود. با این اوصاف سوال این است که برنامه دولت در لایحه بودجه که به آن اشاره شد، تا چه اندازه امکان تحقق خواهد داشت و آسیب‌ها و مزایای آن چیست؟

لطفعلی بخشی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با تجارت‎‌نیوز اعتقاد دارد که بهترین راهکار برای دولت این است که از طریق مالیات بر پس‌انداز و حذف یارانه دهک‌های ثروتمند، به دنبال تامین منابع مالی حمایت از اقشار آسیب‌پذیر باشد.

دولت می‌خواهد هیچ‌کس را ناراضی نکند، اما در عمل همه را ناراضی می‌کند

بخشی در خصوص بودجه 98 می‌گوید: بحث اصلی که در مورد بودجه 98 وجود دارد و بسیار بدیهی به‌نظر می‌رسد این است که این بودجه کمبودهای اساسی خواهد داشت. البته درست است که بودجه ما همواره کمبود داشته، اما امسال این کمبود بسیار بالاتر خواهد بود. بنابراین دولت برای جبران این کمبود باید اقدامی را انجام دهد.

این اقتصاددان ادامه می‌دهد: دولت در این زمینه دو راه بیشتر ندارد. یعنی یا می‌تواند از طریق چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی اقدام به جبران کمبود بودجه کند یا آنکه از طریق راه‌هایی مانند افزایش قیمت حامل‌های انرژی مانند بنزین و گازوئیل این کار را انجام دهد. یعنی اساسا دولت چاره‌ای جز این دو راه ندارد. اگر اکنون دست به این اقدام نزند، چند ماه بعد مجبور به انجام چنین کاری خواهد شد.

بخشی در مورد افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان می‌گوید: افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان دولت خود دردسرساز خواهد بود. چرا که این افزایش تقاضاها را افزایش خواهد داد و منجر به افزایش مجدد تورم می‌شود. یعنی کارمندانی که 20 درصد حقوق آنها اضافه می‌شود، به همان میزان 20 درصد به قدرت خرید آنها اضافه نخواهد شد. بلکه صرفا دلخوش می‌شوند که حقوقشان افزایش پیدا کرده است.

وی در مورد پیشنهاد افزایش قیمت گازوئیل می‌گوید: در زمینه افزایش حامل‌های انرژی باید بگویم که این دولت به دنبال آن است که هیچ‌کس را ناراضی نکند، اما در عمل همه را ناراضی می‌کند. به عنوان مثال، دولت از حذف یارانه ثروتمندان اجتناب ورزید. چرا که انجام این کار برای دولت سخت بود. در مورد قیمت حامل‌های انرژی نیز به نظرم در نهایت دولت مجبور خواهد شد به سمت افزایش قیمت برود. فقط ممکن است زمان آن را به تاخیر بیاندازد. دولت برای جبران کمبود منابع به دنبال راه‌های آسان است. از منظر دولت احتمالا افزایش قیمت گازوئیل راه آسانی برای جبران این کمبود بوده است.

بخشی با اشاره به پیشنهاد حذف یارانه ثروتمندان در بودجه اظهار می‌کند: حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی جامعه باید پنج سال قبل صورت می‌گرفت. اکنون زمان بسیار دیر شده است. اما باز هم این روش‌های دیگر بوده و بهترین راه ممکن خواهد بود. یعنی اگر دولت به سمتی برود که مالیات بر حساب‌های پس‌انداز را اجرایی کند و یارانه ثروتمندان را حذف کند، بهترین راه‌های ممکن است.

وی ادامه می‌دهد: به نظرم با توجه به سابقه‌ای که از دولت وجود دارد و اینکه تلاش می‌کند همه را از خود راضی نگه دارد، به سمت انجام چنین کارهایی نخواهد رفت. به نظرم اکنون مجلس باید تلاش کند تا دولت به چنین سمت‌و‌سویی برود. چرا که انجام چنین کاری آسیب بسیار کمتری برای اقتصاد کشور و افزایش تورم نسبت به راه‌های دیگر دارد.

این اقتصاددان در مورد پیشنهاد دولت برای ساخت واحدهای مسکن مهر و پیگیری مسکن اجتماعی ادامه می‌دهد: موقعی که دولت وضع مالی خوبی داشت این کارها را انجام نداد. اکنون که وضع مالی چندان جالبی ندارد کاملا مشخص است که وضعیت چگونه خواهد شد. به نظرم نباید چندان امیدوارم باشیم که دولت از طریق بودجه‌های عمرانی و امثال آن کار خاصی را در سال 98 انجام بدهد. چرا که تحقق منابعی که دولت در بودجه پیش‌بینی کرده، بسیار سخت خواهد بود. این در حالی است که اکثر هزینه‌هایی که پیش‌بینی شده، محقق خواهد شد. با این اوصاف بعید به نظر می‌رسد که این دولت غیر از امور جاری کشور مانند پرداخت حقوق کارمندان و بازنشستگان کار خاص دیگری انجام دهد.