آمار مرگومیر ناشی از آلودگی هوا افزایش یافت/ علت چیست؟
سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۱ با توجه به اثرات آلاینده‌های معیار هوا بر سلامت، این معیار را کاهش داد. به همین دلیل آمار مرگ‌ومیرهای منتسب با آلودگی هوا تقریبا ۵۰درصد بیشتر شده است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره پدیده آلودگی هوا به‌ویژه در کلانشهرها هم‌زمان با فصل سرما و همچنین وضعیت اجرای قانون هوای پاک از زمان تصویب تاکنون توضیحاتی داد.
به نقل از ایسنا، عباس شاهسونی گفت: ناظر اجرای قانون هوای پاک سازمان محیط زیست است و وزارت بهداشت هم وظایف خاص خود را مطابق این قانون بر عهده می‌گیرد. گزارشی اواخر سال ۱۴۰۰ از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شد که نشان داد از بین مواد مختلف قانون هوای پاک و آیین‌نامه فنی این قانون، ۲۲ماده یا اصلا اجرا نشده است و یا به شکل ضعیف اجرا شده است، ۱۷ماده متوسط و ۱۷ماده هم به‌خوبی اجرا شده است. با توجه به این گزارش وزن کیفیت اجرای قانون هوای پاک ضعیف یا متوسط است؛ زیرا برخی از مواد قانونی اصلا اجرایی نشدند.
شاهسونی تاکید کرد: وظیفه قانونی سازمان حفاظت از محیط زیست نظارت بر حسن اجرای قانون هوای پاک است که باید این کار به‌درستی انجام شود. هرچند که سامانه‌ای برای پایش وظایف دستگاه‌ها راه‌اندازی کردند و دستگاه‌ها شرح عملکرد خود را بارگزاری می‌کنند، اما صرف راه‌اندازی سامانه کافی نیست و باید از دستگاه‌ها با قوت بیشتری درخواست شود که به وظایف خود عمل کنند.
فرسودگی ۹۰درصد موتورسیکلت‌های کشور
وی با اشاره به این که در مورد خودروهای دیزلی و موتورسیکلت‌ها اتفاق مثبتی رخ نداده است که منجر به کاهش ایجاد آلودگی هوای آنها شود، بیان کرد: در مورد معاینه فنی موتورسیکلت‌ها اقدامی صورت نگرفته است؛ به شکلی که ما ۱۱.۵میلیون موتورسیکلت در کشور داریم که ۹۰درصد این تعداد فرسوده هستند و عمدتا معاینه فنی آنها انجام نمی‌شود. از سوی دیگر یکی از تاکیدات طی سال‌های اخیر تولید موتورسیکلت‌های برقی بوده است که با توجه به قیمت بالای آن استقبالی از تولید این موتورسیکلت‌ها انجام نشد. در مورد کامیون‌ها و خودروهای دیزلی هم می‌بایست این خودروها مجهز به فیلتر دوده شوند که این اقدام هم انجام نشده است.
وزارت نفت، عقب‌تر از تعهدات خود
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره نقش کیفیت سوخت بر بروز آلودگی هوا نیز تصریح کرد: یکی از عوامل موثر در آلودگی هوا کیفیت سوخت است. طبق قانون هوای پاک، وزارت نفت موظف است روزانه ۷۰میلیون لیتر بنزین یورو۴ تولید کند که از این میزان تنها روزانه ۳۰میلیون لیتر بنزین یورو۴ تولید می‌شود که فاصله زیادی با حد مقرر در قانون دارد. از سوی دیگر باید روزانه ۵۵میلیون لیتر گازوئیل یورو۴ تولید شود که این مقدار هم‌اکنون ۲۸میلیون لیتر در روز است.
لزوم اجرای طرح ترافیک در تمام کلانشهرها
عباس شاهسونی درباره مباحث مطرح مبنی بر بازنگری در طرح ترافیک و نقش وزارت بهداشت در این باره، اظهار کرد: تقاضایی از وزارت بهداشت نشده است که نماینده‌ای در جلسات بازنگری طرح ترافیک داشته باشد. یکی از تاکیدات قانون هوای پاک موضوع اجرای طرح ترافیک است که در سه شهر تهران، مشهد و قم اجرا شده است، اما در سایر کلانشهرها یا این کار انجام نشده است و یا به درستی به اجرای طرح ترافیک توجه نشده است. مشکل دیگر این است که دوربین‌های موجود به پلیس راهور متصل باشند و خودروهای متخلف در حوزه طرح ترافیک را جریمه کنند. اکنون در شهر تهران تقریبا ۵۰درصد از دوربین‌هایی که نصب هستند کد جریمه ندارند؛ یعنی ۵۰درصد احتمال اینکه افرادی که وارد طرح می‌شوند جریمه نشوند وجود دارد. در واقع دوربین وجود دارد، اما کد جریمه برای آن تعریف نشده است که موید عدم اجرای کامل و صحیح طرح ترافیک است.
تنها دو روز هوای پاک پایتخت در سال ۱۴۰۰
شاهسونی درباره تعداد روزهای با هوای پاک در کشور، گفت: وزارت بهداشت در ۲۷شهر مطالعات انجام داده است و مشخص شده است که طی سال ۱۴۰۰ تنها ۱۶.۷درصد از روزهای سال شاخص کیفیت هوا در محدوده خوب یا پاک بوده است و ۶۲.۶درصد هوا در محدوده قابل قبول بود است یعنی تقریبا ۸۰درصد از روزهای سال هوای قابل قبول در سطح کشور داشتیم. البته در کلانشهرها درصد روزهای با هوای خوب و پاک خیلی کمتر بوده است؛ مثلا در تهران طی سال قبل ۸۹روز هوا ناسالم برای گروه‌های حساس بوده است که یعنی وضعیت هشدار داشته‌ایم، شش روز هوا ناسالم برای همه مردم بوده است. ۰.۵۴درصد روزهای سال هوای تهران خوب بوده است که یعنی حدود دو روز هوای پاک در این استان داشته‌ایم و ۷۳درصد هم در محدوده قابل قبول بوده است.
۵ شهر دارای آلوده‌ترین هوای کشور
او در خصوص شهرهای دارای آلوده‌ترین هوای کشور، توضیح داد: در سال ۱۴۰۰ شهرهای تهران، مشهد، اهواز، اصفهان، کرج کمتر از ۱۰روز هوای خوب داشتند و بیشترین تعداد روزهای هوای خطرناک هم مربوط به شهر زابل بوده است که ۱۵روز هوای خطرناک داشته است.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره مرگ‌های منتسب به مواجهه با ذرات معلق نیز اظهار کرد: بر اساس مطالعه وزارت بهداشت در ۲۷شهر با جمعیت تقریبا ۳۵میلیون نفر مشخص شد در سال ۱۴۰۰ میزان مرگ‌های منتسب با ذرات معلق در کشور ۲۰هزار و ۸۰۰نفر بوده است که از این میان سهم تهران ۶۴۰۰مرگ اعلام شد.
آلودگی هوا؛ معضل اغلب کشورهای دنیا
عباس شاهسونی با تاکید بر اینکه معضل آلودگی هوا در اکثر کشورهای دنیا وجود دارد، بیان کرد: تعداد مرگومیر منتسب به آلودگی هوا در چین و هند بیش از یک میلیون نفر در سال است یا در اتحادیه اروپا سالانه ۳۵۰هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا رخ می‌دهد. متاسفانه ۹۹درصد از جمعیت دنیا در مناطقی زندگی می‌کنند که غلظت ذرات معلق در آنجا بالاتر از رهنمود سازمان بهداشت جهانی است.
شاهسونی درباره علت افزایش آمار مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا، افزود: سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۱ با توجه به اثرات آلاینده‌های معیار هوا بر سلامت، این معیار را کاهش داد و حتی حد رهنمود ذرات معلق PM۲.۵. از ۱۰ به ۵ کاهش یافت که این سبب افزایش آمار مرگ‌ومیرهای منتسب با آلودگی هوا شد و به‌این‌دلیل تقریبا یک افزایش ۵۰درصدی در مرگ‌ومیرهای منتسب به آلودگی هوا در کشور نسبت به سال ۱۳۹۹ شاهد هستیم و این هم به‌دلیل کاهش حد رهنمود جهانی است.
نقش تحریم‌ها بر افزایش تعداد روزهای آلوده
وی با اشاره به تاثیر تحریم‌ها بر موضوع آلودگی هوا، گفت: وقتی اقدامی انجام نشود قاعدتا تعداد روزهای با آلودگی هوا افزایش می‌یابد. هرچند که نمی‌توان از عدم عمل دستگاه‌ها به وظایفشان چشم‌پوشی کرد، اما یکی از چالش‌های مهم هم به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه است که ما توانایی وارد کردن تکنولوژی جدید این موضوع را نداریم یا به منابع مالی خود دسترسی نداریم تا نوسازی ناوگان فرسوده را انجام دهیم و این سبب شده است که تعداد روزهای با هوای آلوده افزایش یابد.
نظرات