اجرای طرح توزیع شیر روی کاغذ ماند!

به گزارش تجارت نیوز، این اولین بار نیست که وعده اجرایی شدن طرح تغذیه سالم در مدارس با توزیع شیر روزانه بین دانش‌آموزان به دلایل مختلف مسکوت می ماند و مسئولان هم هر بار بهانه‌ای برای شانه خالی کردن از بار مسوولیت ارایه می‌دهند. در روزهای گذشته مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در مصاحبه‌ای ذکر واژه «کم برخوردار» را علت اصلی اجرایی نشدن این برنامه در تمامی مدارس کشور دانسته و عنوان کرده با ذکر این واژه در ردیف بودجه وزارت آموزش و پرورش موظف است تنها در مناطقی که وضعیت تغذیه دانش‌آموزان به لحاظ فقر مناسب نیست این طرح را اجرا کند!

نکته مهم اینجاست که حتی در این مناطق هم توزیع شیر روزانه دانش‌آموزان هر بار به دلایلی مانند افزایش قیمت لبنیات، بدعهدی تامین‌کنندگان و … اجرایی نمی‌شود. در حالی که این روزها میزان تورم مواد غذایی به اندازه‌ای افزایش داشته که بیم آن می‌رود در آینده‌ای نه چندان دور تغذیه سالم و اصولی به رویایی دست نیافتنی برای بسیاری از خانواده‌ها تبدیل شود، مسئولان همچنان به دنبال توجیه برای عدم اجرای وعده‌هایی هستند که هر سال تکرار می‌شود و اجرا نمی‌شود.

وعده توزیع شیر در مدارس باز هم به حاشیه رفت

فاطمه خسروی، فعال مدنی، در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: طرح شیر مدارس، یکی از قدیمی‌ترین برنامه‌های حمایتی حوزه آموزش و سلامت کودکان است. دهه‌ها پیش، زمانی که نرخ سوءتغذیه در میان کودکان کمتر بود و خانواده‌ها توان تأمین حداقل‌های غذایی را داشتند، اجرای چنین طرحی ساده‌تر به نظر می‌رسید.

او می‌افزاید: اما امروز در شرایطی که لبنیات به یکی از گران‌ترین گروه‌های غذایی تبدیل شده و مصرف آن در خانوارهای کم‌درآمد به پایین‌ترین حد رسیده، اهمیت توزیع شیر در مدارس بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. اما اجرای طرح تغذیه سالم و توزیع شیر بین دانش‌آموزان تنها چند روز پس از بازگشایی مدارس به حاشیه رفت.

در بسیاری از استان‌ها نه‌تنها یک بسته شیر توزیع نشد، بلکه حتی جلسات هماهنگی نیز برای آن تشکیل نشده است

این فعال مدنی ادامه می‌دهد: مدیران مدارس در شهرهای مختلف می‌گفتند: «بخشنامه آمده، اما بودجه نیست. حتی زمان‌بندی هم اعلام نشده. هنوز نمی‌دانیم خرید شیر بر عهده مدرسه است یا اداره کل.» به این ترتیب در بسیاری از استان‌ها نه‌تنها یک بسته شیر توزیع نشد، بلکه حتی جلسات هماهنگی نیز برای آن تشکیل نشده است.

بسیاری از دانش‌آموزان مدارس دولتی در مناطق محروم با شکم خالی به مدرسه می‌آیند

خسروی در ادامه به گزارش‌هایی که از مدارس مناطق کم برخوردار دریافت می‌شود، اشاره کرده و می‌گوید: معلمان مدارس دولتی در مناطق محروم گزارش می‌دهند که بسیاری از دانش‌آموزان با شکم خالی به مدرسه می‌آیند. برخی از آنها حتی صبحانه‌ای دریافت نمی‌کنند و گاهی تنها یک بیسکوئیت ساده در کیف دارند.

حذف طرح‌های غذایی مدرسه‌ای، معمولا اثرات نامحسوس اما عمیقی بر عملکرد تحصیلی دارد

او می‌افزاید: مطالعات جهانی نشان می‌دهد که فقر تغذیه‌ای به افت یادگیری، حواس‌پرتی، کاهش مشارکت در کلاس و حتی کاهش انگیزه برای ادامه تحصیل منجر می‌شود. حذف طرح‌های غذایی مدرسه‌ای، معمولا اثرات نامحسوس اما عمیقی بر عملکرد تحصیلی دارد.

این فعال مدنی در پایان می‌گوید: به این ترتیب سلامت دانش‌آموزان هم به نوعی قربانی تورمی شده که این روزها بر زندگی مردم سایه انداخته و آنها را از تامین ابتدایی‌ترین نیازهایشان باز داشته است.

اهداف دولت؛ چشم‌اندازی که با کمبود بودجه محو شد

نکته اینجاست که طرح تغذیه سالم در مدارس، بخشی از سندهای بالادستی حوزه سلامت و آموزش است. دولت سه هدف اصلی را برای اجرای این برنامه عنوان کرده بود: کاهش سوءتغذیه و فقر غذایی در میان دانش‌آموزان کم‌برخوردار، تقویت تمرکز، افزایش توان یادگیری و ارتقای بهره‌وری آموزشی و افزایش مصرف لبنیات در جامعه و حمایت از تولید داخلی. اما این اهداف هیچ‌کدام محقق نشدند. حتی بخش حمایتی طرح که قرار بود در مناطق محروم با شدت بیشتری اجرا شود نیز به دلیل نبود بودجه عملی نشد.

دولت برای اجرای طرح شیر مدارس باید رقم بسیار بالایی را برای خرید تضمینی اختصاص می‌داد

یکی از مهم‌ترین دلایل شکست دوباره این طرح، افزایش قیمت لبنیات است. شیر و دیگر محصولات لبنی نسبت به بسیاری از کالاهای دیگر جهش قیمتی بیشتری داشته‌اند. خانواده‌ها که پیش‌تر حداقل روزانه یک یا دو لیوان شیر برای فرزندان خود تهیه می‌کردند، اکنون توان خرید خود را به شدت از دست داده‌اند.

مسعود مبینی، کارشناس اقتصادی، نیز در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: در سال‌های اخیر تورم لبنیات به‌طور مداوم از متوسط تورم غذایی بالاتر بوده است. این یعنی شیر و ماست و پنیر، بیش از سایر خوراکی‌ها از سفره مردم حذف شده‌اند. دولت برای اجرای طرح شیر مدارس باید رقم بسیار بالایی را برای خرید تضمینی اختصاص می‌داد. اما منابع عمومی تحت فشار است و هزینه‌هایی مثل این در لیست اولویت‌ها حذف شده‌اند.

وقتی امروز شیری که باید به دانش‌آموز برسد حذف می‌شود، در واقع هزینه‌های درمانی و ضعف نیروی انسانی در سال‌های آینده چند برابر خواهد شد.

او می‌افزاید: نگاه دولت‌ها به چنین طرح‌هایی، کوتاه‌مدت و کاملاً بودجه‌محور است. در حالی که تغذیه کودکان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت محسوب می‌شود. وقتی امروز شیری که باید به دانش‌آموز برسد حذف می‌شود، در واقع هزینه‌های درمانی و ضعف نیروی انسانی در سال‌های آینده چند برابر خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی اظهار می‌دارد: نحوه تأمین بودجه نیز دچار ابهام است. برخی بودجه را از محل یارانه‌ها پیشنهاد کرده‌اند، برخی از بودجه آموزش و پرورش، برخی دیگر از اعتبارات سلامت. اما هیچ‌یک به مرحله تخصیص نرسیده و همین تعلل باعث شده تا مدارس بدون دستور اجرایی باقی بمانند.

شیر مدارس، طرحی که همچنان روی کاغذ ماند

کارشناسان معتقدند که هزینه نکردن برای کودکان، در واقع به معنای هزینه‌سازی برای آینده است. در شرایطی که فقر غذایی و حذف لبنیات از سفره خانواده‌ها رو به افزایش است، اجرای طرح شیر مدارس بیش از هر زمان دیگری ضروری است. اما به نظر می‌رسد تا زمانی که نگاه تصمیم‌گیران به حوزه سلامت کودک تغییر نکند، این طرح همچنان روی کاغذ خواهد ماند.