به گزارش تجارت نیوز، بازار ارز ایران طی هفته گذشته بار دیگر با نوسانات قابل توجهی روبه‌رو شد و قیمت دلار روندی افزایشی به خود گرفت. کارشناسان تاکید می‌کنند که بخشی از این افزایش به دلایل اقتصادی بازمی‌گردد؛ کاهش عرضه ارز به دلیل افت درآمدهای نفتی، محدودیت‌های نقل‌وانتقال مالی بین‌المللی، و افزایش تقاضا برای واردات یا حفظ ارزش دارایی‌ها از دلایل اصلی رشد نرخ ارز محسوب می‌شوند.
با این حال اما، آنچه بیش از همه در شرایط فعلی بازار نقش ایفا می‌کند، عوامل روانی و فضای انتظاری حاکم بر جامعه است. اظهارنظرهای ضد و نقیض درباره آینده مذاکرات هسته‌ای، گمانه‌زنی‌ها پیرامون دور جدید تحریم‌ها، و نبود چشم‌انداز روشن اقتصادی باعث شده تا مردم و فعالان بازار ارز به دنبال تبدیل ریال به دارایی‌های باثبات‌تری چون دلار بروند. همین رفتارهای پیش‌دستانه و هیجانی، به‌ویژه در فضای مجازی و شبکه‌های غیررسمی، قیمت ارز را بدون پشتوانه اقتصادی مشخص، بالا برده است.
در مجموع، هرچند مکانیزم عرضه و تقاضا در فضای پرالتهاب این روزها همچنان نقش دارد، اما سهم عوامل روانی در تحریک تقاضا و افزایش قیمت دلار بسیار پررنگ‌تر از گذشته به‌نظر می‌رسد. در همین ارتباط، شب گذشته نیز وزیر اقتصاد در مصاحبه تلویزیونی خبر داد که گره مذاکرات مستقیم ایران و FATF بعد از ۶ سال در حال باز شدن است. این خبر تتر را به سرعت کاهشی کرد اما در مقابل، برخی رخدادهای منطقه‌ای نظیر توافق ارمنستان و باکو بر سر کریدور موسوم به زنگزور در سایه تسلط آمریکا بر این گذرگاه ترانزیتی، ریسک‌های تجاری ایران را افزایش خواهد داد که می‌تواند به عنوان سیگنال افزایشی به دلار نیز تلقی شود.
افزایش قیمت دلار حاصل فشارهای ساختاری و بنیادی در اقتصاد کشور است
علی صادقین، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد: «افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر، حاصل ترکیبی از انتظارات روانی ناشی از تحولات سیاسی و همچنین فشارهای ساختاری و بنیادی در اقتصاد کشور است.»
صادقین با اشاره به اخبار منتشرشده پیرامون مکانیسم ماشه توضیح داد: «در روزهای اخیر، احتمال آغاز روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) مطرح شده که از اوایل شهریور در دستور کار قرار می‌گیرد. این موضوع باعث شکل‌گیری انتظارات تورمی در جامعه شده است.»
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: «در کنار این، فضای نااطمینانی پیرامون روابط ایران و آمریکا، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال بازگشت تنش‌های نظامی یا تضعیف آتش‌بس نیز به التهاب روانی بازار دامن زده‌اند. این عوامل، تقاضای احتیاطی در بازار ارز را افزایش داده‌اند.»
تقاضای انباشته شرکت‌ها و تقاضای فصلی مردم وارد بازار ارز شده است
صادقین با اشاره به عوامل واقعی در اقتصاد کشور گفت: «به دلیل وقفه 12 روزه در فعالیت‌های تجاری در پی جنگ اخیر، بسیاری از شرکت‌ها و فعالان اقتصادی با تقاضای انباشته ارزی مواجه بودند. اکنون این تقاضا، خصوصا در قالب حواله برای واردات، وارد بازار شده و تاثیر خود را بر قیمت ارز گذاشته است.»
او ادامه داد: «همچنین در آستانه اربعین حسینی، مطابق با روند هرساله، تقاضا برای اسکناس ارزی از سوی زائران افزایش پیدا کرده است. این تقاضای فصلی نیز یکی دیگر از عوامل فشار بر بازار ارز در کوتاه‌مدت محسوب می‌شود.»
رشد تورم و نقدینگی، فشار بر نرخ ارز را تشدید کرد
صادقین درباره تحولات پولی در کشور گفت: «تورم از ابتدای امسال روند صعودی داشته و طبق آمار رسمی، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه تیرماه به حدود ۴۲ درصد رسیده است. این تورم به تدریج خود را در بازار ارز نیز منعکس کرده است.»
او افزود: «در کنار این موضوع، رشد پایه پولی و نقدینگی که توسط بانک مرکزی اعلام شده، به‌عنوان یک عامل بنیادی بلندمدت، زمینه‌ساز افزایش نرخ ارز شده است.»
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: «در چهار ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، صادرات کاهش یافته است. همین موضوع باعث افت ورود ارز به کشور و کاهش عرضه آن در بازار شده که اثر مستقیمی بر افزایش قیمت‌ها داشته است.»
صادقین در جمع‌بندی اظهاراتش گفت: «افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر، حاصل تلفیقی از اخبار سیاسی، انتظارات تورمی، شوک‌های فصلی مانند اربعین، و عوامل ساختاری از جمله تورم، رشد نقدینگی و کاهش صادرات است. اگرچه بخشی از تقاضا در بازار، تقاضای کاذب و احساسی است، اما کلیت روند فعلی قابل توجیه به نظر می‌رسد.»
گزارش‌های بیشتر را در صفحه طلا و ارز بخوانید.
