«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
برد و باخت‌های تل آویو از جنگ ۱۵ ماهه/ اسرائیل با موافقت آتش‌بس با حماس چه به دست آورد و چه از دست داد؟
«الجزیره انگلیسی» در گزارشی از دستاورد‌های مثبت و منفی اسرائیل پس از دستیابی به آتش‌بس با نیرو‌های حماس نوشته است.
با گذشت ۱۵ ماه از شروع جنگ غزه و بعد یک سال امتناع از موافقت با پایان جنگ در غزه از سوی نخست وزیر اسرائیل، به نظر می‌رسد بنیامین نتانیاهو بالاخره تسلیم شد و اجرای آتش‌بس را پذیرفت؛ دولت نتانیاهو روز جمعه گذشته برای تصویب توافق آتش‌بس تشکیل جلسه داد که شامل تبادل اسرا و اسیران، عقب‌نشینی تدریجی اسرائیل از غزه و پایان جنگ ویرانگری می‌شود که اسرائیل در منطقه تحت محاصره فلسطین به راه انداخته است.
زمان اجرای آتش‌بس
این آتش‌بس قرار است از امروز یکشنبه آغاز شود و در این زمان است که احتمالاً اتهامات علیه نخست‌وزیر اسرائیل کلید می‌خورد. نتانیاهو همین حالا با مخالفان قَدَری در دولت خود و جریان اپوزسیون اسرائیل روبه‌روست که می‌کوشند او را به دلیل مشکلاتی که طی یک و سال و نیم اخیر بر اسرائیل تحمیل کرده است پای میز محاکمه بکشانند. آنها از توافق اخیر میان اسرائیل و حماس نیز ابراز نارضایتی می‌کنند.
«ایتامار بن گویر»، وزیر راست افراطی امنیت ملی، می‌گوید از قدرت خود برای جلوگیری از هرگونه توافق آزادی اسیر در سال گذشته استفاده کرده است. او توافق فعلی را «وحشتناک» توصیف کرده و اصرار دارد که او و حزبش در صورت اجرا از دولت خارج خواهند شد.
البته این اقدام برای سرنگونی دولت نتانیاهو کافی نخواهد بود. بن‌گویر به حمایت همکار راست افراطی خود، وزیر دارایی «بزالل اسموتریچ» و حزب صهیونیسم مذهبی او نیاز دارد. به نظر می‌رسد اسموتریچ مایل به ادامه معامله است، اما تنها در مرحله اول آن، که آزادی برخی از اسرای اسرائیلی رقم می‌خورد. پس از آن، این حزب صهیونیسم مذهبی اعلام کرده است اعضایش از دولت استعفا خواهند داد، مگر اینکه جنگ غزه- که تاکنون بیش از ۴۶۷۰۰ فلسطینی را کشته است- ادامه یابد.
نقش ترامپ در توافق
با وجود اینکه عده‌ای آتش‌بس اخیر میان حماس و اسرائیل را نتیجه رایزنی‌های بین‌المللی اعراب و کشورهای اروپایی با طرفین این جنگ یعنی دولت نتانیاهو و حماس می‌دانند، نقش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، در دستیابی به توافق چیست؟
او تهدید کرده بود جنگ غزه باید تا پیش از روی کار آمدن دولت جدید او در آمریکا به پایان برسد. ترامپ گفته بود اگر گروگان‌های درگیر در غزه تا زمان تحلیف او روز دوشنبه بیستم ژانویه (اول بهمن ماه) آزاد نشوند، در خاورمیانه جهنم به پا خواهد شد.
هرچند برخی این تهدید‌های ترامپ را در راستای سیاست او برای پایان دادن به هر دو جنگ بزرگی که در جهان در جریان است به حساب می‌آورند و اظهار می‌کنند رئیس‌جمهور آمریکا خواهان پایان دادن به هر دو جنگ اوکراین و غزه قبل از روی کار آمدن است. البته برخی نیز معتقدند با دستیابی به توافق اخیر، نتانیاهو زمان بیشتری برای دستیابی به اقدامات غیرقانونی خود خواهد داشت.
Mairav Zonszein، کارشناس اسرائیل در گروه بین‌المللی بحران، با اشاره به برنامه‌های راست افراطی اسرائیل برای الحاق مناطق بیشتری به اسرائیل می‌گوید: «با توافق فعلی، نتانیاهو ممکن است آزادی بیشتری برای اقدام در کرانه باختری و تعیین آینده‌ای برای غزه به دست آورده باشد.»؛ به عبارتی، زمان بیشتر برای ساخت شهرک‌های اسرائیلی که بر اساس قوانین بین‌المللی غیرقانونی هستند چراکه همه می‌دانستند در مقطعی در نهایت، اسرا باید مبادله شوند؛ و همیشه هم همین‌طور بوده است. برای بسیاری از مردم، این حتی یک مساله امنیتی هم نیست. در نظر بسیاری، مساله امنیتی این است که چه کسی در غزه حکومت خواهد کرد و آینده غزه چه خواهد شد.
دیدگاه مردم نسبت به آتش‌بس
با بررسی اخبار منتشرشده درباره اجرای آتش‌بس میان حماس اسرائیل مشاهده می‌کنیم که اکثریت مردم اسرائیل از آتش‌بس حمایت می‌کنند، از جمله بلوک مهم مذهبی افراطی ارتودوکس.
اپوزیسیون اسرائیل نیز می‌گوید مایل است به نتانیاهو یک شبکه ایمنی برای اجرای توافق بدهد. برخی از تحلیلگران معتقدند اگر نتانیاهو در این مقطع زمانی رأی به اجرای آتش‌بس داده به این دلیل است که می‌داند اجرای توافق حالا، می‌تواند بازخورد بهتری میان افکار عمومی داشته باشد.
به عبارت دیگر، او ممکن است دریافته باشد که اکنون روحیه برای توافقی که منجر به بازگشت اسرا به خانه و پایان دادن به آن شود بازتر است تا جنگ. این مساله کمک می‌کند که اسرائیل بتواند ادعا کند بازدارندگی را دوباره برقرار کرده است و به دشمنانش- از جمله حماس، گروه لبنانی حزب‌الله و مهم‌تر از همه ایران- ضربات سنگینی‌زده است.
البته «اوری گلدبرگ»، دانشمند علوم سیاسی اسرائیلی، تصریح می‌کند: «هیچ‌کس [در اسرائیل] واقعاً جشن نمی‌گیرد. همه می‌دانستند که این (اجرای آتش‌بس) باید محقق شود. اسرائیلی‌ها در ۱۵ ماه گذشته در نوعی گیجی به سر می‌برند. زندگی برای بسیاری از آنها سخت شده است، نه آن‌قدر که ما برای فلسطینی‌ها سخت کرده‌ایم، بلکه «تنها» سخت شده است.»
او می‌افزاید: «به مدت ۱۵ ماه به ما گفته می‌شد که در آستانه پیروزی مطلق هستیم، اما چیزی جز ویرانی و کشتار به دست نیاورده‌ایم.»
شمارش هزینه‌ها
جنگ غزه و حملات اسرائیل برای مردم این منطقه تماماً درد و رنج و مساوی با از دست دادن عزیزان‌شان بود؛ هر خانواده‌ای که در غزه می‌بینیم خانه و کاشانه خود را از دست داده و سوگوار و داغدار عزیز و عزیزان ازدست‌رفته‌ای است.
این جنگ فارغ از موضوع اسرای اسرائیلی به انزوای فزاینده بین‌المللی اسرائیل منجر شد. اما به نظر نمی‌رسد هزینه چندانی را به دولتمردان اسرائیلی تحمیل کرده باشد. در این شرایط نتانیاهو درصدد است تا از احساسات عمومی سوءاستفاده کند و حتی خود را کسی معرفی می‌کند که جنگ را پایان داد و به چندین هدف استراتژیک قبل از هر انتخابات جدید دست یافت.
تلاشی که نخست‌وزیر اسرائیل به کار بست تا یک بار دیگر از اعدام سیاسی خود جلوگیری کند و همچنان در قدرت باقی بماند برای جامعه اسرائیل جنگ در مقیاسی بود که گروه‌های حقوق بشر آن را نسل‌کشی نامیده‌اند.
در مه 2024 (اردیبهشت-خرداد) مقاله‌ای به قلم دو استاد برجسته اسرائیلی به نام‌های «یوجین کندل» و «ران تزور» تهیه و در آن بازگو شد، با توجه به اختلافات ناشی از جنگ اسرائیل در غزه و تلاش‌های دولت نتانیاهو برای جدا کردن خود از نظارت قضایی، «احتمال قابل توجهی وجود دارد که اسرائیل در دهه‌های آینده نتواند به عنوان یک کشور مستقل‌یهودی موجودیت داشته باشد».
نظرات