تغییر ساعت کاری در رمضان چگونه باشد؟

میلاد مرادی: یکی از پرسش‌های اصلی برای بسیاری از افراد، ساعات کاری کارمندان دولت در ماه مبارک رمضان است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، سیاست کاهش ساعت کاری کارمندان دولت در ماه مبارک رمضان که در دولت دهم اجرا شد، در دولت یازدهم ادامه نیافت. به نحوی که سال گذشته دولت تنها به کاهش ساعات کاری کارمندان در شب‌های قدر اکتفا کرد.

برخی از موافقان کاهش ساعات کاری، اعلام می‌کنند که با توجه به گرمای هوا و از طرفی طولانی بودن روز در بهار و تابستان، کاهش ساعت کاری مساله ضرروی به نظر می‌رسد. اما در نقطه مقابل، مخالفان نیز استدلاهایی همانند کاهش بهره‌وری و راندمان کاری را مطرح می‌کنند.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش جدید خود تحت عنوان «امکان‌سنجی کاهش ساعات کاری در ماه مبارک رمضان» به بررسی این موضوع پرداخته است. در این گزارش در نهایت دو پیشنهاد برای کاهش ساعت کاری در ماه رمضان در نظر گرفته شده است.

در گزارش مذکور به بررسی وضعیت ساعت کاری در برخی کشورهای اسلامی پرداخته شده که درخور توجه است. نکته اول آن است که سیاست کاهش ساعت کاری در برخی از کشورهای اسلامی نه تنها در بخش دولتی، بلکه در بخش خصوصی نیز اعمال می‌شود.

به عنوان مثال، ساعات کار بخش خصوصی امارات در کنار بخش دولتی این کشور، مشمول کاهش دو ساعته در طول ماه رمضان می‌شود. ساعت کار بخش خصوصی در کشور عمان نیز در ماه رمضان به حداکثر شش ساعت در روز و 30 ساعت در هفته کاهش می‌یابد. کشور قطر نیز ساعت کار بخش خصوصی این کشور را در ماه رمضان به بازه زمانی از ساعت 10 تا 13 کاهش می‌دهد.

با این حال، براساس گزارش مذکور، ساعت کاری بخش دولتی در سه کشور فوق به همراه برخی کشورهای دیگر مانند لبنان و کویت از ساعت 9 تا 14 هر روز است. اما برخی کشورهای دیگر اسلامی نیز وجود دارند که تغییر خاصی را در ساعات کاری بخش دولتی و خصوصی خود در ماه مبارک رمضان اعمال نمی‌کنند.

آنگونه که مرکز پژوهش‌های مجلس روایت کرده،ساعات کاری بخش دولتی و خصوصی در دو کشور ترکیه و مالزی هیچ تغییری نمی‌کند. تنها در کشور مالزی چون جمعه‌ها روز کاری محسوب می‌شود، یک ساعت بابت برگزاری نماز جمعه از ساعات کاری کم می‌شود.

در نهایت ساعت کاری در بخش خصوصی و دولتی عربستان به پنج ساعت در روز و 36 ساعت در هفته کاهش می‌یابد. در گزارش مذکور تاکید شده که حتی در برخی کشورهای غیراسلامی یا در پاره‌ای از شرکت‌های بزرگ در کشورهای غیرمسلمان نیز ملاحظاتی درباره ساعت کاری در ماه رمضان و سایر مراسمات اسلامی وجود دارد.

از جمله آنها می‌توان به شرکت چندملیتی تایسون فودز در آمریکا اشاره کرد که عید فطر را به عنوان تعطیل رسمی برای کارکنان مسلمان در نظر گرفته است. اما در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس برخی نکات قابل‌توجه در مورد امکان‌سنجی تغییر ساعت اداری در ماه رمضان در ایران مطرح شده است.

از جمله آنکه براساس گزارش مذکور، از مجموع دو میلیون و 331 هزار نفر از کارمندان شاغل در بخش دولتی بیش از یک میلیون نفر یعنی معادل 43 درصد در وزارت آموزش‌و‌پرورش مشغول به فعالیت هستند که متوسط ساعت کاری آنها در طول هفته 25 ساعت در هفته است.

همچنین بیش از 409 هزار نفر از کارمندان دولت که معادل 17.5 درصد است، در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشغول به فعالیت هستند که ساعت کار آنها به موجب قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان نظام بالینی، می‌تواند تا هشت ساعت در هفته نیز کاهش پیدا کند.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است که با توجه به اینکه وضعیت ساعات کاری 60 درصد از کارکنان دولت به این صورت است، بنابراین کاهش ساعت کاری آنها در ماه رمضان بلاموضوع است. در واقع این گزارش تاکید می‌کند که با توجه به کم بودن ساعت کاری در بین 60 درصد از کارمندان دولت، کاهش دوباره ساعت کاری آنها در ماه رمضان قابل بحث نیست.

اما یکی دیگر از مباحثی که براساس گزارش مذکور در طرح کاهش ساعت کاری ماه رمضان باید به آن توجه شود، توجه به شرایط متفاوت آب‌و‌هوایی در مناطق مختلف کشور و در فصول مختلف است. همچنین فصل و زمانی که ماه رمضان در آن قرار گرفته نیز حائز اهمیت است.

به طوری که بیشترین ساعات روزه‌داری مربوط به اول تیرماه به میزان 16 ساعت و 43 دقیقه بوده و کمترین ساعات روزه‌داری نیز در اول دی‌ما و به میزان 11 ساعت و 34 دقیقه است.

در نهایت گزارش مذکور با در نظر گرفتن شرایط مختلف که به آن اشاره شد، پیشنهاداتی را ارائه داده است. پیشنهاد اول آن است که ساعت کاری شاغلین کشور اعم از بخش خصوصی و دولتی در صورت حلول ماه رمضان در شش ماه نخست سال، یک ساعت از شروع کار و نیم ساعت از پایان کارشان کاسته شود. با این حال، ساعت کار آنها در صورتی که حلول ماه رمضان در شش ماهه دوم سال باشد تغییری نکند.

اما پیشنهاد دوم وضعیت کاری کارکنان بخش دولتی و خصوصی کشور را به چند بخش تقسیم کرده است. به نحوی که در صورت حلول ماه مبارك رمضان در بازه زماني «اول خردادماه تا آخر تيرماه» يك ساعت از شروع كار و يك ساعت از پايان كار كاسته شود.

اما در صورت حلول ماه مبارك رمضان در بازه‌هاي زماني «اول فروردين‌ماه تا آخر ارديبهشت‌ماه» و «اول مردادماه تا آخر آبان‌ماه» و «اول بهمن‌ماه تا آخر اسفندماه» يك ساعت از شروع كار كاسته شود.

با این تفاسیر، ساعت کاری ماه مبارک رمضان تنها در ماه‌های (آذر و دی) بدون تغییر باقی خواهد ماند. در هر کدام از دو پیشنهاد فوق آمده است که دولت اجازه دارد در مناطق آب‌و‌هوا ساعات کاری ماه رمضان را تا یک ساعت و نیم کاهش دهد.