جایگاه عرب‌ها در رقابت طلای جهانی

به گزارش تجارت نیوز، در زمانی که بهای طلا به شکستن رکوردهای تاریخی خود ادامه می‌دهد و از مرز ۴۳۰۰ دلار برای هر اونس فراتر رفته است ــ در پی تشدید جنگ تجاری میان ایالات متحده و چین و افزایش احتمال کاهش نرخ بهره در آمریکا ــ سود این فلز گران‌بها همچنان رو به افزایش است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این روند صعودی در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد یافت.

استخراج طلا یک فعالیت اقتصادی جهانی است که در تمامی قاره‌ها ــ به جز قارهٔ جنوبگان ــ انجام می‌شود و از معادن گوناگون با مقیاس‌ها و انواع مختلف استخراج می‌گردد.

در سطح جهانی، چین در سال ۲۰۲۴ بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ طلا بود و حدود ۱۰٪ از کل تولید جهانی (معادل ۳۸۰٫۲ تُن) را به خود اختصاص داد. پس از آن روسیه با تولید ۳۳۰ تُن در رتبهٔ دوم قرار گرفت (بر اساس داده‌های شورای جهانی طلا).

الجزیره‌نت به این پرسش پاسخ می‌دهد که: عرب‌ها در رقابت جهانی طلا در چه جایگاهی قرار دارند و کدام کشورها بیشترین تولید را دارند؟

شش کشور عربی برتر در تولید طلا

۱. سودان

امروزه سودان بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ عربی طلا به شمار می‌رود. عملیات استخراج عمدتاً در ایالت‌های نیل، شمال و دریای سرخ متمرکز است که ستون فقرات تولید این فلز گران‌بها در کشور را تشکیل می‌دهند.

طبق گزارشی از اندیشکدهٔ بریتانیایی چتم هاوس با عنوان «طلا و جنگ در سودان»، تجارت طلا ارتباط تنگاتنگی با درگیری جاری در این کشور دارد و یکی از مهم‌ترین منابع مالی جنگ از زمان آغاز آن در سال ۲۰۲۳ به شمار می‌رود.

ارزش تجارت طلا در سودان سالانه به میلیاردها دلار می‌رسد و شبکه‌ای پیچیده از بازیگران داخلی و منطقه‌ای شامل گروه‌های مسلح، بازرگانان و قاچاقچیان را تغذیه می‌کند.

بر اساس همان گزارش، تولید رسمی طلا در سودان پیش از جنگ به‌طور ثابت بیش از ۸۰ تُن در سال بود، اما در ماه‌های نخست جنگ به‌شدت کاهش یافت و بین آوریل تا اوت ۲۰۲۳ تنها به حدود ۲ تُن رسید. با این حال، در سال ۲۰۲۴ دوباره رشد کرد و به ۷۳٫۸ تُن رسید (بر پایهٔ آمار شورای جهانی طلا).

شرکت سودانی منابع معدنی اعلام کرده است که تولید طلا در کشور در نیمهٔ نخست سال ۲۰۲۵ به ۳۷٫۳ تُن رسیده که افزایش قابل‌توجهی نسبت به سال‌های اخیر دارد، با وجود ادامهٔ جنگ و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن.

تولید طلا در درجهٔ اول در ایالت‌های نیل، شمال و دریای سرخ متمرکز است و هم‌اکنون دفاتر جدیدی در ایالت کردفان جنوبی افتتاح می‌شود. بدین ترتیب، تعداد ایالت‌های تولیدکنندهٔ طلا به ۷ می‌رسد، هرچند هنوز کمتر از دوران پیش از جنگ است که استخراج در ۱۴ ایالت انجام می‌شد (طبق مرکز پژوهشی دیوان – DIVAN Centre).

گزارش‌های مؤسسات ISPI (مؤسسهٔ ایتالیایی مطالعات سیاسی بین‌المللی) و چتم هاوس نشان می‌دهند بخش بزرگی از تولید طلا در سودان به‌طور رسمی ثبت نمی‌شود، زیرا از طریق قاچاق و استخراج غیرقانونی خارج می‌گردد. بنابراین، آمار رسمی کمتر از میزان واقعی است.

۲. موریتانی

موریتانی در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۱٫۹ تُن طلا تولید کرده است (طبق داده‌های شورای جهانی طلا).

معدن طلای تازيازت (Tasiast) یکی از بزرگ‌ترین معادن طلا در قارهٔ آفریقاست و ذخایری بیش از ۲۲۰ تُن دارد. این معدن از سال ۲۰۰۷ آغاز به کار کرد، زمانی که یک شرکت کانادایی مجوز بهره‌برداری از دولت موریتانی دریافت نمود (بر اساس گزارشی پیشین از الجزیره‌نت).

۳. مصر

رگه‌های طلادار در مناطق گسترده‌ای از صحرای شرقی مصر پراکنده‌اند؛ منطقه‌ای که از دوران باستان به‌دلیل غنای معدنی خود مرکز فعالیت‌های اکتشافی بوده است. این منطقه بخشی از «سپر نوبي–عربی» به‌شمار می‌رود که از شمال‌شرق آفریقا تا شبه‌جزیرهٔ عربستان امتداد دارد و یکی از غنی‌ترین کمربندهای طلادار در جهان محسوب می‌شود.

بزرگ‌ترین و مهم‌ترین معدن طلای مصر، معدن السكری است که در مساحتی حدود ۱۶۰ کیلومتر مربع در صحرای شرقی واقع شده است. فعالیت‌های استخراج مدرن در آن از سال ۲۰۰۹ آغاز شد و تولید تجاری در آوریل ۲۰۱۰ شروع گردید. این معدن ستون اصلی صنعت طلای مصر است.

در سال ۲۰۲۳، تولید معدن السكری حدود ۴۵۰٬۰۵۸ اونس (حدود ۱۴ تُن) بود، پیش از آن‌که شرکت AngloGold Ashanti در نوامبر ۲۰۲۴ با خرید شرکت پیشین مالک آن (Centamin) در معامله‌ای به ارزش ۲٫۵ میلیارد دلار، مالکیت کامل معدن را در دست گیرد. این معدن اکنون یکی از بزرگ‌ترین و غنی‌ترین معادن طلای جهان به شمار می‌آید (طبق گزارش رویترز).

شرکت AngloGold Ashanti یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های استخراج طلا در جهان است و در ۱۰ کشور از ۴ قاره فعالیت دارد. دفتر مرکزی آن در آفریقای جنوبی قرار دارد.

۴. عربستان سعودی

عربستان دارای ذخایر زیرزمینی عظیم طلاست که حجم آن حدود ۳۲۳٫۷ تُن برآورد می‌شود (طبق گزارش خبرگزاری سعودی).

از زمان اجرای چشم‌انداز ۲۰۳۰، تولید طلا در عربستان به‌طور پیوسته افزایش یافته است. این طرح توسعه‌ای بر رشد بخش معدن تمرکز دارد، و پیش‌بینی می‌شود طی سال‌های آینده نیز شاهد گسترش بیشتر این بخش باشیم، به‌ویژه با اختصاص مناطق جدید برای اکتشاف و استخراج بر اساس مطالعات زمین‌شناسی کشور.

در عربستان شش معدن فعال طلا وجود دارد که مجموع تولید آن‌ها در سال ۲۰۲۰ حدود ۴۳۴٬۸۴۵ اونس (۱۳٫۵ تُن) بوده است. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به معادن الدویحی در مکه و مهد الذهب در مدینه اشاره کرد.

طبق گزارش پلتفرم Mining-Technology و داده‌های شرکت Global Data، عربستان در سال ۲۰۲۳ در رتبهٔ بیست‌وهفتم جهان از نظر تولید طلا قرار داشت و انتظار می‌رود تولید آن بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۷ با نرخ رشد سالانهٔ مرکب ۶٪ افزایش یابد.

۵. مراکش

مراکش گام مهمی به‌سوی پیوستن به فهرست تولیدکنندگان بزرگ طلای آفریقا برداشته است، پس از آن‌که وجود ذخایر باکیفیت بالا در منطقهٔ گلمیم در جنوب کشور تأیید شد.

شرکت OLAH Palace Trading این کشف را اعلام کرد؛ طبق گزارش آن، ۳۴ رگهٔ کوارتز شناسایی شده‌اند که غلظت طلا در آن‌ها تا ۳۰ گرم در هر تُن می‌رسد — میزانی که در سطح جهانی بسیار مطلوب ارزیابی می‌شود (طبق گزارش پلتفرم Energy Circle).

برآوردهای اولیه نشان می‌دهند که ذخایر این معدن بین ۳ تا ۵ میلیون اونس طلا است — حجمی که می‌تواند نقشهٔ صنعت معدنکاری مراکش را تغییر داده و جایگاه کشور را در بازار رو‌به‌رشد منابع آفریقایی تقویت کند.

پیش از این کشف، تولید طلا در مراکش تنها از یک معدن کوچک در منطقهٔ تیویت (Tiwit) در استان تنغیر (Tinghir) انجام می‌شد.

بر اساس داده‌های سازمان همکاری و توسعهٔ اقتصادی (OECD) در سال ۲۰۲۳ که توسط پلتفرم Energy Circle نقل شده است، صادرات طلا از مراکش ۲۷٫۷ میلیون دلار ارزش داشته است — رقمی نسبتاً پایین در مقایسه با کشورهای پیشروی آفریقا همچون غنا و آفریقای جنوبی.

در حال حاضر تولید سالانهٔ طلا در مراکش اندکی بیش از ۱۰۰ کیلوگرم است، یعنی سهمی ناچیز در مقیاس منطقه‌ای. همچنین، داده‌های پلتفرم CEIC Data نشان می‌دهند که تولید طلا در مراکش در سال ۲۰۲۲ ۱۴۰ کیلوگرم بوده است.

۶. الجزایر

تولید طلا در الجزایر در سال ۲۰۲۳ به ۱۰۰ کیلوگرم رسید (طبق داده‌های Global Economy). به‌طور میانگین، تولید سالانهٔ الجزایر از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۲ حدود ۲۵۰ کیلوگرم بوده است (بر اساس CEIC Data).

ذخایر طلای الجزایر در سه‌ماههٔ دوم سال ۲۰۲۵ حدود ۱۷۳٫۵۶ تُن برآورد شده است (طبق پلتفرم Trading Economics).

منبع: انتخاب