چرا صنعت خودرو در استرالیا سقوط کرد؟

در دسامبر سال 2017، صنعت خودروی استرالیا که بیش از یک قرن قدمت داشت، برای همیشه به کار خود پایان داد.

زمانی این کشور 500 هزار خودرو در سال تولید می‌کرد و حتی در اوایل قرن حاضر، خودروسازانی چون هولدن (Holden) به دنبال راه‌هایی برای افزایش صادرات به کشورهایی نظیر ایالات متحده آمریکا بود. اما به عقیده بسیاری از کارشناسان دو عامل مهم افزایش هزینه‌های تولید از یک‌سو و تصمیم قطع یارانه‌ها به خودروسازان، مرگ این صنعت را در استرالیا به دنبال داشت.

در این گزارش تجارت‌نیوز تاریخچه صنعت خودرو در استرالیا و دلایل مرگ آن مورد بررسی قرار گرفته است.

با مساحتی بزرگ اما جمعیتی نسبتا کم صنعت خودرو در استرالیا به سرعت گسترش یافت. اولین ماشین بخار در این کشور در سال 1896 تولید و اولین خودروی گازسوز در سال 1901 در ملبورن مونتاژ شد.

خودروسازان خارجی از جمله فورد به سرعت به این بازار در استرالیا جذب شدند و این روند در جریان سال‌های پس از جنگ جهانی دوم شتاب گرفت.

هولدن که در سال 1856 با قصد تجارت زین تاسیس شده بود، در سال 1908 به سمت صنعت خودرو کشانده شد و در سال 1931 به شرکت آمریکایی جنرال‌موتورز پیوست.

این شرکت را می‌توان اولین تولیدکننده با حجم بالا در دوران پس از جنگ دانست.

با کمک این خودروساز، تولید داخلی استرالیا در سال 1970 به بالاترین سطح یعنی 475 هزار خودرو رسید. از اوایل قرن بیستم اما تولید خودرو در این کشور روند کاهشی یافت. حجم تولید خودرو در سال 2015 به 167 هزار و 538 خودررو رسید.

با افزایش هزینه‌های تولید از یک‌سو و فرصت‌های بهتر در بازارهای نوظهور از جمله ویتنام، تایلند، هند و چین میتسوبیشی و دیگر تولیدکنندگان به فعالیت‌های خود در استرالیا پایان دادند.

برای بسیاری اما اولین نشانه‌های مرگ خودروسازی در استرالیا، تصمیم فورد برای پایان تولید در این کشور بود.

فورد مدل تی اولین خودروی این کمپانی آمریکایی بود که در سال 1925 در استرالیا تولید شد.

تا اواسط دهه، فورد یکی از دو کارخانه فعال خود در استرالیا را تعطیل کرد و تنها 600 کارمند در کارخانه ملبورن مشغول به کار بودند. پس از یک دوره 91 ساله، فورد کارخانه دیگر خود را در اکتبر 2016 تعطیل کرد.

پس از آن تنها دو خودروساز هولدن و تویوتا باقی مانند که در نهایت در ماه‌های پایانی سال 2017 تعطیل شدند.

در زمان تعطیلی کارخانه تویوتا در این کشور، جان اسپوئر (John Spoehr) استاد دانشگاه آدلاید در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: ما در تاریخ معاصر، هیچ‎گاه شاهد فروپاشی کامل یک صنعت نبوده‌ایم؛ اما به نظر می‌رسد این اتفاق به زودی خواهد افتاد.

بر اساس مطالعاتی که این استاد دانشگاه انجام داد، در این زمان با بسته شدن کارخانه‌های خودروسازی حدود 200 هزار شغل پردرآمد از میان رفت.

او همچنین برآورد کرد که طی این دوره کارخانه هولدن به تنهایی حدود یک میلیارد دلار استرالیا به اقتصاد این کشور وارد کرده و با تعطیلی آن یک شکاف اقتصادی بسیار بزرگ ایجاد خواهد شد.

هولدن در طول دوران فعالیت خود به تنهایی هشت میلیون خودرو تولید کرد.

با تعطیلی هولدن نیز حدود دو هزار و 500 نفر به‌طور مستقیم بیکار شدند و برخی از شرکت‌های قطعه‌سازی نیز در این کشور در معرض خطر تعطیلی قرار گرفتند.

فروپاشی این صنعت دلایل بسیاری دارد. برخی منتقدان پایان حمایت‌های دولتی از این صنعت در سال 2013 را از دلایل اصلی مرگ آن می‌دانند.

در حالی که برخی دیگر معتقدند دستمزدهای بسیار بالا موجب فروپاشی صنعت خودرو شد؛ آن هم درست زمانی که نیروی کار در بازارهای آسیایی به شدت ارزان بود.

دستمزدهای بالا موجب شد خودروهای آسیایی توان رقابت بیشتری داشته باشند و در چنین شرایطی تولید برای هولدن زیان‌ده شد. حضور شرکت‌های چینی به بازار استرالیا نیز از دیگر چالش‌های خودروسازان استرالیایی بود.

مالکوم ترنبول، نخست‌وزیر وقت این کشور اما اصرار داشت که پشت‌ کردن مصرف‌کنندگان به تولید داخلی و صنعت خودرو در استرالیا موجب فروپاشی آن شد.

واردات انواع خودرو با تنوع بالا در این کشور کاهش فروش خودروهای داخلی را به دنبال داشت که در نهایت ضربه سنگینی به این صنعت زد.

در حال حاضر، تعداد انگشت‌شماری از سازندگان خودروهای سنگین از جمله کنورث (Kenworth) و ایوکو (Iveco) در استرالیا فعالیت دارند، اما کارخانه‌های مونتاژ خودرو در این کشور برای همیشه تعطیل شدند.

خطر ورشکستگی خودروسازان ایرانی

در ایران نیز، وضعیت مالی یک سال اخیر ایران‌خودرو و سایپا نشان می‌دهد که این دو خودروساز در یک سال اخیر روند نگران‌کننده‌ای را در پیش‌ گرفته‌اند. بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده، زیان‌انباشته دو خودروساز کشور در سال گذشته نسبت به یک سال قبل از آن هزار و 900 درصد افزایش یافت و به رقم بی‌سابقه حدود 14 هزار میلیارد تومان رسیده است.

برخی کارشناسان سرکوب‌های مالی دولت در سال گذشته و قیمت‌گذاری برای خودروها به طور دستوری را از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر ورشکستگی این دو خودروساز بزرگ می‌دانند.

روند فروش محصولات در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد بهای تمام‌شده آن‌ها بیشتر از میزان فروش‌شان بوده و ایران‌خودرو از محل فروش آن‌ها متحمل ضرر سه هزار میلیارد تومانی شده است.

مطابق آخرین اطلاعات مالی، ایران‌خودرو در سال ۱۳۹۶ حدود ۸۷ میلیارد تومان سود خالص داشته که در پایان سال ۱۳۹۷ به بیش از هشت هزار میلیارد زیان خالص تبدیل شده است. حال با این اوصاف آیا ایران خودرو و سایپا می‌توانند در آینده روندی متفاوت از گذشته داشته باشند؟

منابع: independentaustralia و nbcnews