مدیریت دارو در شرایط بحرانی با محوریت تولید داخل و مقابله با فساد

به گزارش تجارت نیوز، «محمدرضا واعظ مهدوی» رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران، درباره چگونگی مدیریت حوزه دارو در شرایط آتش بس فعلی، توضیح داد: به‌طور کلی تأمین به‌موقع دارو یکی از مهم‌ترین اولویت‌هایی است که در پیش روی دولت قرار دارد و نیازهای دارویی، تجهیزات پزشکی و به‌طور کلی خدمات بهداشتی و درمانی معمولاً در شرایط جنگ و یا شرایطی که استرس‌های اجتماعی شدید وجود دارد، از اولویت برخوردار هستند. دولت‌ها باید سعی کنند که این خدمات را تأمین کنند و در اختیار مردم بگذارند.

او افزود: علاوه بر این در شرایط فعلی به‌خوبی نشان داده شد که ما دشمن داریم. برخلاف تصوری که بعضی‌ها داشتند و یک جامعه جهانی یا دهکده جهانی را تبلیغ می‌کردند، نشان داده شد که استکبار و استعمار کماکان حضور دارد. همان‌طور که استعمارگران در طول قرن‌ها ملت‌های آسیایی را به بهره‌کشی گرفته بودند، با همان خشونت، با همان دست‌های جنایتکار و با همان شرایط حضور دارند. این نشان می‌دهد که ما باید خودمان را در برابر این اقدامات و فعالیت‌های استعمارگران تجهیز کنیم و مصارف خود را تحت کنترل قرار دهیم و به تولید تکیه کنیم.

در شرایط حاضر، بیش از هر چیز، اهمیت تکیه بر تولید برای ما مشخص شد

وی تاکید کرد: در شرایط حاضر، بیش از هر چیز، اهمیت تکیه به تولید برای ما مشخص شده و در عین حال، آنچه که توانست ما را در جنگ ۱۲ روزه به موفقیت نسبی برساند، علم و فناوری بود. یعنی در واقع دانشمندان ما توانستند به سطوح بالایی از دانش و علم و تکنولوژی دست یابند و این ایجاب می‌کند که ما هم به تولید اهمیت زیادی بدهیم و هم به فناوری. یعنی تولید فناورانه، راه‌حل استقلال ملی و مقابله با دشمن در شرایط فعلی است که به‌خوبی نشان داده شد.

واعظ مهدوی تصریح کرد: بنابراین، ما باید در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی، بیش از گذشته به تولید بها بدهیم و به تولیدکنندگانی که تا به حال توانسته‌اند دستاوردهای ارزنده‌ای را برای نظام سلامت تأمین کنند، بها دهیم. این بدان معناست که ما باید حتی‌الامکان از واردات خودداری کنیم و به‌خصوص واردات داروهایی که مشابه داخلی دارند را باید اکیداً متوقف کنیم و کاری کنیم که پتانسیل اقتصادی کشور و بازار دارو در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد و بر این اساس، نیازهای مردم تأمین شود. همچنین باید خرید راهبردی که سال‌ها قرار است در دستور کار قرار داشته باشد، جدی‌تر پیگیری شود. باید بیمه‌ها سعی کنند با خرید راهبردی، نیازهای بیمه‌شدگان خود را به‌طور کامل تأمین کنند.

باید از هزینه‌های اضافی در شرایط فعلی احتراز کنیم

وی متذکر شد: نکته مهمی که وجود دارد این است که از هزینه‌های اضافی باید در شرایط فعلی احتراز کنیم. به طور مثال بیماران مزمنی که داروهایی را برای طولانی‌مدت مثلا یک سال یا ده سال مصرف می‌کنند، هیچ دلیلی ندارد که هزینه‌های بسته‌بندی این داروها به آن‌ها تحمیل شود. یعنی مثلا بروشور دارو دیگر لازم نیست در جعبه‌های ۵۰ تایی دارو استفاده شود. در همه دنیا برای بیماران مزمن، داروها به‌صورت فله، در ظرف‌هایی که مثلاً ۱۰۰ یا ۲۰۰ عدد قرص یا داروی مورد نیاز آن‌ها در آن قرار دارد، تحویل داده می‌شود و طبیعتاً آن هزینه‌های کاغذ، بروشور، مقوا و بسته‌بندی دارو کاهش پیدا می‌کند. البته این مورد از جمله کارهایی است که بیمه‌ها باید بر آن اهتمام بورزند و ترتیباتی دهند که هزینه‌هایشان کمی کاهش پیدا کند و در مقابل، هزینه‌ها و صورتحساب‌های پزشکی را به‌موقع و سریع بپردازند.

مهم‌ترین مشکل در تولید دارو، نبود نقدینگی و سرمایه در گردش است

او اشاره کرد: الان ما مرتب با این مسئله مواجه هستیم که شرکت‌ها و کارخانجات می‌گویند: «مثلاً ما ۵۰ میلیارد تومان طلب داریم ولی ۱۰ میلیارد تومان هزینه‌ای که داریم را نمی‌توانیم بپردازیم.» چرا؟ چون آن‌هایی که بدهکار هستند، صورتحساب‌هایشان را دیر می‌پردازند. عمدتاً بیمه‌ها و شرکت‌های پخش با تأخیر طولانی‌مدتی این کار را انجام می‌دهند و این باعث می‌شود که بتوان گفت مهم‌ترین مشکل بخش تولید، نبود نقدینگی و سرمایه در گردش است. این تاخیر باید با پرداخت به‌موقع مطالبات، مقداری جبران شود. همچنین سیستم بانکی، باید برای اینکه نقدینگی مورد نیاز برای تأمین سرمایه در گردش صنعت دارو را تأمین کند، تجهیز شود. تا تهیه و توزیع دارو منظم و بدون اختلال و تأخیر صورت بگیرد.

محدودیت‌های منابع، نباید شامل حوزه‌های علمی و دانشگاهی شود

رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران بیان کرد: بر همین اساس، باید از فعالیت‌های فناورانه و دانش‌بنیان حمایت شود. در شرایط فعلی، بسیار مهم است که دانشمندان ما دسترسی به منابع علمی و تجهیزات مورد احتیاج برای تحقیقات خود داشته باشند. یعنی کمبودها و محدودیت‌های منابع، نباید شامل حوزه‌های علمی و دانشگاهی شود. این نیز یک تصمیم استراتژیک بسیار مهم است که ما باید زمینه‌هایی را فراهم کنیم که بتوانیم در مرزهای دانش جهانی حرکت کنیم تا بتوانیم از دستاوردهای علم، دانش و فناوری استفاده کنیم و بتوانیم بر تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که آمریکا، رژیم اشغالگر قدس و بعضاً کشورهای اروپایی بر ما تحمیل می‌کنند، غلبه کنیم.

مسئولان باید از دست و دلبازی‌ و ولخرجی‌ها به‌ طور جدی پرهیز کنند

او اضافه کرد: این موارد در واقع اصول سیاست‌هایی هستند که باید در حوزه دارو مورد توجه قرار گیرد و مسئولان ما باید مقداری از آن دست و دلبازی‌ها، ولخرجی‌ها و سیاست‌های واردات‌محوری که در سابق داشته‌اند، به‌طور جدی پرهیز کنند و به حمایت از تولید، کاهش قیمت‌ها و ارزان‌کردن هزینه‌ها بپردازند. ارزان‌کردن نه به‌معنای این‌که قیمت تمام‌شده بالا باشد و به‌زور بخواهیم قیمت را ارزان کنیم، این گونه جواب نمی‌دهد. بلکه باید قیمت تمام‌شده را سعی کنیم کاهش دهیم، در واقع دولت، سیاست‌ها و اقداماتی را دنبال کند تا بتواند قیمت تمام‌شده تولید را کاهش دهد و به دنبال آن هزینه‌های بیمه‌ها کاهش پیدا کند، بیمه‌ها بتوانند صورتحساب‌های خود را به‌موقع بپردازند و مردمی که احیاناً بیمه نیستند، هزینه کمتری بپردازند. در مجموع مردم در این ایام نشان دادند که چقدر والا و فداکار هستند و گلایه‌های جزئی و کلی خود را کنار گذاشتند و با تمام قدرت از نظام، تمامیت ارضی و از ایران حمایت کردند. متقابلاً باید دست این مردم را بوسید و سعی کرد خدمات بهتر و ارزان‌تری برای آن‌ها تأمین کرد و رضایت آن‌ها را بیشتر جلب کرد.

واعظ مهدوی در پاسخ به این سوال که با توجه به نامعلوم بودن شرایط در آینده، آیا نیاز نیست که نظام سلامت سیاست‌های جدیدی را در نظر بگیرد؟ گفت: در حوزه اقتصادی، تصمیمات کلان باید گرفته شود و بازدهی و بهره‌وری اقتصادی بیشتر شود. باید با فساد مقابله شود و رانت‌خواری و سوءاستفاده‌ها با جدیت بیشتری مورد ممانعت قرار گیرد. همچنین بسیار مهم است که در شرایط فعلی با زمینه‌های پیدایش فساد مقابله شود. زمینه‌هایی مثل تلاقی منافع، که یکی از مهم‌ترین زمینه‌های بروز فساد است؛ یعنی این‌که کسی در جایی که مسئولیت دارد، خودش ذی‌نفع هم باشد، این امر واقعاً یک آسیب جدی به همراه دارد.

در دوران جنگ، دولت‌ها باید بسته‌های قوی و غنی‌ای از سیاست‌های ضدفساد ارائه و اجرایی کنند

وی ادامه داد: معمولاً در دوران جنگ، دولت‌ها باید بسته‌های قوی و غنی‌ای از سیاست‌های ضدفساد اتخاذ و اجرایی کنند و از تلاقی منافع و تبانی احتمالی و یا سایر جنبه‌هایی که احیاناً فساد را به همراه دارد، به‌شدت ممانعت به عمل آورند. این موارد در واقع اصول اقدامات مهمی است که باید انجام شود.

او اظهار کرد: علاوه بر این، وزارت بهداشت می‌تواند مردم را راهنمایی کند که در شرایط استرس، چه تدابیری حتی در تغذیه خود اتخاذ کنند. در شیوه‌های مدیریت استرس، روان‌شناسان، روان‌پزشکان، متخصصین تغذیه و همچنین متخصصین استفاده از گیاهان دارویی و نظایر این‌ها می‌توانند راهنمایی‌هایی درباره‌ی رژیم‌های غذایی، روش‌هایی که بتواند خواب اشخاص را به‌صورت طبیعی تأمین کند و داروها یا دمنوش‌هایی که استرس را کمتر کند و آرامش مردم را افزایش دهد، ارائه کنند. این موارد ممکن است بتواند در شرایط بحران و شرایط استرس‌زایی که با آن مواجه بودیم، کمک کند.

او افزود: همچنین در حوادث غیرمترقبه، باید آموزش‌هایی دائماً برای مردم وجود داشته باشد که اشخاص مثلاً اگر مورد حمله قرار گرفتند، بدانند چگونه از پله‌ها باید پایین بیایند یا در مترو که اگر قرار است به‌صورت پناهگاه مورد استفاده قرار گیرد، پناه بگیرند. طبیعتاً وزارت بهداشت باید این پناهگاه‌ها را از نظر بهداشتی مورد بررسی و بازرسی قرار دهد. همچنین باید مدیریت روانی شود، بالاخره اشخاصی که در یک پناهگاه دور هم جمع می‌شوند، ممکن است با هم پرخاش کنند یا برخورد داشته باشند. لذا باید برنامه‌های سرگرم‌کننده، اجرای سرودها، آهنگ‌ها، دعاها و نظایر این‌ها وجود داشته باشد تا افراد بتوانند از این شرایط استرس‌زا عبور کنند. شاید بتوان توصیه کرد که وزارت بهداشت باید بسته‌ای برای مدیریت شرایط استرس‌زا و حوادث غیرمترقبه داشته باشد و عناصر مختلف این بسته را دائماً مورد پیگیری و توجه قرار دهد.

دستگاه‌های اجرایی باید ظرفیت‌های مدیریت بحران خود را روزبه‌روز ارتقاء دهند

رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران در پاسخ به این سوال که عملکرد وزارت بهداشت در جنگ اخیر در زمینه‌ی آموزش‌هایی که به آن اشاره کردید، چگونه بود؟ گفت: بالاخره شرایط جنگ به حدی غیرمترقبه و ناگهانی بود که شاید نتوان انتظار داشت که آمادگی برای این ابعادی که من اشاره کردم وجود داشته باشد. چرا که هر روز ما با موشک‌باران مواجه بودیم، ساختمان‌ها خراب می‌شد، افرادی دچار آسیب می‌شدند، باید بیمارستان‌ها را تجهیز می‌کردند. بعضاً ممکن بود خود کادر درمان آسیب دیده باشند و یا شرایط روحی روانی مناسبی برای اینکه خدمات بدهند، نداشته باشند. از این رو در طول این ۱۲ روز، عمده تلاش وزارت بهداشت برای درمان مجروحین، سامان‌دادن آن‌ها و تأمین دارو و اقدامات مورد نیاز مصرف شد. اگرچه شاهد تلاش این وزارتخانه بودیم و تا حدود زیادی خدمات مورد احتیاج تأمین شد و ارائه گردید. اگرچه آن بسته خدمات پیشگیرانه و مدیریت استرس در شرایط استرس‌زا نیز مورد نیاز است.

وی خاطرنشان کرد: در این راستا باید از الان به‌صورت پیشگیرانه برنامه‌ریزی شود و طبیعتاً باید تجربیات را مرتب ارتقاء دهیم. همان‌طور که رزمندگان عزیز و برادران ارتشی و سپاهی دائم سعی کردند که توان و ظرفیت خود را ارتقاء دهند، در دستگاه‌های اجرایی و دولتی نیز باید این توان، جمع‌بندی تجربیات و ارتقاء ظرفیت‌های مدیریت بحران، روزبه‌روز رشد کند و ارتقاء یابد.

منبع: ایلنا