چرا سرمایه‌دارها به بازار استارتاپ‌های چینی بازگشتند؟

به گزارش تجارت نیوز، سرمایه‌گذاران بین‌المللی در حال بازگشت به صحنه استارتاپ‌های چین هستند؛ جایی که جذب مجموعه‌ای از سرمایه‌های کوچک در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) نخستین نشانه ذوب یخ در صنعتی را نشان می‌دهد که طی سال‌های اخیر از تنش‌های ژئوپلیتیکی و سرکوب فناوری آسیب دیده بود. منابع آگاه از روند جذب سرمایه در این حوزه به بلومبرگ گفتند چندین صندوق برتر سرمایه‌گذاری خطرپذیر چین در آستانه تکمیل جذب سرمایه‌ای بالغ بر ۱.۱ میلیارد دلار تا پایان سال جاری هستند.

بازگشت محتاطانه به میدان فناوری چین

صندوق Source Code Capital — یکی از سرمایه‌گذاران اولیه شرکت مادر تیک‌تاک یعنی ByteDance — توانسته ۱۵۰ میلیون دلار جذب کند. همزمان BA Capital، سرمایه‌گذار شرکت Pop Mart سازنده عروسک معروف لبوبو نیز در آستانه تکمیل صندوقی با حجم مشابه قرار دارد. Lightspeed China Partners نیز که از گروه تجارت الکترونیکی PDD Holdings حمایت کرده، تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیون دلار برای صندوقی که هنوز بسته نشده، جذب کرده است. در همین حال، Qiming Venture Partners — که از چندین استارتاپ برجسته فعال در حوزه زیست‌فناوری چین حمایت کرده — در مسیر تحقق هدف جذب حدود ۶۰۰ میلیون دلار پیشرفت داشته است.

هرچند ارقام فعلی مرتبط با جذب سرمایه نسبت به سال‌های گذشته محدودتر است، اما نشان‌دهنده بازگشت محتاطانه سرمایه جهانی به بخش فناوری چین محسوب می‌شود؛ بازگشتی که پس از اجرای قوانین جدید محدودکننده سرمایه‌گذاری خارجی از سوی واشنگتن و رکود اقتصادی چین در سال ۲۰۲۳، تقریبا متوقف شده بود.

چالش استارتاپ‌های چینی

بر اساس داده‌های موسسه تحقیقاتی Preqin، صندوق‌های سرمایه‌گذاری که بر چین متمرکز هستند در سال ۲۰۲۴ تنها ۱.۳ میلیارد دلار سرمایه دلاری جذب کردند، در حالی که در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ این رقم به ۳۰ میلیارد دلار رسید. این آمار، جذب سرمایه به واحد پول چین (رنمینبی) را شامل نمی‌شود — منبعی که دسترسی به آن آسان‌تر است و استارت‌آپ‌ها به‌طور فزاینده‌ای به آن وابسته شده‌اند.

با این حال، کمبود نسبی سرمایه در مقایسه با ایالات متحده باعث شده بسیاری از استارتاپ‌های نوپای چینی برای جذب سرمایه مجبور شوند با ارزش‌گذاری‌هایی به‌مراتب پایین‌تر از همتایان آمریکایی خود کنار بیایند. شینگ مِنگ (Xing Meng)، یکی از شرکای شرکت سرمایه‌گذاری 5Y Capital مستقر در شانگهای، در این باره به بلومبرگ گفت: «بهترین شرکت‌های رباتیک چینی اگر در آمریکا مستقر بودند احتمالا از منظر ارزش‌گذاری در رتبه پنج تا ده برابر از شرایط کنونی قرار داشتند.»

به گفته او «فرصت‌های فراوانی برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های رباتیک چینی وجود دارد که از چمن‌زن‌های خودکار گرفته تا دستگاه‌های هوشمند مجهز به هوش مصنوعی تولید کنند. این شرکت‌ها از منابع گسترده و مهندسانی بهره می‌برند که در مقیاس‌گذاری تولید تجربه دارند.»

ابتکار عمل پکن

به باور ناظران، تنش‌های میان آمریکا و چین باعث شده بسیاری از مدیران صندوق‌ها به جای تمرکز بر جذب سرمایه از ایالات متحده (روال معمول سال‌های گذشته)، این‌بار به جذب سرمایه دلاری از سایر نقاط جهان روی بیاورند. به گفته منابع آگاه از روند جذب سرمایه، تعهدات به صندوق‌های جدید اکنون توسط بخش‌هایی از مناطق آسیا، خاورمیانه، اروپا و البته آمریکا در حال اجرا است.

علاوه بر این، برخی موانعی که پیش‌تر مانع جریان یافتن سرمایه به سمت استارتاپ‌های چینی می‌شدند نیز به تدریج در حال برطرف شدن هستند. پس از دوره‌ای از محدودسازی شرکت‌های فناوری چین، شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور این کشور، در فوریه جلسه‌ای پر سر و صدا با کارآفرینان برگزار کرد و متعهد شد محیط کسب‌وکار را بهبود بخشد. همزمان بازار سهام پررونق هنگ‌کنگ نیز — که در هشت ماه نخست سال ۱۳۵ میلیارد دلار از محل عرضه‌های اولیه (IPO) جذب کرده — برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و سرمایه‌گذاران آنها راهی تازه برای نقد سرمایه فراهم کرده؛ آن‌هم در شرایطی که عرضه‌ اولیه در سرزمین اصلی چین و بازارهای آمریکا به‌دلیل مسائل سیاستی متوقف شده بود.

با این‌ حال، برخی موانع همچنان باقی است. از جمله مقررات آمریکا که سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در استارت‌آپ‌های چینیِ فعال در حوزه‌های هوش مصنوعی، نیمه‌رساناها و فناوری کوانتومی را محدود می‌کند؛ قوانینی که نخستین‌بار در سال ۲۰۲۳ اعلام و از ژانویه اجرایی شد.

خیز شرکت‌ها برای مانور در بازارهای چین

واشنگتن در بهار امسال برای آزمودن این مقررات، بررسی سرمایه‌گذاری شرکت آمریکایی Benchmark در شرکت Manus — ارائه‌دهنده عوامل هوش مصنوعی (AI agents) — را آغاز کرد؛ شرکتی که در چین بنیان‌گذاری شد اما در پی افزایش نظارت‌ها به سنگاپور منتقل گردید. ظهور هوش مصنوعی چینی مانند DeepSeek و استارت‌آپ‌های رباتیک همچون Unitree نیز توجه جهانی را به سمت شرکت‌های نوپای فناوری چین جلب کرده است.

با این حال، در حال حاضر بسیاری از سرمایه‌گذاران در تلاش‌اند تا اطلاعات گردآوری کنند تا اینکه سرمایه‌گذاری گسترده انجام دهند. یار ریم (Yair Reem)، یکی از شرکای شرکت سرمایه‌گذاری سبز Extantia Capital، که در تابستان امسال همراه با گروهی از مدیران صندوق‌های خارجی به چین سفر کرده بود، در این باره گفت هدف سفرشان ارزیابی این مساله بود که «کجاها دیگر نباید سرمایه‌گذاری کرد.»

او پس از بازگشت مدعی شد: «اکنون درک عمیق‌تری از توانمندی تولیدی چین در فناوری‌هایی مانند باتری‌ها تا هیدروژن سبز پیدا کرده‌ام. متوجه می‌شوید رقابت با آنها عملاً غیرممکن است.»