چرا صادرات گاز ایران به بن‌بست می‌خورد؟

به گزارش تجارت نیوز، سیدمهدی حسینی در ارزیابی ایجاد کریدور گازی ایران -هند-روسیه از مسیر دریای عمان اظهار داشت: از قدیم و قبل از اینکه ما پارس جنوبی و اساسا گازی داشته باشیم، پیشنهاد شده بود که گاز قطر را از خشکی وارد ایران کرده و به پاکستان و تا هند برستانیم و حق ترانزیت دریافت کنیم و پیشنهاد دیگر اینکه اگر قرار باشد گازی به پاکستان ارسال کنیم باید از میادین گازی ایران باشد، یک پیشنهاد  هم این بود که  در دریا و سواحل کم‌عمق‌تر خط لوله احداث و گاز قطر را به هند انتقال دهیم‌، بنده آن زمان به شرکت پیشنهاددهنده عنوان کردم که مطالعه کف دریا داشته باشند و اطلاعات را در اختیار ما قرار دهند و بعد ما نظر خود را اعلام می‌کنیم. آنها مطالعات لازم روی ساحل دریا  را انجام دادند و گفته شد که روی ساحل کم‌شیب ایران خط لوله  را انتقال دهند ولی ما رد کردیم.

وی افزود: بعد از همه اینها  ما نیز دارنده ذخایر گاز شدیم و پروژه احداث خط لوله صلح مطرح  و برنامه این شد که خودمان گاز را به پاکستان ارسال و این کشور گاز را در اختیار هند قرار دهد که این پروژه اجرایی نشد، در زمان بی‌نظیر بوتو عنوان شد که ارتش پاکستان تصمیم می‌گیرد که گاز را به هند بدهیم یا خیر که البته ما نه گاز را به هند رساندیم و نه پاکستان این شانس را پیدا کرد که گاز ایران را به هند برساند؛ این در حالی است که براحتی می‌توانستیم به هاب گازی در جنوب شرقی کشور تبدیل شویم.

مدیر پیشین امور بین‌الملل وزارت نفت گفت: ما میلیاردها دلار هزینه کردیم و خط لوله گاز را تا مرز پاکستان رساندیم اما همواره بر سر قیمت آن چالش داشتیم و این در حالی است که قیمت گاز در تمام دنیا قیمت منطقه‌ای است و مانند نفت نیست که بورس بین‌المللی  آن را قیمت‌گذاری و اعلام کنند،  نرخ گاز بستگی به اینکه در چه منطقه‌ای حتی نقطه‌ای به مصرف می‌رسد؛ تعیین می‌شود. مثلا اگر در امریکا ۴ دلار است وقتی به اروپا می‌رسد ۸ دلار در هر متر مکعب و یا در ژاپن ۱۴ دلار است، بنابراین قیمت‌ها متفاوت است، در منطقه خلیج فارس و هند و پاکستان گاز قیمت‌گذاری نشده است و  همچنان هر  پروژه صادرات گاز که ایران تعریف می‌کند ابتدا نرخ صادرات  به ترکیه مطرح می‌شود.

وی تصریح کرد: زمانی که اربکان نخست وزیر ترکیه برای امضای قراردا گازی وارد ایران شد؛ دو کشور نرخ‌گذاری را نمی‌دانستند و ما گاز را به با نرخ خوبی به ترک‌ها فروختیم  که البته با آگاهی نبود و اکنون همچنان قیمت گاز را با نرخ گاز صادراتی به ترکیه مقایسه می‌کنند و نرخ پایین‌تر را در هر شرایطی و هر مسیری و  به هر کشوری ارزان‌فروشی  تلقی می‌کنند. نمونه آن دعوای قرارداد فروش گاز به کرسنت بوده است همین داستان در مورد صادرات گاز به هند و پاکستان نیز تکرار شد.

حسینی ادامه داد: پاکستانی‌ها خواستار این بودند که نرخ گاز دریافتی از ایران به نفت کوره برابری کند که از نظر اقتصادی و بازاریابی درست هم بود، ما از آن زمان تاکنون باوجودی که خط لوله تا پاکستان را احداث کرده‌ایم اما همچنان خط معطل است و کسی نمی‌تواند روی گازی که قرار است به این کشور فرستاده شود قیمت‌گذاری کند.

وی خاطرنشان کرد: صرفنظر از ناترازی‌هایی که این روزها داریم که البته مصنوعی و ناشی از تحریم و عدم مدیریت است؛ ما بزرگترین ذخایر گاز دنیا را داریم و اگر قرار است برای کشور و صادرات گاز برنامه‌ریزی کنیم.  این برنامه باید در راستای صادرات گاز خودمان باشد،  اگر قرار است  به کشورهایی مثل هند و پاکستان گاز صادر شود از ذخایر خودمان باشد نه اینکه مسیری برای صادرات گاز دیگر کشورها و رقبا باشیم، روسیه رقیب ما است و ما باید این را بدانیم،  برای رفع ناترازی می‌توانیم همانگونه که از ترکمنستان واردات داریم؛ گاز روسیه را نیز دریافت کنیم و خودمان به مناطق شمالی کشور بفرستیم  و ناترازی را از بین ببریم و از جنوب نیز گاز را به مشتریان خودمان صادر کنیم.

مدیر پیشین امور بین‌الملل وزارت نفت تاکید کرد: به جای اینکه بازار گاز را در اختیار دیگر کشورها قرار دهیم باید مسیر هاب شدن گاز خودمان را هموار کنیم، قراردادهای گازی طولانی‌مدت هستند نباید این اشتباه را داشته باشیم که بازاری مانند  هند و  پاکستان را برای اینکه گاز روسیه را بفروشیم؛ از دست بدهیم و درواقع به هاب شدن روسیه کمک کنیم.

وی یادآور شد:  ما باید بخشی از گاز روسیه را به نرخ گازی که از ترکمنستان دریافت می‌کنیم؛ بخریم و شمال را پوشش دهیم و مابه‌التفاوت را از جنوب به بازارهای خودمان صادر  و پول گاز را خرج برداشت و تولید گاز و برق کنیم.

منبع: ایلنا