کسری بودجه؛ میراث نظامی‌سازی اروپا

به گزارش تجارت نیوز، تعهد اعضای ناتو برای صرف ۳.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود برای قابلیت‌های نظامی و ۱.۵ درصد برای زیرساخت‌های دفاعی، جسورانه‌ترین وعده این اتحاد در دهه‌های اخیر به شمار می‌رود.

به ادعای ناظران این تعهد به یک حقیقت اساسی اذعان دارد: حمله روسیه به اوکراین کمبودهای حیاتی ساختار دفاعی اروپا را عریان کرده، آن هم در زمانی که حمایت ایالات متحده کمتر از گذشته قابل اتکا به نظر می‌رسد. چالش اصلی این است که چگونه این هدف بلندپروازانه به قدرت آتش در عمل و زمان مناسب برای مقابله با تهدید ترجمه شود.

اولین گام برای تحقق وعده‌ها

نقطه شروع، یافتن منابع مالی برای تحقق تعهدات جدید است. فرانسه، ایتالیا و بریتانیا هم‌اکنون با کسری بودجه سنگین مواجه‌اند. پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، مدعی شده که کشورش موفق به گرفتن امتیازی شده که تنها ۲.۱ درصد از تولید ناخالص داخلی را به دفاع اختصاص دهد.

همزمان در بلندمدت، رشد ضعیف اقتصادی و سیاست داخلی پرتنش آلمان می‌تواند عزم این کشور را تضعیف کند، حتی با وجود تسهیل در محدودیت بدهی. برای جلوگیری از عقب‌نشینی کشورها از وعده‌های هزینه‌ای شان، انضباط مالی و به احتمال زیاد فشار مستمر ایالات متحده ضروری خواهد بود.

هزینه هوشمندانه

نحوه هزینه‌کرد منابع مالی در این میان از اهمیت بیشتری برخوردار است. نخستین وظیفه باید رسیدگی به پایگاه صنعتی دفاعی تکه‌تکه‌شده اروپا و رفع موازی‌کاری در تولید تسلیحات باشد. اروپا بیش از دوازده نوع تانک اصلی رزمی مختلف تولید می‌کند و دو برنامه رقیب برای نسل ششم جنگنده‌ها دارد: سامانه نبرد هوایی آینده (Future Combat Air System) پروژه ای مشترک میان فرانسه، آلمان و اسپانیا برای ساخت جنگده نسل ششم و برنامه جهانی رزم هوایی (Global Combat Air Program) که شامل بریتانیا، ایتالیا و ژاپن است.

هرچند اقداماتی در مسیر همکاری برداشته شده؛ اقداماتی چون تجمیع سفارش‌های مهمات توسط کشورهای شمال اروپا از طریق شرکت نروژی «نممو ای‌اس» (Nammo AS) و تامین مالی پروژه‌های مشترک پهپادی و جنگ الکترونیک توسط ۱۹ کشور اتحادیه اروپا تحت نظارت آژانس دفاعی اعضای این قاره.

اما این تلاش‌ها هنوز در مقیاس کوچک قابل ارزیابی هستند؛ چراکه کمتر از یک پنجم خریدهای تجهیزاتی اعضای اتحادیه اروپا (۲۳ کشور از ۲۷ عضو اتحادیه در ناتو حضور دارند) به‌صورت مشترک انجام می‌شود. کشورهای عضو ناتو باید مناقصه‌های مشترک بیشتری برگزار کرده، تعداد پلتفرم‌ها در هر کلاس را محدود و اصرار داشته باشند که تجهیزات جدید قابلیت همکاری دارند.

پیامی که دریافت شد!

اعضای اروپایی ناتو و کانادا به‌طور پیوسته خرید تجهیزات دفاعی اصلی خود را افزایش داده‌اند. اما اعضای اروپایی باید بپذیرند در کجا تولید داخلی معقول است و در کجا نیست، به‌جای آنکه به‌طور کلی بر سیاست «خرید اروپایی» اصرار کنند. اروپا همچنان برای نیازهای حیاتی از جمله دفاع هوایی و موشکی، جنگ الکترونیک و سایبری و همچنین اطلاعات، شناسایی و نظارت به آمریکا وابسته است.

کشورها باید خرید قابلیت‌های کلیدی از آمریکا را ادامه داده و در صورت امکان تولید داخلی تحت مجوز را راه‌اندازی کنند. مشارکت جدید راین‌تال آلمان با شرکت آمریکایی اندوریل برای تولید پهپادهای آمریکایی در اروپا نمونه‌ای از چگونگی پر کردن شکاف‌ها از طریق انتقال فناوری و مقیاس‌دهی به صنعت بومی است.

نقطه پایان بر سیاسی‌بازی؟

آنگونه که بلومبرگ نوشته، در این میان پیشرفت باید به‌طور دقیق پایش شود، نه تنها در سطح هزینه‌کرد، بلکه در منظومه تسلیحات تحویل‌داده‌شده. ارزیابی‌های محرمانه توانمندی‌های ناتو باید به کارنامه‌ای عمومی و سالانه تبدیل شود تا مالیات‌دهندگان بتوانند آن را بررسی کنند. همچنین دولت‌ها باید ثابت کنند که بودجه زیرساختی حقیقتا صرف تقویت خطوط راه‌آهن، عریض‌کردن تونل‌ها و ساخت مراکز لجستیکی  خواهد شد نه پروژه‌های سیاسی که به‌عنوان طرح های دفاعی برچسب‌گذاری می‌شوند. اینگونه کمبود در جابه‌جایی نظامی برطرف خواهد شد.

در نهایت، رهبران اروپایی باید با خود و مهم‌تر از آن با رای دهندگان صادق باشند. اگرچه تحقیق و توسعه دفاعی می‌تواند به نوآوری‌هایی مفید برای اقتصاد گسترده‌تر منجر شود، اما هزینه‌های نظامی به ندرت به اندازه سرمایه‌گذاری در بهداشت یا انرژی سبز به ایجاد اشتغال کمک می‌کنند. هزینه‌های عظیم دفاعی باید به‌عنوان بیمه‌ای علیه رویکرد نظامی روسیه توجیه شوند، نه به‌عنوان راه‌حلی سریع برای پایان رکود رشد اقتصادی.

در این میان به باور گروهی از کارشناسان، رهبران ناتو شایسته تحسین هستند که بر نگرانی‌های محلی و مقاومت‌های سیاسی غلبه کرده و به اهداف جدید در زمینه هزینه‌ها دست یافته‌اند؛ اما باید بدانند که نبرد واقعی تازه آغاز شده است.