به گزارش تجارت نیوز، بلندترین برج و گنبد آجری جهان و مقبره «قابوس بن وشمگیر»، بنایی بازمانده از سده چهارم هجری است که بر فراز تپه‌ای خاکی با ارتفاع ۱۵ متر در مرکز شهر گنبدکاووس بنا شده. در سال‌های اخیر، طولانی شدن روند مرمت برج قابوس چشم‌انداز آن را مخدوش کرده است.

گرفتاری میراث جهانی در میانه داربست‌ها

برج قابوس یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران محسوب می‌شود که در سال ۱۳۹۱ در زمره میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

با وجود اهمیت این بنا اما متأسفانه در پنج سال اخیر، در حصار داربست‌ها گیر افتاده است و عملیات مرمت آن از سال ۹۸ تاکنون ادامه دارد.

عبدالمجید نورتقانی، مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز گفت: در حال حاضر مطالعه مرمت گنبد برج قابوس انجام شده اما اتمام این پروژه نیازمند تخصیص اعتبار است.

طرح مرمت برج قابوس سال ۱۴۰۱ تصویب شد

او افزود: بعد از بارندگی سیل آسای سال ۱۳۹۸ و رویش گیاهان بر دیواره‌های برج، داربست‌ها نصب و بوته‌کنی انجام شد، اما در فرایند این عملیات مشخص شد که برج نیازمند مرمت بنیادی است.

مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس می‌گوید: با همکاری استادان دانشگاه شهید بهشتی تیمی تشکیل و طرح مرمت گنبد برج توسط دانشگاه تهیه شد که این طرح سال ۱۴۰۱ در وزارت‌خانه تصویب شد.

نورتقانی با اشاره به اینکه بخشی از مرمت برج قابوس در سال‌های گذشته انجام شده است، افزود: خوشبختانه امسال بودجه اولیه که حدود سه میلیارد تومان است برای مرمت جدی این برج تخصیص پیدا کرد.

او ادامه داد: اکنون مرمت برج قابوس، بر اساس طرح مصوب در حال اجراست که به موازات آن مطالعات سلامت سازه نیز انجام می‌شود. قراردادی با استادان دانشگاه شهید بهشتی و گروه نقشه‌برداری دانشگاه گلستان بسته شده است که به مدت یک سال و به طور ماهیانه، پایش سه محوری را روی بنا انجام می‌دهند.

چالش اصلی، تخصیص اعتبار است

او با تأکید به اینکه چالش اصلی در خصوص مرمت برج قابوس تخصیص اعتبار برای این طرح است، می‌گوید: با توجه به شرایط اقتصادی و عدم تخصیص‌ها، روند انجام طرح مرمت به درازا کشیده است.

به گفته او، یکی دیگر از دلایل طولانی شدن مرمت این اثر، زمان‌بر بودن مطالعات لازم بوده است.

مرمت برج قابوس به حداقل ۲۰ میلیارد تومان نیاز دارد

مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس گفت: اگر بودجه مورد نیاز به موقع تخصیص یابد، پیش‌بینی می‌شود در دو سال آینده مرمت گنبد برج به اتمام برسد.

او افزود: باتوجه به تورم موجود در کشور نمی‌توان رقم دقیقی را به این منظور پیش‌بینی کرد اما اتمام پروژه مرمت برج قابوس، به حداقل ۲۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد.

نورتقانی ادامه داد: این پروژه به حدود ۱۵ میلیارد تومان نیز برای طرح پایش، استقامت سازه، فرونشست و ساخت ربات اختصاصی «پرنده قابوس» که یک پرنده هوشمند برای برای جمع‌آوری داده است، نیاز دارد.

تعلل در اجرای مرمت هزینه‌ها را افزایش می‌دهد

به گزارش تجارت‌نیوز، در حالی این مقام مسئول اکنون چنین ارقامی را برای مرمت برج قابوس اعلام می‌کند که در سال گذشته رقمی در حدود شس میلیارد تومان برای این منظور اعلام شده بود؛ بدون شک با گذشت زمان و عدم تخصیص اعتبارات لازم، به مبلغ مورد نیاز برای مرمت آن افزوده می‌شود.

برج گنبد کاووس، با توجه به نمای زیبا و قدمت تاریخی آن، می‌تواند یکی از ظرفیت‌های باارزش گردشگری گلستان باشد. متأسفانه عدم تخصیص به موقع اعتبار برای مرمت برج قابوس باعث شده است که اقتصاد استان نتواند از این ظرفیت، به طور کامل بهره‌مند شود.

اگر چه انتظار می‌رفت برج قابوس با ثبت در یونسکو میزبان گردشگران خارجی و داخلی زیادی باشد اما زیرساخت و فضاسازی اطراف آن، برای تحقق این مهم آماده نیست.

طرح توسعه زیرساخت‌های برج تدوین شده است

فریدون فعالی، مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری گلستان در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز با بیان اینکه در حوزه مرمت برج قابوس دو مسأله در حال پیگیری است، گفت: نخستین مورد طرح کاربردی مرمت گنبد برج است که توسط شورای راهبردی تهیه و براساس مطالعات، مرمت در حال انجام است. بخش دیگر که اهمیت ویژه‌ای نیز دارد، توسعه زیرساخت‌های برج برای جذب گردشگر است که به محیط پیرامونی آن ارتباط دارد.

او ادامه داد: برای ساماندهی محوطه پیرامون برج، طرحی مشترکی با شهرداری گنبد کاووس تدوین شده که انجام بخشی از آن در حوزه اختیارات میراث فرهنگی و بخشی دیگر در حوزه وظایف شهرداری است.

فعالی گفت: مطالعات لازم انجام شده و بررسی مجدد آن نیز در حال انجام است. ابتدا باید در یک برنامه زیرساختی کوتاه‌مدت و با کمک شهرداری، اقداماتی برای ساماندهی محیط و رفاه گردشگران نوروزی فراهم شده و در ادامه، با یک برنامه جامع و میان‌مدت، اقدامات اساسی‌تری نیز انجام شود.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری گلستان افزود: مرمت دیوار و گنبد برج یک اقدام اساسی و دقیق است که به تسریع در انجام آن تأکید داریم.

مرمت برج قابوس در اولویت میراث فرهنگی است

فعالی با اشاره به اینکه تیم نظارتی نیز به زودی برای اجرای مصوبات شورای راهبردی وارد استان می‌شود، افزود: برج قابوس از جمله ظرفیت‌های خوب و جزء آثار ثبت شده جهانی در یونسکو است، بنابراین یکی از اولویت‌های اداره کل میراث فرهنگی استان این است که برج را به شرایط مطلوب و‌ایده‌آل برساند.

او ابراز‌امیدواری کرد در جلسه‌ای که قرار است با حضور دادستان و شهردار گنبد کاووس برگزار شود، اتفاقات خوبی در این حوزه رخ دهد.

به گزارش تجارت‌نیوز، گلستان در سال‌های اخیر با بی‌مهری‌هایی در حوزه گردشگری مواجه بوده است. ر‌ها کردن آثار تاریخی و فرهنگ منحصر به فرد این استان در شأن مردم این دیار نیست اما مسئولان به جای اینکه این کهن بوم را به کل جهان معرفی و زمینه اقتصاد گردشگری را فراهم کنند، دست روی دست گذاشته‌اند و تخریب این آثار را نظاره می‌کنند. به نظر می‌رسد، مرمت برج قابوس نیز در بن بست همین نگاه گرفتار شده و اسیر وعده‌هاست.

برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش سایه بی اعتنایی بر قامت گردشگری روستایی در گلستان پیشنهاد می‌شود.